Οι 4 βασικές προϋποθέσεις για την είσοδο της Ελλάδας στην πυρηνική ενέργεια

Η αγορά αναμένει με σκεπτικισμό αλλά και αυξανόμενο ενδιαφέρον τις εξελίξεις γύρω από την επαναφορά της πυρηνικής ενέργειας στην Ελλάδα. Οι πρόσφατες συζητήσεις, που παλαιότερα φάνταζαν ασαφείς, αποκτούν πλέον σαφή και πρακτική κατεύθυνση, καθώς γίνονται γνωστά τα πρώτα βήματα και οι ανάγκες που απαιτούνται για την ενσωμάτωσή της στο ενεργειακό πλάνο της χώρας.

Ο Δρ. Χρήστος Χουσιάδας, Πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, επισήμανε κατά τη διάρκεια της 2ης ημερίδας με τίτλο «Η αξιοποίηση της πυρηνικής ενέργειας στην Ελλάδα» ότι «υπάρχει δημόσια εκφρασμένο ενδιαφέρον να επανεξεταστεί η χρήση πυρηνικής ενέργειας στη χώρα». Ωστόσο, η πορεία για αυτή την εξέλιξη απαιτεί προσεκτική προσέγγιση, βασιζόμενη σε τέσσερις κρίσιμες συνθήκες: την ίδρυση ενός εθνικού συντονιστικού κέντρου, την ολοκλήρωση του πλαισίου διαχείρισης αποβλήτων, τις διεθνείς συνεργασίες και την οικοδόμηση κοινωνικής αποδοχής μέσω μιας ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής.

Διεθνής συνεργασία για την επίτευξη αξιοπιστίας

Ο Δρ. Χουσιάδας υπογράμμισε ότι το πρώτο αποφασιστικό βήμα είναι η σύναψη διακρατικής συμφωνίας με χώρα που διαθέτει ανεπτυγμένη πυρηνική τεχνολογία. Αυτή η συνεργασία θα δώσει στην Ελλάδα πρόσβαση σε απαραίτητο εξοπλισμό και τεχνογνωσία, προκειμένου να δημιουργήσει ένα συμμορφωμένο και ρεαλιστικό πλάνο δράσης. «Η Ελλάδα θα είναι χρήστης ενός SMR που έχει ήδη πιστοποιηθεί από αξιόπιστη ρυθμιστική αρχή», εξήγησε, τονίζοντας ότι αυτό το μοντέλο παρέχει θεσμική σταθερότητα και αυξάνει την τεχνολογική ωριμότητα, χωρίς να ξεκινά από το μηδέν.

Η υπογραφή τέτοιων συμφωνιών έχει και πολιτική διάσταση, καθώς θα μπορούσε να καθορίσει τη θέση της Ελλάδας στο νέο πυρηνικό χάρτη της Ευρώπης, διευκολύνοντας την υποδοχή έργων καινοτομίας. Ο Δρ. Χουσιάδας αναφέρθηκε και στην ανάγκη δημιουργίας διακρατικής σύμβασης για τη δυνατότητα φιλοξενίας ξένων πυρηνικών πλοίων στα ελληνικά λιμάνια, εστιάζοντας στους πλωτούς πυρηνικούς σταθμούς.

Ο Δρ. Χουσιάδας έκανε μια αναλογία με την πλωτή ενεργειακή μονάδα FSRU στην Αλεξανδρούπολη: «Κι αυτή είναι μια πλωτή ενεργειακή μονάδα, ένα καράβι αγκυροβολημένο κάποια χιλιόμετρα από την ακτή». Όπως συμβαίνει στην περίπτωση της πυρηνικής ενέργειας, χρειάζεται ένα λεπτομερές πλέγμα ρυθμιστικών διαδικασιών και διεθνούς συνεργασίας για την επίλυση θεμάτων ναυτιλίας, ασφάλειας και περιβαλλοντικών προκλήσεων.

