Προθεσμία 2026 για την Κυκλική Οικονομία: Η ετοιμότητα της Ελλάδας και οι απαιτήσεις της αγοράς

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια νέα σημαντική πρόκληση: τη μετάβαση στη νέα Πράξη για την Κυκλική Οικονομία. Αυτή η ευρωπαϊκή νομοθεσία, που θα παρουσιαστεί το 2026, αναμένεται να καθορίσει για την επόμενη δεκαετία τη διαχείριση πόρων, αποβλήτων και παραγωγής των κρατών-μελών. Οι σχετικές συζητήσεις έχουν ήδη ξεκινήσει, με τη χώρα μας να συμμετέχει ενεργά μέσω της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ). Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει ένα πακέτο μέτρων για να αντιμετωπίσει την κρίση στον τομέα ανακύκλωσης πλαστικών.

Σε πρόσφατη ημερίδα της ΡΑΑΕΥ, όπου παρουσιάστηκαν οι θέσεις των θεσμών και της Κομισιόν, ο Αντιπρόεδρος και Προεδρεύων του Κλάδου Αποβλήτων, Καθηγητής Κωνσταντίνος Αραβώσης, ανέφερε τη σημασία της ελληνικής συμμετοχής στη διαδικασία αυτή. «Είμαστε σήμερα εδώ για να ακούσουμε εσάς», σημείωσε, προσδιορίζοντας την αρχή της διαβούλευσης για τον νέο νόμο. Ο κ. Αραβώσης τόνισε ότι η Πράξη θα έχει κρίσιμη σημασία για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στο μέλλον.

Ο ίδιος υπογράμμισε τις αρμοδιότητες της ΡΑΑΕΥ, αναφέροντας ότι ο στόχος δεν είναι η επιβολή ποινών, αλλά η διασφάλιση fairness και ανταποδοτικότητας: «Θέλουμε ο καθένας να επωμίζεται τα βάρη που του αναλογούν». Στην καρδιά του έργου της Αρχής βρίσκονται η παρακολούθηση των δεικτών και η αξιολόγηση των τοπικών οργανισμών για την καλύτερη διαχείριση των αποβλήτων.

Η ΡΑΑΕΥ έχει πιστοποιήσει 13 από τους 14 φορείς και έχει εκδώσει έναν οδηγό που καθορίζει τους κανόνες πιστοποίησης για τα τεχνικά και επενδυτικά σχέδια. Επίσης, έχει αναπτύξει μελέτες για την απόδοση της ανακύκλωσης, σε συνεργασία με την ομάδα Jaspers.

Αναφερόμενος στο νέο θεσμικό πλαίσιο, ο κ. Αραβώσης δήλωσε ότι η Πράξη για την Κυκλική Οικονομία «θα λειτουργήσει ως ομπρέλα που ενοποιεί όλες τις πολιτικές κάτω από ένα ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο». Τόνισε την ανάγκη για ανεξαρτησία στην προμήθεια πόρων στην ΕΕ και επισήμανε την αναγκαιότητα διαστημάτων χρόνου και πόρων για την ανακύκλωση.

Ο κ. Αραβώσης παρατήρησε πως οι κύριοι πυλώνες της Πράξης περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό ανθεκτικών προϊόντων, τη μεταχείριση αποβλήτων ως πόρους και την παρακολούθηση της κυκλικότητας. Η ξεκάθαρη διαχείριση του τέλους του κύκλου ζωής ενός προϊόντος είναι κρίσιμη για την καλύτερη αξιοποίηση αποβλήτων.

Ο ίδιος υπογράμμισε την ανάγκη δίκαιης κοστολόγησης στις υπηρεσίες διαχείρισης αποβλήτων, με βάση την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και επεσήμανε τη σημασία να επιτύχουμε τους στόχους χωρίς να επιβαρυνθούν οι πολίτες ή η βιομηχανία.

Ο Dr. Florian Flachenecker, επικεφαλής της Ομάδας Εργασίας για την Πράξη Κυκλικής Οικονομίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρατήρησε την κρίση στον τομέα της ανακύκλωσης πλαστικών, χαρακτηρίζοντας την κατάσταση «μια τέλεια καταιγίδα». Επισήμανε ότι η Επιτροπή προετοιμάζει άμεσα μέτρα στήριξης για τον κλάδο, πρόκειται μάλιστα να ολοκληρωθούν εντός του 2025.

Σημείωσε ότι δημιουργούνται ενιαία κριτήρια «τέλους αποβλήτου» για πλαστικά, προκειμένου να διευκολυνθεί η επαναχρησιμοποίηση και συντηρηθεί η δευτερογενής αγορά υλικών εντός της ΕΕ. Ο Flachenecker ανέφερε επίσης σχέδια για μέτρα κατά των αθέμιτων εισαγωγών και της ανάγκης στήριξης των ευρωπαίων ανακυκλωτών μέσω κρατικών ενισχύσεων.

Η Αΐντα Ανθούλη, Προϊσταμένη της ΡΑΑΕΥ, επεσήμανε την ελληνική συμμετοχή στη διαμόρφωση της νέας Πράξης, επισημαίνοντας τη σημασία της δημόσιας διαβούλευσης για τη δημιουργία δίκαιων και εφαρμόσιμων ρυθμίσεων. Ο στόχος είναι η νέα Πράξη να ενσωματώσει τις ελληνικές ιδιαιτερότητες και να παραμείνει διαρκώς ανοιχτή για προτάσεις.

Από τη διαδικασία προκύπτουν έξι κύριες προτεραιότητες για τη χώρα: χρηματοδότηση, σαφή κατανομή αρμοδιοτήτων, πιστοποίηση δευτερογενών πρώτων υλών, εκπαίδευση πολιτών, στήριξη καινοτομίας και ψηφιοποίηση. Η ΡΑΑΕΥ στοχεύει να δημιουργήσει μια ενιαία, αντιπροσωπευτική φωνή στην ευρωπαϊκή διαδικασία και να αναδείξει την ελληνική εμπειρία στις προκλήσεις της κυκλικής οικονομίας.

Με το νέο νομοθετικό εργαλείο στο ορίζοντα για το 2026, η Ευρώπη ελπίζει να συνδέσει βιομηχανική πολιτική, περιβαλλοντική προστασία και ενεργειακή ασφάλεια. Η πρόκληση για την Ελλάδα είναι η γρήγορη προσαρμογή και η διασφάλιση μιας δίκαιης και βιώσιμης μετάβασης. Όπως είπε ο κ. Αραβώσης, «δουλεύουμε μαζί για τον κοινό στόχο – η Πράξη Κυκλικής Οικονομίας είναι το επόμενο μεγάλο βήμα για τη χώρα».

Διαβάστε ακόμη