Η στρατηγική της ΕΕ για την προσέλκυση νέων αγροτών στα χωράφια

Στην Ευρώπη, οι χιλιάδες αγρότες αποχωρούν από την ενεργό δράση, με τους νεότερους να μη βρίσκουν το δρόμο τους προς το επάγγελμα. Τα στοιχεία δείχνουν μια ομάδα που γερνάει, όπως καταγράφει και το Politico: η αγροτική παραγωγή μειώνεται, οι αγρότες γερνούν, και οι τοπικές οικονομίες απειλούνται με συρρίκνωση, καθώς αυξάνονται οι εισαγωγές τροφίμων στα ράφια των σούπερ μάρκετ.

Αυτή την καίρια πρόκληση, κλήθηκε να αντιμετωπίσει η Κομισιόν, με τον Επίτροπο Γεωργίας Κριστόφ Χάνσεν να παρουσιάσει τη νέα Στρατηγική της ΕΕ για την Αναγέννηση των Γεωργικών Γενεών — μια πρωτοβουλία σχεδιασμένη να ενθαρρύνει τους νέους να παραμείνουν στον τομέα της γεωργίας.

«Οι νέοι αγρότες επιζητούν αποφασιστικά μέτρα εδώ και πάνω από δέκα χρόνια» σημειώνει ο Πέτερ Μέντεντορπ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Νέων Αγροτών (CEJA). Αν και περιμένει με ανυπομονησία τις ανακοινώσεις του Επιτρόπου, κρατά επιφυλάξεις: «Σε ποιο βαθμό μπορούν όλες αυτές οι θετικές προτάσεις να υλοποιηθούν χωρίς την κατάλληλη χρηματοδότηση;», αναρωτιέται.

Αξιοσημείωτο είναι ότι η Κομισιόν προτείνει τα κράτη μέλη να αφιερώνουν το 6% των κονδυλίων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) στην ανανέωση των παραγωγών, αυξάνοντας σημαντικά το σχετικό ποσοστό. Εάν αυτό γίνει πράξη, η CEJA θα μπορούσε να επωφεληθεί από πάνω από 17 δισ. ευρώ την περίοδο 2028–2034. Ωστόσο, το Politico αναρωτιέται εάν αυτός ο σχεδιασμός μπορεί πραγματικά να αποτρέψει την ερημοποίηση της υπαίθρου στην Ευρώπη.

Υψηλό κόστος εισόδου

Περίπου το ένα τρίτο των αγροτών στη Γηραιά Ήπειρο είναι άνω των 65 ετών, με λιγότερους από έναν στους οκτώ κάτω των 40 ετών. «Δεν είναι ότι οι νέοι δεν επιθυμούν να γίνουν αγρότες — είναι σχεδόν αδύνατο να το κάνουν», επισημαίνει η Σάρα Τιλ, αντιπρόεδρος της ένωσης νέων αγροτών του Λουξεμβούργου (LLJ). Οι νέοι αναζητούν οικονομικά προσιτή γη, καθώς ένα εκτάριο στην ΕΕ κοστίζει κατά μέσο όρο σχεδόν 12.000 ευρώ, με την Ολλανδία να φτάνει το 90.000 ευρώ.

«Όταν προσπαθείς να ξεκινήσεις, οι τράπεζες απαιτούν εγγυήσεις που οι γονείς σου δεν μπορούν να παρέχουν — είναι ένας φαύλος κύκλος», αναφέρει ο Φλοριάν Πονσελέ, κτηνοτρόφος και επικεφαλής νέων αγροτών στο Βέλγιο.

Ο Ρόι Μέιερ, πρόεδρος της ολλανδικής οργάνωσης NAJK, δηλώνει ότι οι τράπεζες αντιμετωπίζουν τους νέους αγρότες ως ρίσκο. «Αν είσαι 25 και θέλεις να αγοράσεις γη, μάλλον είναι αδύνατο» προσθέτει. Σε αντίθεση με τις κοινές παρανοήσεις, οι νέοι αγρότες δεν αναζητούν επιδοτήσεις, αλλά «σταθερότητα και κανόνες που δεν αλλάζουν συνεχώς», σημειώνει.

Οι νέοι θέλουν να επινοήσουν καινοτόμες προσεγγίσεις χρησιμοποιώντας σύγχρονα μέσα: «Θέλουμε να αξιοποιήσουμε την τεχνολογία, αλλά για αυτό χρειάζονται σαφείς κανόνες», υπογραμμίζει.

Φιλόδοξα σχέδια από την ΕΕ

Είναι εμφανές ότι η ΕΕ προσπαθεί να κινήσει την προσοχή των νέων αγροτών μέσω της ΚΑΠ εδώ και χρόνια με περιορισμένα αποτελέσματα. Σήμερα, το 3% των κονδυλίων διατίθενται σε προγράμματα για νεότερους αγρότες — περίπου 6,8 δισ. ευρώ για την περίοδο 2023–2027. Ωστόσο, ο Χάνσεν στοχεύει στο διπλασιασμό του ποσοστού των παραγωγών κάτω των 40 ετών σε σχεδόν 25% μέχρι το 2040.