Το παράδειγμα αυτό υποδηλώνει ότι για να ενεργοποιηθεί μια τέτοια επένδυση, απαιτείται πριν απ’ όλα νομική και θεσμική ωρίμανση. Όπως συνέβη και με το FSRU, «θα χρειαστεί να επιλυθούν ζητήματα χρήσης θαλάσσιου χώρου, διαχείρισης δικτύου και σύνδεσης με το εθνικό σύστημα», πρόσθεσε.

Ο Δρ. Χουσιάδας επισήμανε ότι αν και το δίλημμα «ρύθμιση έναντι καινοτομίας» είναι σημαντικό στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για την Ελλάδα είναι «δευτερεύον». Η χώρα δεν χρειάζεται να αναπτύξει νέες ρυθμιστικές πτυχές στην πυρηνική πολιτική της, αλλά να εναρμονιστεί με τις πρακτικές άλλων χωρών που διαθέτουν ήδη έτοιμες διαδικασίες και ασφαλή τεχνολογία.

Δημιουργία ενός εθνικού κέντρου αποφάσεων

Μια ουσιώδης προϋπόθεση είναι η συγκρότηση ενός ενιαίου κέντρου αποφάσεων που θα λειτουργήσει ως διοικητικός μηχανισμός για τον συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων φορέων. «Λείπει η ομπρέλα, ένα κέντρο αποφάσεων που θα ενώνει τις προσπάθειες για την ανάπτυξη του πυρηνικού προγράμματος», επεσήμανε ο Δρ. Χουσιάδας. Ένα τέτοιο διοικητικό όργανο θα εξασφαλίσει τη συνεργασία των θεσμών και θα κατευθύνει τις πολιτικές σε μια διοργανωμένη κατεύθυνση.

Η συμπερίληψη της πυρηνικής ενέργειας στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) είναι επίσης κρίσιμη. «Σήμερα η πυρηνική ενέργεια απουσιάζει παντελώς», δήλωσε ο Πρόεδρος της ΕΕΑΕ, προσθέτοντας ότι χωρίς την θεσμική της ένταξη, η συζήτηση είναι λανθασμένη και άνευ ουσίας. Η ένταξη στο ΕΣΕΚ θα δημιουργήσει ένα πλαίσιο αναφοράς χωρίς όμως να συνεπάγεται άμεσα την κατασκευή ενός αντιδραστήρα.

Διαχείριση αποβλήτων – ο θεμέλιος λίθος της τεχνικής οργάνωσης

Η διαχείριση των πυρηνικών αποβλήτων είναι η δεύτερη καθοριστική προϋπόθεση για την περαιτέρω εξέλιξη. Παρά τις πρόοδοι, η Ελλάδα δεν έχει ακόμα οργανωμένο φορέα για τη διαχείριση αυτών των αποβλήτων. «Στη χώρα δεν υπάρχει δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας ενεργών αποβλήτων», επεσήμανε ο Δρ. Χουσιάδας.

Αυτή τη στιγμή, η Ελλάδα είναι ικανή να διαχειριστεί μόνο χαμηλής κατηγορίας αποβλήτα όπως ραδιενεργά υλικά από ιατρικές ή ερευνητικές χρήσεις. Ωστόσο, η διαχείριση χρησιμοποιημένων πυρηνικών καυσίμων προϋποθέτει διεθνείς συμφωνίες. «Δεν θα μπορέσει να πραγματοποιηθεί στη χώρα μας η διαχείριση των χρησιμοποιημένων πυρηνικών καυσίμων. Θα πρέπει να υπάρχει σύμβαση ώστε να μεταφέρονται αλλού», τόνισε.

Παράλληλα, υπογράμμισε την ανάγκη βελτίωσης του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου για την ασφάλεια και την τεχνική εξειδίκευση. «Πρέπει να συμπληρωθεί με σαφή καθορισμό ρόλων — ποιος ελέγχει, τι και μέχρι πού», εξήγησε. Επιπλέον, είναι αναγκαία η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό, καθώς «το υπάρχον προσωπικό πρέπει να αποκτήσει νέες δεξιότητες».

