Ο μοναδικός τρομακτικός βράχος που εντυπωσιάζει στις Κυκλάδες

Η αρχιτεκτονική του Κάλαμου, όπως και του Γιβραλτάρ, εκπροσωπεί την απόλυτη επιβλητικότητα του φυσικού τοπίου. Παρά την απουσία στρατιωτικής ιστορίας, η στρατηγική του θέση στο άκρο της Ανάφης τον καθιστά σημαντικό σημείο αναφοράς, ενώ το μοναστήρι που υπάρχει εκεί προσθέτει πνευματική διάσταση στον χώρο.

Μοναστήρι της Παναγιάς της Καλαμιώτισσας

Στην κορυφή του Καλάμου, σε ύψος 460 μέτρων, βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγιάς της Καλαμιώτισσας. Πρόκειται για έναν μονόχωρο τρουλαίο ναό ο οποίος κρέμεται πάνω από τη θάλασσα και διαθέτει εσωτερικά ένα υπέροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 18ου αιώνα, λίγα κελιά και μια μικρή δεξαμενή. Η ιστορία της μονής εκτείνεται πίσω στο 1715, όπως αναφέρει μια εντοιχισμένη πλάκα, όμως διακόπηκε κατά τον 19ο αιώνα, με τις εικόνες να μεταφέρονται στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, στους πρόποδες του βουνού, η οποία φέρει επίσης το όνομα Καλαμιώτισσα.

Ακολουθώντας την παράδοση, η εικόνα της Παναγίας βρέθηκε κοντά στο μοναστήρι κρεμασμένη σε ένα καλάμι, γεγονός που της έδωσε το συγκεκριμένο όνομα, ενώ άλλες εκδοχές τονίζουν τη σχέση του με το βουνό Κάλαμος.

Το νησί

Η Χώρα της Ανάφης, ο μοναδικός οικισμός του νησιού, φιλοξενεί περίπου 270 κάτοικους και απέχει μόλις 1,5 χλμ από το λιμάνι. Οι στενοί λιθόστρωτοι δρόμοι της παραπέμπουν στα Αναφιώτικα της Αθήνας και οδηγούν στο δημοτικό σχολείο.

Η τουριστική υποδομή είναι ελάχιστη, και μέσα από τις λίγες ταβέρνες μπορείτε να προσεγγίσετε την κεντρική πλατεία και την εκκλησία του Αγίου Νικολάου, η οποία προσφέρει θέα προς τη Βαγιά και τη Σαντορίνη.

Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής

Στους πρόποδες του βράχου Κάλαμος, στο ανατολικό άκρο του νησιού, βρίσκεται το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, κτισμένο στον χώρο του Αρχαίου Ναού του Απόλλωνα, του οποίου το άγαλμα εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο. Ο ναός αυτός υπήρξε κέντρο της θρησκευτικής ζωής των αρχαίων Αναφώνων, συνδεόμενος με την ιερή οδό που έφτανε στο πολιτικό κέντρο, το Καστέλι.

Η μονή, γνωστή και ως Μονή της Κάτω Καλαμιώτισσας, είναι περικυκλωμένη από υψηλό τείχος κατασκευασμένο από λαξευμένες πέτρες του αρχαίου ναού, ενώ η είσοδος πλαισιώνεται από τον αρχαίο ναό του Απόλλωνα.

Η ανηφορική διαδρομή από το κάτω μοναστήρι, στα 200 μέτρα, μέχρι το άνω στα 460 μέτρα, περιλαμβάνει κελιά και αποθηκευτικούς χώρους, με κεντρικό σημείο την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής στην αυλή.

Η χρήση αρχαίων υλικών για την ανέγερση του μοναστηριού, όπως μάρμαρο και ντόπιος λίθος, προσδίδει μία μοναδική αισθητική, με αρκετές επιγραφές να ενσωματώνονται στις εγκαταστάσεις. Στην αυλή εντοπίζονται αρχιτεκτονικά μέλη, ενώ η εκκλησία, χτισμένη το 1887, φιλοξενεί την εικόνα της Παναγίας της Καλαμιώτισσας από το πάνω μοναστήρι, παρόλο που υπήρξαν ζημιές μετά τον σεισμό του 1956.