Κυνήγι υδρογονανθράκων στην Ευρώπη: Μια νέα ενεργειακή εποχή ξεκινά

Δεν είναι μόνο η Ελλάδα που επιδιώκει να εκμεταλλευτεί τα κοιτάσματά της. Πολλές χώρες στην Ευρώπη επαναφέρουν την έρευνα και την παραγωγή υδρογονανθράκων στην ατζέντα τους, επανακαθορίζοντας έτσι τη σημασία της ενεργειακής ασφάλειας. Από τη Βόρεια Θάλασσα έως τη Μεσόγειο, κυβερνήσεις αναθεωρούν παλαιότερα σχέδια, προχωρούν σε νέες αδειοδοτήσεις και προσπαθούν να ενισχύσουν την αυτάρκεια των εθνικών τους συστημάτων. Σε μια εποχή έντονων γεωπολιτικών αναταραχών και οικονομικής αβεβαιότητας, η αξία των εγχώριων πόρων φέρνει ξανά στο προσκήνιο το ζήτημα της ενέργειας.

Η συγκυρία είναι ευνοϊκή, καθώς η εγχώρια παραγωγή ενέργειας αποκτά αυξανόμενη γεωπολιτική διάσταση. Πολλές κυβερνήσεις ενισχύουν τη συνεργασία τους με τις ΗΠΑ και υιοθετούν το αναδυόμενο ενεργειακό δόγμα της Ουάσιγκτον, το οποίο τονίζει την ανάγκη για τη μεγαλύτερη αξιοποίηση των φυσικών πόρων. Η Ευρώπη έχει διδαχθεί με δύσκολο τρόπο ότι η εξάρτησή της από τρίτους προμηθευτές μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη. Χώρες όπως η Ιταλία, η Κροατία, η Πολωνία, η Αλβανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Μάλτα, η Κύπρος και φυσικά η Ελλάδα επενδύουν στην ανανέωση των γεωτρητικών τους προγραμμάτων.

Η γαλλική εφημερίδα Les Echos αναφέρει ότι η στροφή αυτή ενισχύεται και από την ισχυρή ζήτηση για φυσικό αέριο. Η αύξηση της κατανάλωσης, από τις βιομηχανίες μέχρι τα data centers, απαιτεί αξιόπιστες και άμεσες πηγές ενέργειας. Η αγορά τονίζει πως η πράσινη μετάβαση δεν μπορεί να βασίζεται αποκλειστικά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. «Χρειαζόμαστε ευελιξία και σταθερές μονάδες βάσης», δήλωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Helleniq Energy, Ανδρέας Σιάμισιης, εξηγώντας ότι οι υδρογονάνθρακες, και κυρίως το φυσικό αέριο, είναι κρίσιμα για την κάλυψη των αναγκών και τη σταθερότητα του συστήματος.

Οι κινήσεις και οι στόχοι της Ελλάδας

Η Ελλάδα, αφού πέρασε από μια περίοδο δισταγμού, τώρα φαίνεται πως προχωρά με ταχείς ρυθμούς. Η παρουσία δύο αμερικανικών κολοσσών στα ελληνικά θαλάσσια οικόπεδα δείχνει ότι το εθνικό πρόγραμμα υδρογονανθράκων παίρνει «σάρκα και οστά». Η νέα στρατηγική των ΗΠΑ για αύξηση της παραγωγής παγκοσμίως ενισχύει την ελληνική πλευρά, καθώς η συνεργασία με τις ΗΠΑ μπορεί να φέρει ενδεχόμενες επενδύσεις 5 έως 10 δισ. ευρώ μόνο για το Οικόπεδο 2 του Ιονίου, όπου η ExxonMobil κατέχει πρόσφατα το 60%.

Η Energean κατέχει το 30% αυτού του οικείου σχήματος, ενώ η Helleniq Energy έχει το υπόλοιπο 10%. Η ExxonMobil, επιπλέον, έχει αναλάβει την ανάλυση των τρισδιάστατων σεισμικών δεδομένων για τα οικόπεδα «Νοτιοδυτικά» και «Δυτικά της Κρήτης», σε συνεργασία με τη Helleniq Energy. Στην καλύτερη περίπτωση, η παραγωγή φυσικού αερίου από το κοίτασμα Ιόνιο 2 θα μπορούσε να ξεκινήσει σε περίπου έξι χρόνια.

Η αξία των επενδύσεων μπορεί να πολλαπλασιαστεί σε περίπτωση των ευνοϊκών ανακαλύψεων στα θαλάσσια οικόπεδα νότια της Κρήτης. Οι διαδικασίες προχωρούν ταχύτατα για την υπογραφή και ενεργοποίηση της σύμβασης με την Chevron, τον δεύτερο αμερικανικό κολοσσό που δραστηριοποιείται στην περιοχή. Αυτή τη στιγμή, η Chevron έχει τους λόγους να επιταχύνει τις διαδικασίες για έρευνες στα οικόπεδα νοτιοανατολικά της Κρήτης.

