Η ελληνική κοινωνία μελλοντικά και οι προκλήσεις του ΣΕΔΕ 2
Το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών 2 (ΣΕΔΕ2) αναμένεται να ενσωματώσει τη βραχυχρόνια τιμολόγηση άνθρακα σε τομείς όπως τα κτίρια και οι οδικές μεταφορές από το 2027. Αυτή η αλλαγή φέρνει την προοπτική αύξησης των εξόδων ενέργειας και μεταφορικών υπηρεσιών για τα νοικοκυριά που εξαρτώνται από ορυκτά καύσιμα, με σημαντικές συνέπειες για τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, σύμφωνα με την έρευνα που δημοσίευσε το Green Tank.
Σήμερα, οι χώρες της ΕΕ-27 βρίσκονται σε στρατηγικό σταυροδρόμι, σχεδιάζοντας τα εθνικά Κοινωνικά Σχέδια για το Κλίμα για την περίοδο 2026-2032, τα οποία θα προβλέπουν πώς θα διαχειριστούν αυτή την πρόκληση, αξιοποιώντας τους πόρους τους και προχωρώντας προς την κλιματική ουδετερότητα.
Σύμφωνα με την έρευνα «Προτάσεις πολιτικών και μέτρων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την εφαρμογή του ΣΕΔΕ2 στην Ελλάδα» που εκπόνησαν οι οργανώσεις Green Tank και Facets, υπάρχουν κρίσιμα ευρήματα σχετικά με τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις του ΣΕΔΕ2 στα ελληνικά νοικοκυριά. Τα πιο σημαντικά σημειώματα είναι τα εξής:
1. Πριν την εφαρμογή του νέου συστήματος, το 26,5% του πληθυσμού είναι ήδη ενεργειακά ευάλωτο, ενώ το 13,9% παρουσιάζει ευαλωτότητα στις μεταφορές.
2. Η εφαρμογή του ΣΕΔΕ2 αναμένεται να αυξήσει τις δαπάνες των ευάλωτων νοικοκυριών μεταξύ 833 εκατ. EUR και 1,6 δισ. EUR, φέρνοντας περαιτέρω αύξηση της ευαλωτότητας κατά 0,9%-1,5% για την ενέργεια και 1,1%-2,1% για τις μεταφορές.
3. Προτείνονται άμεσες οικονομικές ενισχύσεις ύψους 742 εκατ. EUR έως 1,42 δισ. EUR, που αντιστοιχούν στο 15,5%–29,7% του Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα κάτω από το όριο του 37,5%.
4. Για τη μακροχρόνια στήριξη των ευάλωτων, υποστηρίζονται μέτρα όπως η κοινωνική κατοικία, οι ανακαινίσεις και οι δυνατότητες για ενεργειακά αυτόνομα συστήματα, επισημαίνοντας ότι 276–348 χιλιάδες νοικοκυριά θα επωφεληθούν με συνολικό κόστος 6,8–8,4 δισ. EUR για την πενταετία 2027-2032.
5. Στον τομέα των οδικών μεταφορών, οι επιδοτήσεις ηλεκτρικών οχημάτων και οι εκπτώσεις στα ΜΜΜ αναμένεται να κοστίσουν 1,18–1,28 δισ. EUR, βοηθώντας 262-282 χιλιάδες νοικοκυριά.
Η συνολική χρηματοδότηση των απαιτούμενων επενδύσεων, που κυμαίνεται μεταξύ 11,9-15,5 δισ. EUR, θα μπορούσε να προelθει από το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, καθώς και από τα έσοδα των δικαιωμάτων εκπομπών.
«Η μελέτη υποδεικνύει ότι η εφαρμογή του ΣΕΔΕ2 μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία για την ανακούφιση της ενεργειακής και μεταφορικής ευαλωτότητας, αλλά απαιτεί τη αξιοποίηση επιπλέον πόρων», δήλωσε η Ιωάννα Σούκα, αναλύτρια του Green Tank.
Ο Καθηγητής Δημήτρης Λάλας από τη Facets ανέφερε ότι η αντιμετώπιση της ευαλωτότητας απαιτεί στρατηγικά μέτρα όπως οι ανακαινίσεις κατοικιών και η προώθηση ηλεκτροκίνησης, για τη διαρκή στήριξη των ευάλωτων πληθυσμών.
