Nordic Monitor: Απόρρητες διαπραγματεύσεις Τουρκίας-Συρίας για την οριοθέτηση ΑΟΖ
Ένα σημαντικό γεγονός φέρνει στο φως μια επιστολή του Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, η οποία επιβεβαιώνει τη διεξαγωγή μυστικών συζητήσεων για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών μεταξύ Τουρκίας και Συρίας, υπό το πρίσμα της ανατροπής του καθεστώτος Άσαντ.
Σύμφωνα με πληροφορίες από το Nordic Monitor, διαφορετικά τουρκικά θεσμικά όργανα έχουν λάβει την εντολή να εργαστούν για μια συμφωνία Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) με τη Συρία, με σκοπό την προστασία των εθνικών συμφερόντων της Τουρκίας και της κατεχόμενης Κύπρου.
Στην επιστολή του, ημερομηνίας 16 Ιουνίου, ο Φιντάν αναφέρει: «Με την ανατροπή του καθεστώτος Μπάαθ και τη μεταβίβαση της εξουσίας σε μια μεταβατική κυβέρνηση, καταβάλλονται προσπάθειες σε συντονισμό με τα αρμόδια θεσμικά μας όργανα για τον καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων με τη Συρία και την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας πέραν των χωρικών υδάτων, με τρόπο που να προστατεύει τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της χώρας μας».
Επιπλέον, τονίζει τη δέσμευση της Τουρκίας να υπερασπιστεί τα δικαιώματα του ψευδοκράτους σε οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία θαλάσσιας οριοθέτησης με τη Δαμασκό. Αυτή η επιστολή είναι η πρώτη επίσημη επιβεβαίωση για τις προετοιμασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη, παρόλο που νωρίτερα ο Τούρκος υπουργός Μεταφορών είχε υπονοήσει ότι μια τέτοια συμφωνία εξετάζεται μόνο ως μία μελλοντική πιθανότητα.
Όσον αφορά τις προηγούμενες δηλώσεις της ΕΕ, ο Φιντάν απέρριψε τους ισχυρισμούς ότι η Τουρκία είχε δεσμευτεί να μην επιδιώξει μια θαλάσσια συμφωνία με τη Συρία, υπογραμμίζοντας ότι η ΕΕ δεν έχει το δικαίωμα να σχολιάσει τις συμφωνίες μεταξύ κυρίαρχων κρατών.
Η πιθανότητα μιας συμφωνίας Τουρκίας-Συρίας έχει τη δυνατότητα να αναμορφώσει τη γεωπολιτική σκηνή της ανατολικής Μεσογείου, η οποία έχει εξελιχθεί σε πεδίο έντονης αντιπαράθεσης σε περιφερειακές διενέξεις, ειδικά μετά την ανακάλυψη σημαντικών υδρογονανθράκων στην περιοχή. Η Τουρκία βρίσκεται στο επίκεντρο των εντάσεων που επηρεάζουν τις σχέσεις της με κράτη όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και η Αίγυπτος.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οποιαδήποτε συμφωνία με τη Συρία είναι πιθανό να εντείνει περαιτέρω τις εντάσεις με την ΕΕ, Ελλάδας και Κύπρου, καθώς η αναγνώριση του ψευδοκράτους ενδέχεται να οδηγήσει σε απρόβλεπτες εξελίξεις στην περιοχή.
Η Άγκυρα φαίνεται να εκμεταλλεύεται την τρέχουσα κατάσταση στη Συρία, ενόψει του προσδιορισμένου στρατηγικού πλαισίου που θα μπορούσε να την ωφελήσει σε μια μελλοντική συμφωνία. Παρά τις προγενέστερες αποτυχημένες απόπειρες συνεργασίας με την κυβέρνηση Άσαντ το 2011, οι τρέχουσες συνθήκες μπορεί να προσφέρουν μια νέα ευκαιρία για τη διευθέτηση θαλάσσιων διεκδικήσεων.
Σε μία τέτοια περίπτωση, μια επιτυχής συμφωνία δεν θα καθόριζε μόνο τα θαλάσσια σύνορα με τη Συρία, αλλά και θα προσέφερε νομική βάση για τις απαιτήσεις της Τουρκίας στην περιοχή, ενώ θα άνοιγε δρόμο για κοινή εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.
Ταυτόχρονα, η συμφωνία θα μπορούσε να προκαλέσει περισσότερες τριβές με κράτη όπως η Κύπρος, το Ισραήλ και ο Λίβανος, τα οποία διατηρούν έντονα συμφέροντα στην περιοχή. Η Τουρκία έχει εκφράσει την αντίθεση της σε συμφωνίες οριοθέτησης που έχουν υπογραφεί από την Κύπρο με άλλες χώρες της Μεσογείου, υπό δικαιολογία παραβίασης των δικαιωμάτων των Κατεχόμενων.
Η στρατηγική που ακολουθεί η Τουρκία μοιάζει με αυτή που χρησιμοποίησε κατά τη διάρκεια της συμφωνίας με την κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης το 2019, η οποία είχε προκαλέσει εκρηκτικές αντιδράσεις από την Ελλάδα και την ΕΕ.
