Επίθεση κατά του μαύρου χρήματος: Ελέγχοι στα κοινωνικά δίκτυα

Μια ανάρτηση που ξεφεύγει από την κανονικότητα, μια ομιλία με εντυπωσιακά νούμερα ή η αποκάλυψη προσωπικών εσόδων σε podcast μπορούν να θέσουν σε κίνηση τους ελέγχους της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Η διαδικασία καταγγελίας φαίνεται πλέον περιττή, καθώς η ΑΑΔΕ πραγματοποιεί διασταυρώσεις σε πραγματικό χρόνο μεταξύ των δημοσίων δηλώσεων και των καταθέσεων στο Taxisnet, και σε περιπτώσεις ασυμφωνιών, ξεκινά διαδικασία ελέγχου. Η περίοδος όπου τα social media ήταν ένα άσυλο χωρίς συνέπειες έχει παρέλθει.

Το τελευταίο διάστημα, πλήθος δημιουργών περιεχομένου έχει μπει στο «στόχαστρο» της ΑΑΔΕ. Ενώ κάποιοι εξ αυτών συνειδητοποίησαν το πρόβλημα με την παραλαβή ειδοποίησης ελέγχου, άλλοι βρέθηκαν προ εκπλήξεως από τις απαιτήσεις των λογιστών τους να δικαιολογήσουν ελλείπουσες πηγές εσόδων.

Οι κύριοι λόγοι των αποκαλύψεων; Απλή ανάλυση των διαδιαγραφών. Συγκεκριμένα, εντοπίστηκαν αναντιστοιχίες όπως δηλωμένα εισοδήματα 12.000 ευρώ σε συνδυασμό με leasing αυτοκινήτου αξίας 70.000 ευρώ, καθώς και έξοδα σε πολυτελή καταλύματα και ακριβά δώρα. Όταν δεν βρίσκονται αυτά στα έντυπα Ε1, οι έλεγχοι επεκτείνονται και στο Instagram.

Η ΑΑΔΕ έχει συστήσει ένα ειδικό τμήμα για τον εντοπισμό φαινομένων μαύρου χρήματος σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και για την παρακολούθηση επαγγελματιών που παρουσιάζονται ως φτωχοί, ενώ στην πραγματικότητα απολαμβάνουν προνόμια πλούσιων. Αυτή η μικρή ομάδα, αποτελούμενη από 7-8 άτομα, λειτουργεί στο πλαίσιο της Διεύθυνσης Επιχειρησιακού Σχεδιασμού Ελέγχων (ΔΙΕΣΕΛ) και είναι αρμόδια για την ανίχνευση παραβατικότητας και την υποστήριξη υποθέσεων ελέγχου. Οι έλεγχοι επικεντρώνονται σε έσοδα από πλατφόρμες όπως OnlyFans, Instagram, TikTok, YouTube, καθώς και σε ηλεκτρονικά καταστήματα, χορηγίες, affiliate links και υπηρεσίες όπως το Patreon. Η ενορχηστρωμένη δημόσια ανακοίνωση εισοδημάτων, ακόμα κι αν είναι υποθετική ή χιουμοριστική, θεωρείται σοβαρή ένδειξη πιθανής φορολογικής απόκρυψης.

«Φτωχοί» με πολυτελείς ζωές

Η παραδοξότητα είναι ιδιαίτερα εμφανής σε όσους παρουσιάζονται ως άτομα χαμηλού εισοδήματος, ενώ οι δημοσιεύσεις τους προδίδουν πολυτελείς διακοπές, γεύματα σε gourmet εστιατόρια και ακριβές αγορές. Αυτές οι δραστηριότητες αυτομάτως λειτουργούν ως αποκαλύψεις – με την ειδοποίηση να προέρχεται από τον ίδιο τον χρήστη μέσω των αναρτήσεών του.

Η διαδικασία του ελέγχου περιλαμβάνει αναλυτική διασταύρωση στοιχείων, όπως:

• Κίνητρα και τραπεζικοί λογαριασμοί σε οίκους του εξωτερικού.
• Δεδομένα από ταχυδρομικές υπηρεσίες που αποδεικνύουν εμπορική δραστηριότητα.
• Στοιχεία από ψηφιακά πορτοφόλια και πλατφόρμες.
• Καταγραφές δαπανών για ακριβά ταξίδια, leasing αυτοκινήτων και προϊόντα πολυτελείας, οι οποίες δεν ευθυγραμμίζονται με δηλωθέντα έσοδα.

Έτσι, διάφοροι influencers, και όχι μόνο, οι οποίοι δήλωναν εισοδήματα κάτω από 15.000 ευρώ, έχουν ταυτοποιηθεί με lifestyle αξίας πολλαπλάσιας του δηλωθέντος εισοδήματος, καθώς και με δαπάνες που δεν δικαιολογούνταν και ροές χρημάτων εκτός ελέγχου της Εφορίας.

Οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις περιλαμβάνουν:

• Έσοδα από συνδρομητικές πλατφόρμες τύπου OnlyFans, τα οποία δεν δηλώνονταν ως επαγγελματικά ή εισαγώμενα.
• E-shops που λειτουργούσαν με «ψευδοφυσικά πρόσωπα», όπου οι παραγγελίες εκτελούνταν κανονικά, αλλά οι πωλήσεις παρέμεναν «κρυφές».
• Χορηγίες ή συνεργασίες που πληρώνονταν «μαύρα» και χωρίς παραστατικά.

Τα περιστατικά είναι πολυάριθμα, με αρκετές εντυπωσιακές περιπτώσεις να ξεχωρίζουν:

Μία influencer εκ των οποίων η δραστηριότητα σε μια γνωστή πλατφόρμα προκάλεσε την προσοχή της ΑΑΔΕ όταν δήλωσε δημόσια ότι οι κέρδη από αυτήν μπορεί να κυμαίνονται από 15.000 έως 20.000 ευρώ τον μήνα στην Ελλάδα. Αυτή η δήλωση έγινε viral και αποτέλεσμα ήταν να εισέλθει στο πρόγραμμα ελέγχων της ΑΑΔΕ, μαζί με άλλους 200 λογαριασμούς που είχαν καταγραφεί με αδήλωτα εισοδήματα από διαδικτυακές πλατφόρμες.

Δύο ακόμα γνωστές προσωπικότητες από τον ψηφιακό κόσμο βρίσκονται επίσης εντός του ελέγχου της ΑΑΔΕ, με στόχο να ανιχνευθούν πιθανές παραβάσεις σχετικά με τις χορηγίες και τις διαφημίσεις που πραγματοποιούν μέσω των προφίλ τους.

Μια άλλη περίπτωση αφορά influencer και μοντέλο που διατηρεί ηλεκτρονικό κατάστημα και έχει αποκρύψει έσοδα σε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ εντός δύο φορολογικών ετών, χωρίς να τα δηλώσει ποτέ στις αρχές.

Συνολικά, πάνω από 800 λογαριασμοί και προφίλ χρηστών σε διάφορες ψηφιακές πλατφόρμες έχουν μπει στο μικροσκόπιο της ΑΑΔΕ, με τους πρώτους 200 ήδη να βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο ελέγχου και επιβολής προστίμων.