Κοινωνική συναίνεση – η απαραίτητη προϋπόθεση για την αποδοχή

Η τρίτη προϋπόθεση σχετίζεται με την κοινωνική αποδοχή. Ο Δρ. Χουσιάδας τόνισε ότι η δημόσια αποδοχή της πυρηνικής ενέργειας εξαρτάται από την εμπιστοσύνη στη ρυθμιστική αρχή. «Η σημασία της αξιόπιστης, ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής είναι καθοριστική για την οικοδόμηση της κοινωνικής αποδοχής», δήλωσε, προσθέτοντας ότι η αποδοχή αυτού του μοντέλου θα απαιτήσει σταθερή δέσμευση και διαφάνεια.

Η κοινωνική εμπιστοσύνη αποτελεί το θεμέλιο για την επιτυχία οποιασδήποτε πυρηνικής πρωτοβουλίας — είναι αυτή που θα κρίνει αν η Ελλάδα μπορεί να προχωρήσει από τη θεωρία στην πράξη. Αυτό απαιτεί συνέπεια, διαφάνεια και σοβαρή θεσμική προσέγγιση.

Με τις προϋποθέσεις αυτές — θεσμική οργάνωση, τεχνική ωριμότητα και κοινωνική εμπιστοσύνη — διαμορφώνεται ένα τρίπτυχο που σύμφωνα με τον Δρ. Χουσιάδα, μπορεί να στηρίξει την ελληνική στρατηγική πυρηνικής ανάπτυξης. Μια απαιτητική διαδικασία, αλλά καθόλου αδύνατη. Όπως τόνισε, «βλέπουμε τις προκλήσεις, αλλά δεν πρέπει να τις φοβόμαστε».

Athlos Energy: Οικονομικές επιδράσεις και εφαρμογές της πυρηνικής ενέργειας

Η αναβίωση της πυρηνικής ενέργειας στο δημόσιο διάλογο αποκτά οικονομική διάσταση, αποδεικνύοντας ότι οι συνέπειες ενός τέτοιου προγράμματος μπορεί να είναι κρίσιμες για την ελληνική οικονομία. Όπως εξήγησε ο Διονύσιος Χιώνης, Πυρηνικός Μηχανικός και Συνιδρυτής της Athlos Energy, «η ανάπτυξη ενός πυρηνικού αντιδραστήρα 1 GW θα μπορούσε να αποφέρει οικονομικό όφελος πάνω από 2 δισεκατομμύρια ευρώ, με κρατικά έσοδα που θα αγγίζουν το μισό δισεκατομμύριο και την δημιουργία περίπου 8.000 νέων θέσεων εργασίας».

Σύμφωνα με έκθεση της Nuclear Europe, η παγκόσμια οικονομία του κλάδου υπολογίζεται στα 251 δισεκατομμύρια ευρώ, παρέχοντας δημόσια έσοδα από 47 δισεκατομμύρια ευρώ και σχεδόν 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας. Σήμερα, ο παγκόσμιος πυρηνικός στόλος περιλαμβάνει 441 αντιδραστήρες που παράγουν 2.602 TWh ηλεκτρικής ενέργειας ετησίως, καλύπτοντας το 12% της παγκόσμιας ενεργειακής κατανάλωσης.

Ο κ. Χιώνης αναφέρθηκε στις σύγχρονες εφαρμογές της πυρηνικής ενέργειας, υποδεικνύοντας ότι η τεχνολογία δεν περιορίζεται μόνο στην ηλεκτροπαραγωγή, αλλά περιλαμβάνει και μια ευρεία γκάμα βιομηχανικών και κοινωνικών χρήσεων.

