Συναγερμός για την προστασία των δέντρων του Αμαζονίου: Επείγουσα κατάσταση

Ο Αμαζόνιος, γνωστός ως το μεγαλύτερο τροπικό δάσος στον κόσμο και σημαντικός απορροφητής άνθρακα, φαίνεται να πλησιάζει σε ένα επικίνδυνο σημείο καμπής όσο αφορά το κλίμα του. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature και αναφέρεται από το euronews, υπάρχει η πιθανότητα η περιοχή να εισέλθει σε ένα νέο και άγνωστο κλιματικό καθεστώς, το οποίο οι επιστήμονες αποκαλούν «υπερτροπικό» μέχρι το τέλος αυτού του αιώνα.

Αυτό το νέο περιβάλλον θα είναι σημαντικά πιο ζεστό, ξηρό και ασταθές σε σύγκριση με οποιοδήποτε άλλο έχει καταγραφεί κατά τη διάρκεια της σύγχρονης γεωλογικής εποχής. Όπως καταδεικνύουν οι ερευνητές, ένα τέτοιο κλίμα δεν παρατηρήθηκε στη Γη εδώ και τουλάχιστον 10 εκατομμύρια χρόνια. Εάν επιβεβαιωθούν αυτές οι εκτιμήσεις, οι επιπτώσεις για τη βλάστηση του Αμαζονίου, αλλά και για το παγκόσμιο κλίμα, θα είναι σοβαρές.

Καταγραφή έως 150 ημέρες «ξηρασίας» ετησίως

Η μελέτη, που διενεργήθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ, προειδοποιεί ότι χωρίς σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ο Αμαζόνιος μπορεί να βιώνει έως και 150 ημέρες «καυτής ξηρασίας» κάθε χρόνο έως το 2100. Αυτές οι ξηρές περίοδοι θα συνοδεύονται από εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες.

Αξιοσημείωτο είναι ότι τέτοιες καταστάσεις θα μπορούσαν να εμφανίζονται ακόμα και κατά την υγρή περίοδο, στους μήνες Μάρτιο, Απρίλιο και Μάιο, όταν σήμερα θεωρούνται σχεδόν αδιανόητες. «Όταν αντιμετωπίζουμε αυτές τις καυτές ξηρασίες, αναφερόμαστε σε κλιματολογικές συνθήκες που συνδέονται με υπερτροπικά δάση. Είναι πέρα από το όριο του τι θεωρούμε σήμερα τροπικό δάσος», τονίζει ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής Jeff Chambers.

Αντίκτυποι στα δέντρα λόγω ζέστης και ξηρασίας

Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε πάνω από 30 χρόνια δεδομένων που σχετίζονται με θερμοκρασία, υγρασία και φωτεινότητα από περιοχές βόρεια της Μανάους, Βραζιλία. Η τοποθέτηση αισθητήρων στους κορμούς των δέντρων επέτρεψε την παρακολούθηση της αντίδρασης των δασών στη διάρκεια της αύξησης της θερμοκρασίας και της μείωσης της υγρασίας.

Κατά τη διάρκεια πρόσφατων ξηρασιών που σχετίζονται με το φαινόμενο Ελ Νίνιο, εντοπίστηκαν δύο κρίσιμες καταστάσεις πίεσης. Όταν η υγρασία του εδάφους έπεσε στο ένα τρίτο των φυσιολογικών επιπέδων, πολλά δέντρα έκλεισαν τους πόρους τους για να περιορίσουν την απώλεια νερού. Ωστόσο, αυτό είχε ως αποτέλεσμα να σταματούν να απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα, απαραίτητο για την ανάπτυξή τους.

Στη συνέχεια, η παρατεταμένη ζέστη είχε ως συνέπεια τη δημιουργία φυσαλίδων στον χυμό τους, αποδιοργανώνοντας τη διαδικασία μεταφοράς νερού – μια διαδικασία που οι επιστήμονες συγκρίνουν με την εμβολή στο ανθρώπινο σώμα.

Ταχέως αναπτυσσόμενα είδη με χαμηλή πυκνότητα ξύλου φαίνεται να είναι πιο ευάλωτα, καταγράφοντας υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας. «Αυτό σημαίνει ότι τα δευτερογενή δάση, που αναγεννήθηκαν μετά από καταστροφές, μπορεί να βρεθούν σε μεγαλύτερο κίνδυνο», προσθέτει ο Chambers.

Απειλές με παγκόσμιες συνέπειες

Σήμερα, η ετήσια θνησιμότητα των δέντρων στον Αμαζόνιο ανέρχεται ελαφρώς πάνω από το 1%, αλλά οι ερευνητές εκτιμούν ότι θα μπορούσε να φτάσει το 1,55% έως το 2100. Αν και αυτή η αλλαγή φαίνεται μικρή, σε ένα δάσος αυτής της έκτασης μπορεί να σημαίνει την απώλεια πολύ μεγάλου αριθμού δέντρων.

Ένας υπερτροπικός Αμαζόνιος θα υπονομεύσει όχι μόνο ένα ζωτικής σημασίας οικοσύστημα, αλλά θα μειώσει και την ικανότητά του να απορροφά άνθρακα. Σε περιόδους έντονης ξηρασίας, το δάσος μπορεί ήδη να έχει μετατραπεί από «καταβόθρα» σε πηγή εκπομπών, επιδεινώνοντας την κλιματική κρίση.

Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι ανάλογες απειλές μπορεί να πλήξουν και άλλα τροπικά δάση, όπως στη δυτική Αφρική και τη Νοτιοανατολική Ασία. «Όλα εξαρτώνται από το τι θα κάνουμε», καταλήγει ο Chambers. «Αν συνεχίσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου χωρίς έλεγχο, θα επιταχύνουμε τη δημιουργία αυτού του υπερτροπικού κλίματος πολλά νωρίτερα».

Διαβάστε ακόμη