Μετά τον πόλεμο: Στρατηγικές ανασυγκρότησης για την Παλαιστίνη

Σημαντικές εξελίξεις χαρακτηρίζουν την κατάσταση στα Ισραηλινο-Παλαιστινιακά εδάφη, με δράσεις σε στρατιωτικό, διπλωματικό και ανθρωπιστικό επίπεδο. Στα προάστια της Γάζας, οι ισραηλινές δυνάμεις προχωρούν σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, ενώ στη Δυτική Όχθη συνεχίζεται η στρατιωτική επιχείρηση «Σιδηρούν Τείχος» κατά των Παλαιστινίων μαχητών.

Η μη ανταπόκριση του Ισραήλ σε προτάσεις για εκεχειρία, σε συνδυασμό με την κλιμάκωση των εκκαθαριστικών επιθέσεων, υποδηλώνει ότι η κατάσταση αναμένεται να χειροτερέψει περαιτέρω ανθρωπιστικά και να προκαλέσει αύξηση της βίας.

Εν τω μεταξύ, η παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων της Αιγύπτου στο νότο της Γάζας ανησυχεί, καθώς και η πιθανή προσάρτηση της Δυτικής Όχθης από το Ισραήλ, με επανεμφάνιση του σχεδίου Τραμπ για τη μετατροπή της Γάζας σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής».

Για να ανακόψει τη στήριξη προς το παλαιστινιακό κράτος, η κυβέρνηση Τραμπ αποφάσισε να ανακαλέσει τη βίζα του Μαχμούντ Αμπάς λίγες εβδομάδες πριν από την προγραμματισμένη του παρουσία στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, στις 9 Σεπτεμβρίου.

Χωρίς ανταπόκριση από το Ισραήλ για εκεχειρία

Περίπου δύο εβδομάδες πριν, η Χαμάς αποδέχθηκε μια νέα πρόταση κατάπαυσης του πυρός, που περιλάμβανε αρχική εκεχειρία 60 ημερών και σταδιακή ανταλλαγή ομήρων. Ωστόσο, ο Νετανιάχου δεν έχει ανταποκριθεί, αν και ξεκίνησε νέες διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση όλων των ομήρων και τον τερματισμό του πολέμου υπό όρους που θα γίνουν αποδεκτοί από το Ισραήλ. Την ίδια στιγμή, 48 όμηροι βρίσκονται στα χέρια της Χαμάς, εκ των οποίων μόνο οι 20 είναι ζωντανοί, σύμφωνα με την Reuters (30 Αυγούστου).

Εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των IDF στη Γάζα

Από τις αρχές Μαΐου 2025, ο ισραηλινός στρατός έχει ξεκινήσει την επιχείρηση «Άρματα του Γεδεών», ελέγχοντας πλέον περισσότερο από το 75% της Λωρίδας της Γάζας.

Αυτή τη στιγμή, προγραμματίζεται η εκτέλεση της επιχείρησης «Άρματα του Γεδεόν ΙΙ» για την πλήρη κατάληψη της Λωρίδας, ξεκινώντας από την πόλη της Γάζας, όπου η στρατιωτική παρουσία έχει κλιμακωθεί τις τελευταίες τρεις εβδομάδες.

Η κύρια αποστολή της επιχείρησης είναι η εκρίζωση της Χαμάς και η απελευθέρωση των ομήρων, αφού πρώτα διασφαλιστεί ότι η πόλη θα εκκενωθεί. Οι άμαχοι Παλαιστίνιοι που ήδη διαφεύγουν από τη Γάζα κατευθύνονται προς το νότο, περιοχές κοντά στο χειμάρρο Γουάντι.

Περίπου πέντε μεραρχίες του IDF, καθώς και 130.000 εφέδρους, συμμετέχουν στην πολυάριθμη επιχείρηση, η οποία είναι ιδιαίτερα δύσκολη και αναμένεται να δημιουργήσει σοβαρές ανθρωπιστικές κρίσεις και πολλές απώλειες. Από την αρχή της σύγκρουσης, τουλάχιστον 63.459 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί και πάνω από 160.256 έχουν τραυματιστεί.

Επιδρομές στη Δυτική Όχθη

Η κατάσταση στη Δυτική Όχθη είναι εξίσου τεταμένη, με τις επιδρομές του IDF σε Παλαιστίνιους μαχητές να εντείνονται σε πόλεις όπως η Βηθλεέμ, η Χεβρώνα και η Ναμπλούς, στο πλαίσιο της επιχείρησης «Σιδερένιο Τείχος».

Από την άλλη, δημοσίευμα της «Haaretz» αποκαλύπτει ότι ο ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γκίντεον Σάαρ ενημέρωσε τον Αμερικανό ομόλογό του Μάρκο Ρούμπιο για συζητήσεις σχετικά με την πιθανή προσάρτηση της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης. Αν αυτή η υλοποίηση προχωρήσει, θα παρακάμψει την προοπτική μιας λύσης δύο κρατών και θα ενσωματώσει de jure πολιτικές που ήδη εφαρμόζονται πρακτικά.

Η εν λόγω απόφαση, αν υλοποιηθεί, θα ικανοποιήσει την ακροδεξιά βάση της κυβέρνησης Νετανιάχου και θα ασκήσει πίεση στην αντιπολίτευση για να μην εκδηλώσει «λιγότερη πατριωτική» στάση.

Η επιδίωξη της Ιερουσαλήμ να δοκιμάσει την αντίδραση της Ουάσιγκτον είναι εμφανής, και εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν αν αντιδράσουν σφοδρά, το Ισραήλ θα θεωρήσει αυτό ως «πράσινο φως» για την κλιμάκωση των επιθέσεων. Αν και βέβαια η διεθνής κοινότητα θα καταδικάσει αυτή την απόφαση, η απουσία επιβολής κυρώσεων αφήνει το Ισραήλ σε έναν κίνδυνο χωρίς επιπτώσεις.

