Νέα πρωτοβουλία της Task Force ΝΑ Ευρώπης για τη ρύθμιση των τιμών ενέργειας

Η ανατολική και Νότια Ευρώπη βρίσκεται σε κατάσταση ετοιμότητας καθώς πλησιάζουν οι καλοκαιρινές αιχμές ζήτησης, με την ειδική ομάδα Task Force για την ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής να προγραμματίζει συνεδρίαση στις αρχές της επόμενης εβδομάδας. Η σύσταση αυτής της ομάδας, που προήλθε από αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Ιούνιο, έχει στόχο να θωρακίσει τους εθνικούς ενεργειακούς τομείς και να αποτρέψει την επανάληψη ακραίων αυξήσεων τιμών, όπως αυτές που παρατηρήθηκαν το καλοκαίρι του 2024, όταν οι τιμές της μεγαβατώρας έφτασαν τα 1.000 ευρώ.

Η ομάδα αυτή συγκροτήθηκε για να αντιμετωπίσει τις σοβαρές ανισορροπίες τιμών και φορτίων ανάμεσα στους βόρειους και νότιους τομείς της Ευρώπης. Η αποστολή της περιλαμβάνει τη σύντομη και συντονισμένη παρέμβαση σε περιπτώσεις συστημικής αστάθειας και στρεβλώσεων στην αγορά, με σκοπό να ενισχύσει την ευελιξία και να βελτιώσει τη διαχείριση των διασυνδέσεων. Αυτή η πρωτοβουλία περιλαμβάνει επίσης την υποστήριξη των εθνικών μεταρρυθμίσεων για πιο προσιτές ενεργειακές τιμές.

Η απόφαση για τη δημιουργία και λειτουργία της Task Force ελήφθη κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, με κορυφαία προτεραιότητα την παρακολούθηση του δικτύου και την ενίσχυση της συνεργασίας του. Οι στόχοι περιλαμβάνουν την καλύτερη εκμετάλλευση της διασυνοριακής ικανότητας και την αξιολόγηση των επιπτώσεων από πιθανά κενά στην προσφορά και ζήτηση.

Η προσεχής συνεδρίαση της Task Force έρχεται σε μια περίοδο έντονων διαφορών του ενεργειακού πεδίου στην Ευρώπη. Σύμφωνα με στοιχεία από το EnergyLive, οι μέσες τιμές για μελλοντική ηλεκτρική ενέργεια στις 4 Ιουλίου 2025 δείχνουν εντυπωσιακές αποκλίσεις. Στη Νορβηγία η τιμή διαμορφώνεται στα 2,54 €/MWh, ενώ στη Σουηδία και Φινλανδία αγγίζει τα 1,71 € και 8,54 € αντίστοιχα. Από την άλλη πλευρά, στα Βαλκάνια και στη Νότια Ιταλία οι τιμές έχουν φτάσει και πάνω από 120 €/MWh, με την Αλβανία να σημειώνει 131,78 €, την Κροατία 120,39 €, τη Σικελία 127,3 €, και την Κεντρική Ιταλία 127,18 €.

Η Ελλάδα, με τιμή 91,27 €/MWh, παραμένει σημαντικά ανώτερη από τον μέσο όρο των κεντροευρωπαϊκών χωρών – για παράδειγμα, η Γαλλία καταγράφει 72,52 €, η Γερμανία 79,96 €, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία παραμένουν στα 71,72 € και 70,48 €. Ιδιαίτερες αναφορές σε Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία και Σερβία σημειώνουν ότι οι τιμές κυμαίνονται από 96,91 € έως και 108,8 €, κάτι που καθιστά τις αποκλίσεις κόστους μεταξύ Βορρά και Νότου μια μόνιμη κατάσταση.

Αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι η Task Force θα χρειαστεί να εκπονήσει σχέδιο άμεσων και μεσοπρόθεσμων δράσεων προκειμένου να αντιμετωπίσει τις αιχμές κατανάλωσης και να αποφευχθούν οι «εκρηκτικές» αυξήσεις τιμών λόγω της αυξημένης ζήτησης από τον τουρισμό και την καλοκαιρινή περίοδο. Στις προτεραιότητες συγκαταλέγονται η αποδοτικότερη διαχείριση διασυνοριακών ροών και η ενίσχυση της ευελιξίας του συστήματος.

Ενώ η συντονισμένη δράση των κυβερνήσεων και των Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς (TSOs) αποτελεί θετικό βήμα, η ουσιαστική αξιοποίηση των διασυνδέσεων ανάμεσα στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη παραμένει το κύριο ζητούμενο. Όπως δήλωσε πρόσφατα ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκος Τσάφος, «το γραφείο του συστήματος και ο τρόπος προγραμματισμού του αλγορίθμου είναι κλειδιά για την επίλυση του προβλήματος».

Οι ανισορροπίες παραμένουν, ιδιαίτερα κατά τις απογευματινές ώρες, όταν οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης αναρριχώνται λόγω περιορισμένης παραγωγής από φωτοβολταϊκά και αύξησης της συμμετοχής των συμβατικών μονάδων. Οι διασυνοριακές ροές από τις φθηνότερες χώρες συνεχίζουν να μην ανταγωνίζονται τις μεγάλες τιμές.

Η υποαξιοποίηση των δικτύων επηρεάζει σοβαρά τις μεταφορές μεταξύ Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ενώ οι χώρες της περιοχής προσπαθούν να συγκεντρώσουν στοιχεία για να τεκμηριώσουν τις ανισορροπίες που προκύπτουν από τον ευρωπαϊκό αλγόριθμο κατανομής. Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε σε πρόσφατη ομιλία του πόσο σημαντικό είναι αυτό το θέμα για τις χώρες της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που επωμίζονται συστηματικά υψηλότερα κόστη ενέργειας.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας υποστηρίζει τις ευρωπαϊκές στρατηγικές και ο Σταύρος Παπασταύρου, μετά από πρόσφατες επαφές με Ευρωπαίους ομολόγους, ανανέωσε την πρόταση για μια ενιαία ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, προκειμένου να επιλυθούν αυτές οι διαφοροποιήσεις. Το ερώτημα παραμένει πώς μια ήπειρος με κοινό στόχο στην πράσινη μετάβαση μπορεί να αντέχει τέτοιες διακυμάνσεις τιμών για τους καταναλωτές. Η απάντηση φαίνεται να αναζητείται στη μελλοντική συνεδρίαση της Task Force.

Διαβάστε ακόμη