Η επανάσταση της Τεχνητής Νοημοσύνης: Οι νεκροί αποκτούν νέα φωνή
«Διαρκώς παρακολουθούμε διεθνή παραδείγματα που δημιουργούν δέος και αμφιβολίες. Ορισμένες εταιρείες έχουν αναπτύξει «deathbots», τα οποία συνομιλούν με τον τρόπο του αποθανόντα, χρησιμοποιώντας καινοτόμες τεχνικές. Αντίστοιχα, η εφαρμογή Deep Nostalgia «αφηνιάζει» παλιές φωτογραφίες, δίνοντας την εντύπωση ότι οι αγαπημένοι μας «ανασταίνονται».
Η χρήση εφαρμογών όπως το StoryFile και το HereAfter AI επιτρέπει τη ρεαλιστική αναπαράσταση συνομιλιών με τους αποθαμένους μέσω προηχογραφημένων βίντεο. Το ElevenLabs: AI voice generator μπορεί μάλιστα να αναβιώσει τη φωνή διάσημων καλλιτεχνών, όπως του Τζον Λένον, ενώ τα «Replika» και «Character AI» δημιουργούν ψηφιακούς «avatars» που μιμούνται τις μορφές των ανθρώπων που έχουμε χάσει», αναφέρει η Άρτεμις Κ. Τσίτσικα, Καθηγήτρια και Εκπρόσωπος της UNESCO.
Η χρησιμότητα αυτών των εφαρμογών κυμαίνεται από την παρηγοριά έως τη διαχείριση του πένθους και την αντιμέτωπιση του άγχους που δημιουργεί η απώλεια, καθώς επίσης και την ευκαιρία για αναβίωση των έργων καλλιτεχνών που έχουν αφήσει το στίγμα τους.
Πρέπει οι «νεκροί» να συνεχίζουν να υπάρχουν μέσω της τεχνολογίας;
«Υπάρχει ωστόσο και μια άλλη πλευρά, καθώς το Cybernecromancy ενδέχεται να ανακόψει τη διαδικασία του πένθους και να πλαστογραφήσει τη συναισθηματική σχέση με τους εκλιπόντες. Υπάρχει επίσης η πιθανότητα διαστρέβλωσης της προσωπικότητας και των πιστεύω του αποθανόντα», παρατηρεί η Καλλιόπη Μπάρδου, Ψυχολόγος MSc.
Η ίδια επισημαίνει: «Επιπλέον, ανακύπτουν σοβαρά νομικά ζητήματα, όπως η ενδεχόμενη διαρροή προσωπικών δεδομένων των νεκρών χωρίς την έγκριση.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη προγραμματίσει για το 2024 την υιοθέτηση του AI ACT, ενός γεγονότος που καταγράφει το πρώτο ενιαίο νομικό πλαίσιο παγκοσμίως, με τέσσερα επίπεδα επικινδυνότητας. Ωστόσο, η συγκεκριμένη τεχνολογία δεν καλύπτεται από το νόμο αυτό, αφήνοντας τα δικαιώματα απορρήτου των αποθανόντων εκτεθειμένα.
Περαιτέρω, υπάρχει και μια οικονομική διάσταση, καθώς αναδύεται μια νέα μορφή καπιταλισμού που εκμεταλλεύεται τη μνήμη και τις προσωπικότητες των αποθανόντων.
Έτσι, προκύπτουν ερωτήματα σχετικά με την ηθική διάσταση της εκμετάλλευσης αυτής και τις ευθύνες των εταιρειών.
Παρά την εξοικονόμηση της τεχνολογίας, η γενιά Ζ φαίνεται να είναι επιφυλακτική ως προς αυτές τις πρακτικές. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, οι 80 από τους 100 νέους ηλικίας 18-25 ετών στην Αγγλία δήλωσαν ότι δε θα χρησιμοποιούσαν εφαρμογές AI για επικοινωνία με αποθανόντα. Το 27,8% εξέφρασε την άποψη ότι αυτή η τεχνολογία δεν είναι φυσιολογική, ενώ το 22,2% τη χαρακτήρισε μάλλον παράξενη και το 16,7% ότι είναι ασέβεια.
Εν κατακλείδι, η cybernecromancy προσπαθεί να προσφέρει ανακούφιση από τον πόνο του πένθους, αλλά όχι μόνο μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα, αλλά και εγείρει σοβαρά ερωτήματα και προκλήσεις.
Η κοινωνία μας προς το παρόν δεν φαίνεται να είναι έτοιμη να διαχειριστεί τις συνέπειες αυτής της τεχνολογικής καινοτομίας.
Άρτεμις Κ. Τσίτσικα
Καθηγήτρια και Εκπρόσωπος UNESCO GHE & WHO Collaborating Centre
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής ΕΚΠΑ
Επιστ. Υπεύθυνος Μονάδας Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) Β΄ Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ – Νοσοκομείο Παίδων “Π. & Α. Κυριακού”
Διευθύντρια ΠΜΣ «Στρ. Αναπτυξιακής και Εφηβικής Υγείας»
Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής (ΕΕΕΙ)/UNESCO
Πρόεδρος της Επιτροπής Γνωμοδότησης για την διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου
Υπουργείο Υγείας
Καλλιόπη Μπάρδου
Ψυχολόγος MSc
“Στρ. Αναπτυξιακής και Εφηβικής Υγείας”
Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ
Ερευνητές του ΠΜΣ «Στρατηγικές Αναπτυξιακής και Εφηβικής Υγείας» της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, παρουσιάζουν το θέμα στο 18ο «STATE of the ART» Συνέδριο Εφηβικής Ιατρικής/Υγείας, στις 10 & 11 Οκτωβρίου στο Κτίριο του ΕΚΠΑ «Κωστής Παλαμάς», Ακαδημίας και Σίνα.
