Πυρκαγιές από Χίο έως Καλιφόρνια: Δισεκατομμυρίων οικονομικές ζημιές

Η πυρκαγιά που ξέσπασε στη Χίο σηματοδοτεί την πρώτη σοβαρή πύρινη απειλή της φετινής καλοκαιρινής περιόδου, υπογραμμίζοντας τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων και των ασφαλιστικών εταιρειών: Παρά το γεγονός ότι οι γενικές πυρομετεωρολογικές συνθήκες ενδέχεται να μην είναι επικίνδυνες σε όλη τη χώρα, οι τοπικές συνθήκες μπορούν να μετατραπούν σε μια σοβαρή απειλή, οδηγώντας περιοχές σε ανεξέλεγκτα πύρινα μέτωπα. Αυτή η πραγματικότητα έγινε αισθητή τις τελευταίες ημέρες, με ισχυρές δυνάμεις της Πυροσβεστικής να μάχονται σθεναρά για την κατάσβεση πυρκαγιών και των επαναλαμβανόμενων αναζωπυρώσεων, αποδεικνύοντας ότι η κλιματική κρίση ξεπερνά τα παραδοσιακά μέτωπα και πλέον επηρεάζει περιοχές που προηγουμένως θεωρούνταν ασφαλείς.

Ο πύρινος όλεθρος της Χίου δεν είναι ένα μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά εντάσσεται σε μια πιο γενικευμένη τάση που διαμορφώνεται ανησυχητικά στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Οι δασικές πυρκαγιές, που παλιότερα περιορίζονταν γεωγραφικά και χρονικά, έχουν σήμερα μετατραπεί σε μια πολύπλευρη απειλή, αναγκαία συνάρτηση της κλιματικής αλλαγής, των ανθρώπινων ενεργειών και της αστικής ανάπτυξης κοντά σε δασικές περιοχές. Όπως καταδεικνύει η έκθεση της Allianz Risk Consulting, οι ζημιές από πυρκαγιές έχουν αυξηθεί κατακόρυφα την τελευταία δεκαετία, με τις ασφαλισμένες ζημιές παγκοσμίως να εκτινάσσονται από 8,7 δισεκατομμύρια δολάρια τη δεκαετία του 2000 σε 56,3 δισεκατομμύρια τη δεκαετία του 2010, δηλαδή μια αύξηση 600%.

Στην Ευρώπη, οι περιοχές του Μεσογειακού χώρου είναι στο επίκεντρο αυτής της καταστροφής, καθώς οι πυρκαγιές αποκτούν νέα χαρακτηριστικά βαρύτητας και έκτασης. Στη Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ελλάδα σημειώνεται το 85% των καμένων εκτάσεων της Ευρώπης, με το 2022 να θυμίζει το δεύτερο χειρότερο έτος στην ιστορία της ΕΕ, με σχεδόν 900.000 εκτάρια να παραδίδονται στις φλόγες. Ωστόσο, οι πυρκαγιές πλέον δεν περιορίζονται μόνο στην παραδοσιακή νότια Ευρώπη. Στον Καναδά, το 2023 αναδείχθηκε ως το χειρότερο έτος για πυρκαγιές στην ιστορία της χώρας, με 15 εκατομμύρια εκτάρια να καταστρέφονται ολοσχερώς. Παράλληλα, στην Καλιφόρνια, οι ζημίες που σχετίζονται με το ηλεκτρικό δίκτυο μεταξύ 2015 και 2020 υπολογίζονται σε δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ οι πυρκαγιές στο Λος Άντζελες τον Ιανουάριο του 2025 προκάλεσαν ζημιές που έφτασαν τα 40 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η Αυστραλία δεν έχει μείνει στο απυρόβλητο, με το καταστροφικό «Μαύρο Καλοκαίρι» του 2019–2020 να θέτει νέο ρεκόρ φυσικών καταστροφών στην ιστορία της. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι δασικές εκτάσεις κατεστράφηκαν για 240 συνεχόμενες ημέρες, οδηγώντας σε ασφαλισμένες ζημιές ύψους 2,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μέχρι πρόσφατα, οι μέσες ετήσιες ζημιές από δασικές πυρκαγιές στην Αυστραλία ήταν περίπου 365 εκατομμύρια δολάρια, αλλά μόνο στην τελευταία πενταετία καταγράφηκαν έξι περιστατικά με ζημιές άνω του ενός δισεκατομμυρίου.