Σύμφωνα με τον Ευθύμιο Ταρτάρα, Επικεφαλής Γεωεπιστήμων της ΕΔΕΥΕΠ, ο φάκελος της σύμβασης είναι έτοιμος και θα αποσταλεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Στόχος είναι η κύρωση να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2026, με τις πρώτες σεισμικές έρευνες να ξεκινούν άμεσα μετά. Αν δεν προκύψουν καθυστερήσεις, οι σεισμικές έρευνες θα μπορούσαν να αρχίσουν τον Σεπτέμβριο του 2026. Η περιοχή νότια της Κρήτης παραμένει εστία γεωλογικού και επιχειρηματικού ενδιαφέροντος, καθώς διαθέτει δυναμικό που είναι συγκρίσιμο με τα μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ποιες άλλες χώρες ξανανοίγουν τον φάκελο «υδρογονάνθρακες»

Παρά τις επίσημες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για σταδιακή απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα, μια σειρά από χώρες προχωρούν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Στην πρωτοπορία βρίσκεται το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ο τομέας πιέζει για την πλήρη επανεκκίνηση των δραστηριοτήτων στη Βόρεια Θάλασσα. Με περίπου 5 δισεκατομμύρια βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου διαθέσιμα, το Λονδίνο εξετάζει το ρυθμιστικό πλαίσιο ώστε να καλύψει το 50% των ενεργειακών αναγκών του με υδρογονάνθρακες έως το 2050. Η βιομηχανία ζητά σταθερό φορολογικό καθεστώς και νέες άδειες, υπογραμμίζοντας ότι η ενεργειακή ασφάλεια δεν μπορεί να στηριχθεί αποκλειστικά στο LNG.

Στον βορρά, η Νορβηγία, αν και δεν είναι μέλος της Ε.Ε., παραμένει καθοριστικός προμηθευτής της Ευρώπης και συνεχίζει να προχωρά σε νέες άδειες κάθε χρόνο. Μεγάλες εταιρείες όπως η Equinor και η Aker BP διευρύνουν τις δραστηριότητές τους στη Νορβηγική Θάλασσα και στα νερά του Μπάρεντς. Το Όσλο έχει δηλώσει ότι δεν σχεδιάζει να περιορίσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου πριν από το 2035, εδραιώνοντας τη θέση του ως κύριου εναλλακτικού προμηθευτή της Ευρώπης μετά το 2022.

Στη Μεσόγειο, η Ιταλία έχει περάσει σε φάση επιθετικής επανεκκίνησης. Η κατάργηση του PITESAI (Εθνικό Πρόγραμμα για τη Χωροθέτηση και τον Προγραμματισμό των Περιοχών Εξόρυξης) έχει απελευθερώσει περισσότερες από τριάντα παραχωρήσεις, επιτρέποντας την επιστροφή γεωτρήσεων στην Αδριατική και στη Σικελία. Το κοίτασμα Cassiopeia, το οποίο αναμένεται να τεθεί σε παραγωγή το 2024 από τις Eni και Energean, είναι το μεγαλύτερο νέο έργο φυσικού αερίου της χώρα και αντικατοπτρίζει μια πιο ρεαλιστική ενεργειακή στρατηγική. Η Ρώμη σχεδιάζει να μιμηθεί τα ελληνικά μοντέλα και επιθυμεί να αναδείξει όλα τα αποθεματικά που θα βοηθήσουν στη μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές.

Η Κύπρος σημειώνει και αυτή πρόοδο, καθώς βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο πριν τη νέα παραγωγή. Σύμφωνα με τη Les Echos, η Κύπρος είναι το πιο αναπτυγμένο και στρατηγικά σημαντικό έργο φυσικού αερίου στην Ευρώπη για την επόμενη πενταετία. Το κοίτασμα Κρόνος είναι η μόνη νέα παραγωγή που μπορεί να προστεθεί στο ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα πριν το 2030, λόγω της τεχνικής του ωριμότητας και της ταχύτητας στην ανάπτυξή του από τις Eni και TotalEnergies. Το φυσικό αέριο θα μεταφέρεται μέσω Αιγύπτου, αφού υγροποιηθεί σε τερματικά LNG της Damietta και Idku, πριν φτάσει στην ευρωπαϊκή αγορά.

Η Κροατία διατηρεί μια σταθερή ροή παραγωγής στην Αδριατική και ανανεώνει άδειες μέσω των INA και Energean, ενώ η Αλβανία αναδεικνύεται ως νέο hotspot: η Shell εξετάζει το κοίτασμα Shpirag, το οποίο μπορεί να εξελιχθεί σε ένα από τα μεγαλύτερα χερσαία κοιτάσματα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Στην Πολωνία, πρόσφατη ανακάλυψη στη Βαλτική ενισχύει τις προσπάθειες μείωσης των εισαγωγών LNG.

Αναφορικά με τον ευρωπαϊκό βορρά, χώρες όπως η Ολλανδία, η Δανία και η Γερμανία κινούνται πιο συντηρητικά, εξετάζοντας ήπιες ανανεώσεις ή έργα CCS σε παλιές περιοχές εξόρυξης. Παρ’ όλα αυτά, η κατεύθυνση είναι σαφής: σε μια Ευρώπη που βρίσκεται στη μέση μιας δύσκολης ενεργειακής μετάβασης, το άνοιγμα των γεωτρήσεων δεν αποτελεί εξαίρεση – αλλά μάλλον έναν βασικό πυλώνα της νέας κανονικότητας.

Διαβάστε ακόμη