Οι επιπτώσεις της κλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή για Ελλάδα και Ευρώπη

Οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή προχωρούν ταχύτατα, καθώς ακολούθησε η αμερικανική επιχείρηση σε πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν το πρωί της Κυριακής. Στο πλαίσιο αυτό, το ιρανικό κοινοβούλιο αποφάσισε να προχωρήσει στο κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, ενός στρατηγικού περάσματος που διακινεί το 20% του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου και LNG. Τώρα, όλα τα μάτια στρέφονται προς το Ιράν, αναμένοντας την επόμενη κίνησή του. Για την εφαρμογή της απόφασης απαιτείται η τελική έγκριση από το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας. Αυτή η κλιμάκωση έχει ήδη οδηγήσει σε άνοδο των τιμών του πετρελαίου, με αναλυτές να προβλέπουν περαιτέρω αυξήσεις αν η γεωπολιτική αναταραχή συνεχιστεί. Ο Saul Kavonic, ενεργειακός αναλυτής, τόνισε πως οι τιμές κατευθύνονται προς τα 100 δολάρια ανά βαρέλι, ενώ η JP Morgan εκτιμά ότι αν κλείσουν τα Στενά, ενδέχεται να φτάσουν έως και τα 130 δολάρια.

Μια τόσο σημαντική εξέλιξη θα είχε επίσης άμεσες συνέπειες και στην ελληνική αγορά καυσίμων. Ο Γιώργος Ασμάτογλου, πρώην πρόεδρος του Συνδέσμου Πρατηριούχων και Εμπόρων Καυσίμων, δήλωσε ότι σημαντικές αυξήσεις στις τιμές θα προκύψουν μόνο αν συμβεί το κλείσιμο των Στενών, και το ενδεχόμενο φαίνεται όλο και πιο πιθανό. Σημειώνεται ότι προς τα μέσα της περασμένης εβδομάδας, η μέση τιμή της βενζίνης σε εθνικό επίπεδο ανήλθε σε 1,741 ευρώ ανά λίτρο.

Παράλληλα, ένα ενδεχόμενο κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ θα είχε σοβαρές επιπτώσεις και στις τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, επιδεινώνοντας την κατάσταση της αγοράς ενέργειας τη στιγμή που η ζήτηση βαίνει αυξανόμενη λόγω των υψηλών θερμοκρασιών. Η Ευρώπη εξαρτάται για περίπου το 10% των εισαγωγών LNG από το Κατάρ. Αν τα Στενά κλείσουν, το Κατάρ δεν θα μπορεί να εξαχθεί φορτία LNG. Η Laura Page, αναλύτρια LNG στην Kpler, δήλωσε στο Montel ότι «οι τιμές θα εκτοξευθούν» και ότι η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει «μάχη για τα φορτία» την ώρα που αγωνίζεται να γεμίσει τις αποθήκες της εν όψει του χειμώνα.

Οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες, που ήδη αντιμετωπίζουν προκλήσεις, θα υποστούν το βαρύτερο πλήγμα, όπως αναφέρει ο Marco Forgione, γενικός διευθυντής του Chartered Institute of Export and International Trade. Ο ίδιος υπογράμμισε ότι κάθε περιορισμός στα φορτία LNG θα έχει άμεσες επιπτώσεις στην ΕΕ, ειδικά στον τομέα της μεταποίησης, ενώ αντίστοιχα προβλήματα αναμένονται και αν υπάρξει περιορισμός στην προσφορά πετρελαίου.

Εξελίξεις στο Ιράν

Το Ιράν φαίνεται ότι εξετάζει τις στρατηγικές του επιλογές. Διεθνείς αναλυτές συμφωνούν ότι ένα γενικό κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ θα ήταν δύσκολο να διαρκέσει για πολλές ημέρες. Εάν το Ιράν προχωρήσει σ’ αυτήν την κίνηση, οι αμερικανικές ναυτικές δυνάμεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή θα μπορούσαν να παρέμβουν για να διατηρήσουν ανοιχτό το πέρασμα και να μην διακοπούν οι εμπορικές ροές. Αυτή η κίνηση θα πλήξει και τα συμφέροντα της Κίνας, που εξαρτάται από τις εισαγωγές πετρελαίου για την ανάπτυξή της. Η πιθανότητα ενός πλήρους κλεισίματος των Στενών περιορίζεται πιθανώς σε μερικές ώρες ή ημέρες, όπως εξηγεί το Reuters.

Ωστόσο, το Ιράν έχει στη διάθεσή του εναλλακτικά μέσα: μπορεί να επιδιώξει τακτικές πιέσεων σε πλοία που διασχίζουν το στενό, όπως έχουν πράξει οι Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα, για να δημιουργήσει αναταραχή στην αγορά, χωρίς να φέρει την κατάσταση στα άκρα.

Εντυπωσιακό είναι ότι ενώ η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εξάγουν την πλειονότητα του πετρελαίου τους μέσω του Στενού του Ορμούζ, διαθέτουν και εναλλακτικές διαδρομές. Η Σαουδική Αραβία έχει αγωγό που οδηγεί στη Δυτική Ακτή, ενώ τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν αγωγό που παρακάμπτει τον Περσικό Κόλπο. Αντίθετα, χώρες όπως το Ιράκ, το Κουβέιτ και το Κατάρ δεν διαθέτουν τέτοιες εναλλακτικές λύσεις ακόμα.

Τέλος, στοιχεία του Bloomberg δείχνουν ότι παγκόσμια οι καταναλωτές πετρελαίου έχουν αποθέματα τουλάχιστον 5,8 δισ. βαρελιών, χωρίς τα διυλισμένα καύσιμα που κατέχονται από χώρες εκτός ΟΟΣΑ. Η συνολική ροή πετρελαίου μέσω του Στενού του Ορμούζ προσεγγίζει τα 7,3 δισ. βαρέλια ετησίως, γεγονός που υποδηλώνει ότι υπάρχει ικανοποιητικό απόθεμα ακόμη και σε κατάσταση ακραίας κρίσης.

Διαβάστε ακόμη