Συγκρατώντας την πρόοδο: 7 κρίσιμοι λόγοι επιβράδυνσης στη διαχείριση απορριμμάτων

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρές καθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων διαχείρισης απορριμμάτων, αποτέλεσμα δομικών ελλείψεων στον διοικητικό μηχανισμό, ανεπαρκούς ωρίμανσης και ενός θεσμικού πλαισίου που δοκιμάζεται για χρόνια. Παρά τη σημασία αυτών των έργων για τη δημόσια υγεία και τη συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία, η διαδικασία από το σχεδιασμό έως την υλοποίηση έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα χρονοβόρα.

Συναντάμε σήμερα επτά βασικά έργα διαχείρισης απορριμμάτων που βρίσκονται υπό δημοπράτηση ή σε διαδικασία υλοποίησης συμβάσεων, καλύπτοντας περιοχές κρίσιμης σημασίας όπως η Δυτική Κεντρική Μακεδονία, η Ρόδος, η κεντρική Αττική, η Πάτρα, η Ζάκυνθος και άλλες νησιωτικές περιοχές. Αυτά τα έργα αποσκοπούν στην αποκατάσταση ελλείψεων πολλών ετών σε περιοχές με αυξημένες πληθυσμιακές και τουριστικές πιέσεις.

Αν και η παρούσα κατάσταση δείχνει μια προσπάθεια αναζωογόνησης του τομέα, η εμπειρία από προηγούμενα έργα, που μερικά χρειάστηκαν μέχρι και εννέα χρόνια για να φτάσουν στη συμβασιοποίηση, εξακολουθεί να βαραίνει την κατάσταση. Οι καθυστερήσεις αυτές συνδέονται με επαναλαμβανόμενα προβλήματα στον σχεδιασμό, στην ωρίμανση και στις αδειοδοτήσεις. Η εμπειρία των προηγούμενων ΣΔΙΤ προσφέρει πολύτιμα διδάγματα για τα τρέχοντα έργα.

Η Όλγα Βεζυριανού, Head of Infrastructure Finance της SALFO & Associates SA, ανέφερε ότι ο ανεπαρκής αρχικός σχεδιασμός ήταν η κύρια αιτία των καθυστερήσεων. Σύμφωνα με την ίδια, οι δημόσιοι φορείς την εποχή εκείνη στερούνταν των απαραίτητων πόρων και εμπειρίας, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα ελλιπείς μελέτες και ασάφειες στις συμβάσεις. Ως επακόλουθο, υπήρξαν σοβαρές ελλείψεις στον προσδιορισμό των λειτουργικών απαιτήσεων των μονάδων εξαρχής.

Ένας άλλος παράγοντας που επιβράδυνε τη διαδικασία ήταν τα εκκρεμή ζητήματα σχετικά με την ιδιοκτησία και την πρόσβαση στα έργα. Ορισμένα έργα δεν είχαν επιλύσει ιδιοκτησιακά προβλήματα ή θέματα προσβασιμότητας, γεγονός που αύξησε το κατασκευαστικό κόστος και προκάλεσε υποεκτίμηση των προϋπολογισμών.

Η αύξηση του κατασκευαστικού κόστους μετά το 2021 προσέθεσε ένα ακόμη επίπεδο δυσκολίας, με πολλές προσωρινές αναθεωρήσεις προϋπολογισμών και ακόμα και ακυρώσεις διαγωνισμών λόγω της απουσίας ανταγωνισμού.

Οι πολεοδομικές και περιβαλλοντικές άδειες αποτέλεσαν επίσης έναν από τους πιο σημαντικούς και χρονοβόρους παράγοντες καθυστέρησης, με έργα να μένουν εκκρεμή για χρόνια περιμένοντας την έγκριση αναγκαίων αδειών.

Επιπλέον, ακόμα και μετά την υπογραφή συμβάσεων, υπήρξαν εμπλοκές από τους τοπικούς φορείς που καθυστέρησαν την εκκίνηση των εργασιών, απαιτώντας ακόμα και νομοθετικές παρεμβάσεις.

Σημαντικές καθυστερήσεις προέκυψαν και από αρχαιολογικές υποθέσεις που επηρεάζουν όλα σχεδόν τα έργα, με τις αρχικές συμβάσεις να περιλαμβάνουν μόνο χρονικές παρατάσεις χωρίς οικονομική αποζημίωση για τους αναδόχους.

Τελευταίος αλλά εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι η ανάγκη προσαρμογής του θεσμικού πλαισίου, που επιτεύχθηκε μέσα από την εμπειρία των προηγούμενων έργων. Η κα Βεζυριανού τόνισε ότι οι βελτιώσεις που εισήχθησαν μετά την εκτέλεση των προβληματικών έργων βοήθησαν στη μείωση του χρόνου ωρίμανσης για τα νέα έργα.

Διαβάστε ακόμη