Η νέα αυτή πραγματικότητα δεν περιορίζεται μόνο στις αυξανόμενες θερμοκρασίες. Σύμφωνα με την έκθεση της Allianz Commercial, οι πυρκαγιές σήμερα εξαπλώνονται πιο γρήγορα και επηρεάζουν περιοχές που προηγουμένως θεωρούνταν ασφαλείς. Οι κλιματικές συνθήκες αυξάνουν την καύσιμη ύλη, ξηραίνουν τα δάση και ενισχύουν τους ανέμους, προσθέτοντας επιπλέον κινδύνους. Επιπλέον, οι αλλαγές χρήσης γης, ιδιαίτερα στα σύνορα δασών και αστικών περιοχών, αυξάνουν την έκθεση ανθρώπων και υποδομών στις φλόγες.

Το αντίκτυπο αυτής της ανησυχητικής τάσης καταγράφεται και σε ανθρώπινες απώλειες: Στην Καλιφόρνια, τέσσερα από τα πέντε χειρότερα χρόνια πυρκαγιών από το 2017 έως το 2021 κατατάσσονται μεταξύ των πλέον καταστροφικών από το 1990, και στο Μάουι της Χαβάης, οι ζημιές το 2023 ανήλθαν σε 5,6 δισεκατομμύρια δολάρια, δείχνοντας ότι και περιοχές που προηγουμένως δεν συνδέονταν με πυρκαγιές βρίσκονται τώρα στο στόχαστρο της κλιματικής κρίσης.

Αντιμέτωπες με αυτήν τη διαρκώς επιδεινούμενη κατάσταση, κυβερνήσεις και κοινότητες προσπαθούν να προσαρμοστούν, χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες. Η έκθεση της Allianz Commercial αναφέρει διάφορα εργαλεία που προσφέρουν ελπίδα για την πρόβλεψη και περιορισμό των πυρκαγιών, όπως η χαρτογράφηση GIS, επιθεωρήσεις LiDAR, θερμική απεικόνιση και συστήματα που περιορίζουν σφάλματα στο ηλεκτρικό δίκτυο. Στην Καλιφόρνια, οι αρχές προχωρούν συχνά σε προσωρινές διακοπές ρεύματος κατά τις ημέρες υψηλού κινδύνου ως μέτρο πρόληψης.

Επιπλέον, οι θεσμικές αλλαγές αποσκοπούν στην ενίσχυση της πρόληψης και την αναγνώριση ευθυνών σε εκείνους που συμβάλλουν στην εκδήλωση πυρκαγιών. Στην Καλιφόρνια, τον Καναδά και την Αυστραλία, οι πάροχοι ενέργειας και οι κατασκευαστικές εταιρείες συχνά αναζητούνται στα δικαστήρια για αποζημιώσεις. Στην Καλιφόρνια, οι πυρκαγιές που συνδέονται με το ηλεκτρικό δίκτυο προκάλεσαν ζημίες δισεκατομμυρίων, ενώ παρόμοιες αξιώσεις βρίσκονται σε εξέλιξη στην Αυστραλία.

Η πυρκαγιά της Χίου λειτουργεί ως μια πρόσφατη προειδοποίηση της κλιμακούμενης απειλής που βιώνουμε σήμερα, ενσωματώνοντας πληθώρα παραγόντων όπως το κλίμα, η ανθρώπινη δραστηριότητα, η τεχνολογία και το νομικό πλαίσιο. Οι καταστροφές δεν γνωρίζουν γεωγραφικά όρια και απειλούν όλο τον πλανήτη, προσθέτοντας νέες καταχωρήσεις στις παγκόσμιες ιστορίες δασικών πυρκαγιών. Η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είναι να προγραμματίσουμε την πρόληψη και να ενσωματώσουμε την τεχνολογία, ενώ ταυτόχρονα να ενισχύσουμε τους κανονισμούς και να κατανοήσουμε ότι οι μελλοντικές πυρκαγιές θα απαιτήσουν μια συλλογική, παγκόσμια αντίδραση για την αντιμετώπισή τους. Η Χίος, η Καλιφόρνια, το Μάουι και άλλες περιοχές είναι μόνο η αρχή μιας ιστορίας που συνεχίζεται, απαιτώντας μια νέα προσέγγιση στην κατανόηση και την καταπολέμηση του πυρηνικού εφιάλτη της εποχής μας.

Διαβάστε ακόμη