«Η πυρηνική ενέργεια μπορεί να παρέχει σταθερό βάρος βάσης για ηλεκτροπαραγωγή και να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση από data centers και άλλες βασικές υποδομές», επεσήμανε. Μπορεί επίσης να προσφέρει λύσεις αφαλάτωσης, καλύπτοντας τις ανάγκες ύδρευσης. «Ένας πυρηνικός αντιδραστήρας 100 MW μπορεί να παράγει 600 χιλιάδες κυβικά μέτρα καθαρού νερού ημερησίως — ποσότητα αρκετή για 3 εκατομμύρια ανθρώπους», ανέφερε ιδιαίτερα, υπογραμμίζοντας ότι μια τέτοια τεχνολογία μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της λειψυδρίας στην Ελλάδα.

Στον τομέα της βιομηχανίας, τόνισε ότι η πυρηνική ενέργεια μπορεί να βοηθήσει στην απανθρακοποίηση τομέων όπως οι διυλιστήρια, ο τσιμέντος και το αλουμίνιο, προσφέροντας σταθερή και οικονομικά προσιτή ενέργεια για διαδικασίες που εξαρτώνται από ορυκτά καύσιμα.

Επιπλέον, υπογράμμισε την προοπτική των πλωτών πυρηνικών σταθμών, σημειώνοντας ότι «ο ελληνικός πυρηνικός φάκελος θα πρέπει να εξετάσει αυτή την τεχνολογία, που μπορεί να είναι πιο κατάλληλη για τη γεωγραφία της χώρας». Αυτό θα μπορούσε να ανοίξει δρόμους για την ένταξη των ελληνικών ναυπηγείων στην εφοδιαστική αλυσίδα για τις διεθνείς αγορές.

Η τοποθέτηση του Δρ. Χιώνη έρχεται σε μια εποχή που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχωρά σε σημαντικά βήματα ενίσχυσης της πυρηνικής ενέργειας. Όπως ανέφερε, η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε διπλασιασμό του προϋπολογισμού για την πυρηνική ενέργεια για την περίοδο 2028–2035, επεκτείνοντας τη χρηματοδότηση και σε προγράμματα και επενδύσεις, μοντέλο που θα μπορούσε να ακολουθηθεί και από την Ελλάδα.

Οδικός χάρτης από την Athlos Energy – η «δεκαετία της προετοιμασίας»

Η Athlos Energy εργάζεται στην εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης για την Ελλάδα, το οποίο, όπως προγραμματίζεται, θα παρουσιαστεί επίσημα στην κυβέρνηση τους επόμενους μήνες. Η εταιρεία προγραμματίζει ένα πρακτικό σχέδιο προκειμένου να χαρτογραφήσει όλα τα απαραίτητα στάδια ενσωμάτωσης της πυρηνικής ενέργειας στο ενεργειακό της μείγμα. Το σχέδιο, το οποίο εκπονείται σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς, θα περιλαμβάνει λεπτομέρειες για τις οικονομικές επιδράσεις, τα σενάρια ισχύος και τις τεχνολογικές επιλογές.

«Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι πείραμα, αλλά μια στρατηγική που απαιτεί συνέπεια, τεχνογνωσία και εθνική συνεννόηση». Μάλιστα, η ομάδα της Athlos Energy ήδη ξεκινά οικονομικές και τεχνικές μελέτες με συνεργάτες τόσο από την ελληνική όσο και από τη διεθνή κοινότητα, προκειμένου να αποδείξει την οικονομική σημασία και τη ρεαλιστική προοπτική αυτού του εγχειρήματος.

Η κεντρική στόχευση του σχεδίου είναι να προσελκύσει το ενδιαφέρον μεγάλων ενεργειακών εταιρειών και βιομηχανιών που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως οι πρώτοι χρήστες αυτής της νέας τεχνολογίας. «Η Ελλάδα χρειάζεται μια δεκαετία προετοιμασίας, ώστε να είναι έτοιμη να υποδεχθεί την επόμενη γενιά πυρηνικών τεχνολογιών», δήλωσε ο Δρ. Χιώνης., προσδιορίζοντας ότι αυτό περιλαμβάνει συνεργασίες, εκπαίδευση, θεσμική σταθερότητα και κυρίως πολιτική βούληση.

Διαβαστε επισης