Σημαντικά σήματα στήριξης και εκκρεμότητες στον διεθνή διάλογο

Το κρίσιμο ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου επανέρχεται στο προσκήνιο, καθώς οι κυβερνήσεις των δύο χωρών προετοιμάζονται για νέες διαπραγματεύσεις που στοχεύουν στην επίλυση των εμποδίων που εμποδίζουν την πρόοδο αυτού του στρατηγικού έργου. Η συνάντηση που έχει προγραμματιστεί για την Τετάρτη στις Βρυξέλλες θα φέρει κοντά τον Έλληνα Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου και τον Κύπριο ομόλογό του Γιώργο Παπαναστασίου, υπό την επίβλεψη του Ευρωπαίου Επιτρόπου Ενέργειας Νταν Γιόργκενσεν.

Πηγές από την Κύπρο αναφέρουν ότι αυτή η συνάντηση οργανώθηκε με πρωτοβουλία του Επιτρόπου Γιόργκενσεν, ο οποίος επιθυμεί να ακούσει τις απόψεις όλων των εμπλεκομένων και να εντοπίσει τα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν, ώστε να επιτευχθεί μια αποδεκτή λύση για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας–Κύπρου (GSI).

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκφράσει σαφή υποστήριξη για το GSI, το οποίο πρόσφατα χαρακτηριστήκε από τον Νταν Γιόργκενσεν ως έργο στρατηγικής σημασίας, δείχνοντας τη δέσμευση της Επιτροπής για την υλοποίησή του. Το έργο, το οποίο έχει ήδη λάβει σημαντική χρηματοδότηση από τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη», έχει αναγνωριστεί ως εθνικό συμφέρον και για την Κύπρο και για την Ελλάδα. Ο Γιόργκενσεν απέρριψε τις τουρκικές απειλές, διαβεβαιώνοντας ότι η Κομισιόν προγραμματίζει να διασφαλίσει τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών-μελών, τηρώντας τη διεθνή νομοθεσία.

Με την Κομισιόν να έχει επενδύσει ήδη 657 εκατομμύρια ευρώ στο έργο, η ταχεία ολοκλήρωσή του είναι καθοριστικής σημασίας. Μία αποτυχία στο GSI δεν θα πλήξει μόνο την Αθήνα και τη Λευκωσία, αλλά θα αμφισβητήσει και την αξιοπιστία της Επιτροπής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ειδικά καθώς διεξάγεται έλεγχος από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία σχετικά με τη χρηματοδότηση.

Κατά τις τελευταίες πληροφορίες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δείχνει αποφασισμένη να αναλάβει ενεργό ρόλο και στις πολιτικές και τεχνικές διαδικασίες. Υπάρχουν αναγνωρισμένες δυσκολίες σε οικονομικούς και ρυθμιστικούς τομείς, αλλά η κυπριακή πλευρά βλέπει μια θετική εξέλιξη, καθώς μπορεί να διαπιστωθεί πρόσφορο έδαφος για συνεργασία.

Η ατζέντα της Τετάρτης θα εστιάσει στα υπάρχοντα αδιέξοδα. Οι καθυστερήσεις στην έγκριση της Σύμβασης Παραχώρησης από τη ΡΑΕΚ συνεχίζουν να απειλούν την πρόοδο του έργου, καθώς αυτή η απόφαση είναι ουσιαστική για την ολοκλήρωση των ρυθμιστικών εγκρίσεων και την επιτάχυνση της υλοποίησης. Η καθυστέρηση έχει άμεσες συνέπειες για τη χρηματοδότηση, εμποδίζοντας την αναγνώριση των λειτουργικών δαπανών (OPEX), οι οποίες ανέρχονται σε 4,5 εκατομμύρια ευρώ, ποσοστό δηλαδή του 50% των συνολικών εξόδων. Χωρίς αυτή την αναγνώριση, η διαδικασία δεν μπορεί να προχωρήσει όπως έχει προβλεφθεί.

Επιπλέον, οι επενδυτικές δαπάνες (CAPEX) βρίσκονται σε στασιμότητα. Η απουσία επιβεβαίωσης από την κυπριακή κυβέρνηση αναφορικά με έσοδο των 25 εκατομμυρίων ευρώ έχει αναγκάσει τον ΑΔΜΗΕ να αναστείλει τις πληρωμές προς τη Nexans. Ο Διαχειριστής επιδιώκει μια σαφή δέσμευση από τη ΡΑΕΚ, ώστε να μπορέσει να προχωρήσει με τη διαδικασία.

Από την πλευρά της, η Κύπρος αναμένει την ολοκλήρωση των βυθομετρήσεων, που είναι απαραίτητη για την πρόοδο των εργασιών. Σήμερα, η πρόοδος της διασύνδεσης αγγίζει το 60%, ενώ το υπόλοιπο 40% παραμένει σε αναμονή. Πηγές υπογραμμίζουν ότι η Τουρκία είναι ένα κρίσιμο ζήτημα που επηρεάζει τη διαδικασία.

Μηνύματα από το Ισραήλ

Παράλληλα, το Ισραήλ στέλνει τη δική του στήριξη για το GSI, με τον υπουργό Ενέργειας Ελί Κοέν να αναφέρει ότι υπάρχει ανάγκη για γρήγορη υλοποίηση του έργου. Σε δήλωσή του, ανέφερε ότι θα μπορούσε να εξεταστεί η αλλαγή σειράς στην εκτέλεση των φάσεων του έργου, προτείνοντάς να ξεκινήσει με τη διασύνδεση Ισραήλ–Κύπρου προκειμένου να εξοικονομηθεί χρόνος.

Η πρόσφατη αναφορά σε κοινό ανακοινωθέν του σχήματος “3+1” για διασυνδεσιμότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, από την πλευρά των ΗΠΑ, καταδεικνύει το ενδιαφέρον των Αμερικανών για τα έργα αυτά της περιοχής, αναγνωρίζοντας τη σημασία τους για την ενεργειακή ασφάλεια. Αυτή είναι η πρώτη συνεδρίαση του σχήματος μετά από πέντε χρόνια και επαναβεβαιώνει τη δέσμευση των ΗΠΑ για την υποστήριξη των έργων περιφερειακής διασυνδεσιμότητας.

Η Αθήνα και η Λευκωσία αναζητούν πολιτικά σήματα που να επιβεβαιώνουν το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την ενεργειακή ασφάλεια, ενώ το Ισραήλ έχει ήδη εντάξει το τμήμα Κύπρος-Ισραήλ του GSI στην ομπρέλα του IMEC. Η επανενεργοποίηση του σχήματος 3+1 προσφέρει στην Ελλάδα έναν ακόμη δίαυλο συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ισραήλ και την Κύπρο, αποκλείοντας την Τουρκία από τη διαδικασία.

Ωστόσο, οι πολιτικές πρωτοβουλίες δεν επαρκούν αν δεν ξεπεραστούν τα οικονομικά και γεωπολιτικά εμπόδια, καθώς η Τουρκία εξακολουθεί να εντείνει τις προκλήσεις στην περιοχή.

Διαβάστε επίσης