Οι χώρες καλούνται να διαθέσουν το 6% στους νέους αγρότες, περιορίζοντας τις πληρωμές προς τους συνταξιούχους, ενώ προτείνονται δάνεια έως 300.000 ευρώ για νέους επαγγελματίες. Σχεδιάζεται μια νέα στρατηγική για τη βιωσιμότητα του τομέα.

Ωστόσο, οι ενώσεις νέων αγροτών ανησυχούν ότι οι φιλόδοξες στόχοι ξεπερνούν τις δυνατότητές τους. Αν και το τρέχον πρόγραμμα ορίζει υποχρεωτικό ελάχιστο 3%, το 6% παραμένει προαιρετικό, προκαλώντας φόβους για μειωμένη χρηματοδότηση. Επίσης, η επιτυχία της στρατηγικής εξαρτάται από τη νέα αναμόρφωση της ΚΑΠ, που ήδη δέχεται πιέσεις.

Αξιωματούχοι της Κομισιόν υποστηρίζουν ότι οι νέοι αγρότες θα έχουν πρόσβαση σε διάφορες πηγές χρηματοδότησης μέσω του νέου «starter pack» της επόμενης ΚΑΠ. Εξετάζεται, μεταξύ άλλων, η ανακατανομή επιδοτήσεων προς τους μικρότερους και νεότερους παραγωγούς.

Ωστόσο, ο Μέντεντορπ της CEJA υπογραμμίζει την έλλειψη ρητής δέσμευσης για χρηματοδότηση των νέων αγροτών: «Όλη αυτή η κατάσταση στέλνει ένα μήνυμα από μόνη της», σχολιάζει. «Έχουμε έναν Επίτροπο που υποστηρίζει τους νέους αγρότες χωρίς ασφαλείς χρηματοδοτικούς μηχανισμούς.»

Επιχειρησιακή ανάγκη στην Ελλάδα

Στην ΕΕ, μόλις το 11,9% των νέων είναι επικεφαλής αγροτικών εκμεταλλεύσεων, ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό είναι ακόμη χαμηλότερο, φτάνοντας το 7,2%, πλησιάζοντας μόνο το 6,4% της Πορτογαλίας και το 5,1% της Κύπρου.

Ποσοστό νέων που είναι επικεφαλής αγροτικών εκμεταλλεύσεων

Κατά τη διάρκεια του Άτυπου Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, επεσήμανε την ανάγκη στήριξης των νέων γεωργών για την εξέλιξη του πρωτογενούς τομέα. Ο κ. Τσιάρας χαρακτήρισε τη γενεακή ανανέωση στρατηγική προτεραιότητα, υπογραμμίζοντας τη σημασία εισόδου μορφωμένων και τεχνολογικά καταρτισμένων νέων στον αγροτικό τομέα.

«Οι νέοι γεωργοί φέρνουν καινοτομία στις καλλιέργειες, ψηφιακή τεχνολογία και βιώσιμες πρακτικές», δήλωσε. Ανάμεσα στις προτάσεις του Αναπτυξιακού μοντέλου είναι η στήριξη οικονομικών κινήτρων, η αναβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και η βελτίωση της αγροτικής καθημερινότητας.

Τα οικονομικά κίνητρα περιλαμβάνουν την ενίσχυση επενδύσεων και την προώθηση φορολογικών ελαφρύνσεων. Επίσης, ο υπουργός προτείνει εκπαιδευτικά προγράμματα εστιάζοντας στις ψηφιακές δεξιότητες και την καλλιέργεια καινοτόμων ιδεών, καθώς και βελτίωση δημόσιων υπηρεσιών στην ύπαιθρο.

Τέλος, υπογράμμισε την ανάγκη για δικαιολογημένα θεσμικά μέτρα προκειμένου να διασφαλιστεί ο δίκαιος ανταγωνισμός, αποφεύγοντας αθέμιτες πρακτικές και προστατεύοντας την εσωτερική αγορά.

Δείτε επίσης

Ρεύμα: Αυξήσεις για τον Νοέμβριο ανακοινώνουν οι πάροχοι – Τα νέα, «ευέλικτα» τιμολόγια μπαίνουν στην αγορά

Four Seasons Yacht – Το πλωτό ξενοδοχείο έρχεται Μύκονο και Σαντορίνη, $45.000 για μια εβδομάδα (pics+video)

Τεχνολογικοί γίγαντες στο τραπέζι: Οι CEO των Nvidia, Samsung και Hyundai σε φαστφουντάδικο (vid)

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας επισκεφθείτε το Πρώτο Θέμα.