Στρατιωτική παρουσία της Αιγύπτου

Η Αίγυπτος έχει αναπτύξει περί τους 40.000 στρατιώτες και τεθωρακισμένα πλησίον των συνόρων της Γάζας. Αυτή η κίνηση δείχνει την ανησυχία του Καίρου για τις συνέπειες της ισραηλινής επιχείρησης «Άρματα του Γεδεών ΙΙ», ιδίως σε ό,τι αφορά ενδεχόμενη εισροή προσφύγων στο Σινά.

Η «New Arab» υπογραμμίζει ότι τυχόν ξαφνική προσφυγική εισροή στην Αίγυπτο θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλες αναταραχές, ενώ η ηγεσία της χώρας εξέφρασε ανησυχίες ότι οι ενέργειες του Ισραήλ στην Γάζα μπορεί να ωθήσουν πολλούς Παλαιστίνιους να διαφύγουν προς το Σινά.

Ενδεχόμενη αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να οδηγήσει σε βίαιες συγκρούσεις ανάμεσα στις αιγυπτιακές δυνάμεις και τους πρόσφυγες, ενδεχομένως προκαλώντας αναταραχή στον Αιγυπτιακό πληθυσμό, γεγονός που καθιστά τις προκλήσεις για τον Πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι τεράστιες.

Αποτυχία της επιχείρησης «Άρματα του Γεδεών»

Σύμφωνα με πληροφορίες από τα «Israel Times», η επιχείρηση «Άρματα του Γεδεών» του Ισραήλ απέτυχε να πετύχει τους βασικούς της στόχους, όπως αναφέρεται στην πρόσφατη διαρροή εγγράφων από το Κέντρο Επιχειρησιακών Πληροφοριών. Ειδικότερα, η επιχείρηση δεν κατάφερε να εξουδετερώσει τη στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς ούτε και να απελευθερώσει τους ομήρους.

Εν μέσω κατηγοριών για παραβίαση του στρατηγικού δόγματος, προκύπτει ότι η ανθρωπιστική βοήθεια που δόθηκε μάλλον ενίσχυσε την Χαμάς αντί να την αποδυναμώσει. Η στρατηγική διαχείρισης της ανθρωπιστικής βοήθειας (επομένως) εγείρει ανησυχίες για την αποτελεσματικότητα της στρατιωτικής δράσης απέναντι σε οργανώσεις με διαφορετική στρατηγική.

Ανθρωπιστική βοήθεια με περιορισμούς

Έκθεση του Παγκόσμιου Παρατηρητηρίου Πείνας (IPC) αναφέρει ότι περίπου 514.000 Παλαιστίνιοι στη Γάζα είναι αντιμέτωποι με συνθήκες λιμού. Ισραηλινοί αξιωματούχοι αντέτειναν ότι τα ευρήματα του IPC είναι αναληθή, ισχυριζόμενοι ότι βασίζονται σε πληροφορίες από τη Χαμάς.

Αυτήν την στιγμή, η ανθρώπινη επιβίωση στη Γάζα εξαρτάται από ανθρωπιστική βοήθεια, όπως υπογραμμίζει η ερευνήτρια Τάμι Κάνερ του INSS. Η πείνα επιδεινώνεται και στηρίζεται σε ζητήματα ελέγχου και οργάνωσης διανομής, σε μια κατάσταση που έχει οδηγήσει σε τοπικούς «θύλακες πείνας».

Μέχρι σήμερα, 33.882 φορτηγά ανθρωπιστικής βοήθειας έχουν εισέλθει στη Γάζα, σε αρκετές περιπτώσεις όμως η διανομή τους έχει σταλεί σε λάθος χέρια λόγω φαινομένων λεηλασίας και άλλων παραγόντων.

Το σχέδιο «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής»

Η κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται να επεξεργάζεται σχέδιο για τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση της Γάζας, το οποίο περιλαμβάνει την πρόταση να μεταφερθεί ο παλαιστινιακός πληθυσμός και να γίνει η Λωρίδα δημοφιλές τουριστικό θέρετρο.

Σύμφωνα με το σχέδιο GHF, οι Παλαιστίνιοι θα λάβουν αποζημιώσεις για τις περιουσίες τους και θα λάβουν προνόμια παροχής κατά τη διάρκεια της ανοικοδόμησης της Λωρίδας της Γάζας. Πρέπει να επισημανθεί ότι η παρουσία χρηματικών κινήτρων ενέχει κινδύνους για de facto εθνοκάθαρση.

Επιπλέον, προβλέπεται ότι εάν δεν ληφθούν μέτρα για τη διασφάλιση της ασφάλειας, οι υφιστάμενες εξελίξεις θα απαιτούν σημαντικό στρατό και πόρους για την υλοποίηση του σχεδίου.

Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής ([email protected])

Διαβάστε επίσης:

CNN: Πώς η πολιτική Τραμπ «τροφοδοτεί» τον άξονα κατά των ΗΠΑ – Η οργή του για την Κίνα και το σαφές μήνυμα με την παρέλαση

Τραμπ: «Θα δείτε πράγματα να συμβαίνουν» αν οι ΗΠΑ δεν είναι ικανοποιημένες με τις αποφάσεις του Πούτιν για την Ουκρανία

Νέα σύνοδος των «προθύμων» την Πέμπτη για την Ουκρανία και επικοινωνία με Τραμπ αμέσως μετά