Καταστροφή των ελληνικών δασών ελάτης εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας

Στις καταπράσινες πλαγιές του χωριού Καλάβρυτα, στην νοτιοδυτική Ελλάδα, εκατοντάδες έλατα σε άθλια κατάσταση προσπαθούν να επιβιώσουν σε ένα περιβάλλον που τους είναι εχθρικό. Οι κόκκινες, ευαίσθητες βελόνες τους αποτελούν ένδειξη της αυξανόμενης ξηρασίας που επηρεάζει τη φύση, σύμφωνα με το Reuters.

Αυτά τα δέντρα, τα οποία είναι προσαρμοσμένα σε ψυχρότερα και υγρά κλίματα, υποφέρουν από τις παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας που έχουν εκδηλωθεί τα τελευταία χρόνια, αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής που πλήττει την Ελλάδα. Οι επιστήμονες και οι ντόπιοι υπογραμμίζουν ότι αυτή η κατάσταση τα εκθέτει σε επιθέσεις από παράσιτα.

«Στο παρελθόν, παρατηρούσαμε λίγα νεκρά δέντρα ανάμεσα στα υγιή» δήλωσε η Κατερίνα Κολύρου, προϊσταμένη του δασαρχείου Καλαβρύτων. «Δυστυχώς, τώρα ψάχνουμε τα εναπομείναντα υγιή έλατα ανάμεσα στα νεκρά».

Η έλλειψη υγρασίας έχει καταστήσει τα έλατα πιο ευάλωτα σε παράσιτα που τρυπούν τον φλοιό τους για να γεννήσουν αυγά. Αυτές οι επιθέσεις προκαλούν ζημιά στη μεταφορά θρεπτικών συστατικών, με αποτέλεσμα τα δέντρα να πεθαίνουν.

«Αυτά είναι ξυλοφάγα έντομα», τόνισε ο Δημήτρης Αβτζής, δασικός εντομολόγος και διευθυντής έρευνας στον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό ΔΗΜΗΤΡΑ. «Αν και τα πληθυσμιακά τους μεγέθη δεν είναι τόσο υψηλά όσο εκείνα των εντόμων του φλοιού, οι βλάβες που προκαλούν είναι εξίσου σοβαρές».

Το 2024 καταγράφηκε ως η πιο θερμή χρονιά του πλανήτη, με τη μέση θερμοκρασία να ξεπερνά για πρώτη φορά τους 1,5°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Στην Ελλάδα, η θερμοκρασία αυξήθηκε σημαντικά από το 1991 έως το 2020. Σε ορισμένες ορεινές περιοχές, η αύξηση έχει φτάσει τους 2°C, όπως ανέφερε ο Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.

Η παγκόσμια τάση έχει οδηγήσει στη μείωση των ημερών με χιόνι, που είναι ζωτικής σημασίας για τα έλατα. Ο προαναφερόμενος επιστήμονας δήλωσε ότι η κάλυψη από χιόνι έχει συρρικνωθεί κατά 30-40% με τα χρόνια.

Τα έλατα, τόσο στην ηπειρωτική Ελλάδα όσο και στα Ιόνια Νησιά, δείχνουν σημάδια παραχωρήσεων, ενώ στην επαρχία Ουέσκα της Ισπανίας, που επίσης αναφέρεται σε μεσογειακή περιοχή, η λευκή ελάτη (Abies alba) φαίνεται να εμφανίζει παρόμοια προβλήματα λόγω της έντονης ζέστης.

Στα Καλάβρυτα, οι τοπικές αρχές προγραμματίζουν την απομάκρυνση των νεκρών και προσβεβλημένων δέντρων για να περιορίσουν τη ζημιά. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Λαγουβάρδος, «δεν μπορούμε να σταματήσουμε την κλιματική αλλαγή. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να τη μετριάσουμε ή να βρούμε λύσεις. Αλλά δεν υπάρχει τρόπος να δημιουργήσουμε χιόνι».