Επανεκκίνηση: Το μέλλον του καλωδίου Κρήτης σε τροχιά αναζήτησης
Η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Κύπρου παραμένει σε αδιέξοδο, με τις προοπτικές της να είναι αβέβαιες, καθώς αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με τη μετάβαση από τη φάση του σχεδιασμού στην υλοποίηση εξακολουθούν να διατηρούν το κλίμα αβεβαιότητας. Παρά την στρατηγική σημασία του εγχειρήματος και την υποστήριξη που έχει λάβει από την Ευρώπη, οι υπεύθυνοι φορείς δεν έχουν ακόμη προσδιορίσει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την κατασκευή του, γεγονός που εντείνει την ανησυχία για την πρόοδο της διασύνδεσης.
Ειδικότερα, δημοσιεύματα από τον κυπριακό Τύπο επισημαίνουν την απόφαση των κυβερνήσεων Ελλάδας και Κύπρου να «παγώσουν» τις ενέργειες για το έργο Great Sea Interconnector, προκειμένου να επανεξεταστούν οι τεχνικές και οικονομικές του παράμετροι. Αυτή η κατάσταση ανάγκασε τη Nexans να αναθεωρήσει τον προγραμματισμό της και να ακυρώσει διαγωνισμούς σχετικούς με την τοποθέτηση και τις έρευνες του υποθαλάσσιου καλωδίου. Πηγές από την Αθήνα αναφέρουν ότι δεν έχουν ενημερωθεί για τέτοιες αποφάσεις.
Στην επικοινωνία του energygame.gr με τη Nexans, η εταιρεία διευκρινίζει ότι δεν έχει προκύψει οριστική ακύρωση του έργου, τονίζοντας ότι η προώθηση του Great Sea Interconnector προχωρά με βάση τις συμφωνημένες υποχρεώσεις. Αναγνωρίζει ότι τα χρονοδιαγράμματα μπορούν να τροποποιηθούν σε έργα τέτοιας κλίμακας και σημειώνει τις σημαντικές πληρωμές που έχουν ήδη λάβει, οι οποίες στηρίζουν την κατασκευή του καλωδίου και μειώνουν τη χρηματοοικονομική τους έκθεση.
Όπως έχει αναφέρει το energygame.gr, οι εξελίξεις στο GSI επηρεάζουν και την εταιρεία Nexans σε επίπεδο αγοράς. Σύμφωνα με την γαλλική εφημερίδα Les Echos και την ανάλυση της BNP Paribas Exane, η πιθανή αποτυχία του έργου θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες, με απώλειες έως 6% στα λειτουργικά της κέρδη και να επηρεάσει την αναμενόμενη αύξηση κερδών μετά το 2026.
Τον τελευταίο καιρό, υπάρχει έντονη δραστηριότητα γύρω από το Great Sea Interconnector, αν και δεν έχει αποσαφηνιστεί αν αυτή θα οδηγήσει σε θετικές ή αρνητικές εξελίξεις. Σε μια προσπάθεια επανεκκίνησης, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης φαίνεται να αναθέτει τη διαχείριση του έργου σε νέο πολιτικό στέλεχος. Στο πλαίσιο αυτό, ο Μιχάλης Δαμιανός μετακινείται από το Υπουργείο Υγείας στο Υπουργείο Ενέργειας, αναλαμβάνοντας έναν δύσκολο φάκελο.
Από ελληνικής πλευράς, η στάση είναι αναμονής. Στην Αθήνα πιστεύουν ότι οι ουσιαστικές συζητήσεις θα αρχίσουν μόλις διευκρινιστούν οι προθέσεις του νέου επικεφαλής του κυπριακού ενεργειακού τομέα μετά την ορκωμοσία του. Η Ελλάδα αναμένει να λάβει σαφή σήματα από τη Λευκωσία σχετικά με τις αναγκαίες τεχνικοοικονομικές παραμετροποιήσεις του έργου για να διαπιστωθεί αν και πώς μπορούν να διαμορφωθούν οι επόμενες κινήσεις.
Αθήνα και Λευκωσία εξετάζουν την ανάθεση σε διεθνή εταιρεία τη μελέτη επανεξέτασης των θεμελιωδών τεχνικών και οικονομικών παραμέτρων του έργου, ως απόκριση στις νέες ανάγκες της αγοράς και για την προσέλκυση νέων επενδύσεων. Παρά την φαινομενική ανάγκη για αναδιοργάνωση, αυτή η κίνηση αποτέλεσε στροφή σε σχέση με τις προηγούμενες δεσμεύσεις περί της βιωσιμότητας και της απρόσκοπτης προόδου του έργου.
Η «επικαιροποίηση» δεν αφορά μόνο δευτερεύουσες προσαρμογές, αλλά και την εκπόνηση νέας Μελέτης Κόστους–Οφέλους (CBA), ελέγχοντας εκ νέου καθοριστικά στοιχεία του έργου, συμπεριλαμβανομένων του κόστους και της απόδοσής του. Αυτή η διαδικασία απαιτεί χρόνο και ενέχει ρίσκο για την αβεβαιότητα που περιβάλλει το αν και πότε θα προχωρήσει το Great Sea Interconnector, καθώς η αναθεώρηση βασίζεται στην τεχνικοοικονομική μελέτη του 2016, που είχε οδηγήσει στην έγκριση χρηματοδότησης 657 εκατ. ευρώ από την ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζει ξανά την ηλεκτρική διασύνδεση GSI
Ανεξαρτήτως των καθυστερήσεων και της αβεβαιότητας που συνοδεύει το έργο, ο Great Sea Interconnector παραμένει κεντρικός άξονας της ευρωπαϊκής ενεργειακής στρατηγικής. Όπως έχει αναφέρει το energygame.gr, αναμένεται να συμπεριληφθεί στο επικείμενο Πακέτο Δικτύων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως κρίσιμο έργο που θα συμβάλει στην απελευθέρωση των ευρωπαϊκών ενεργειακών δικτύων και απαιτεί μεγάλης κλίμακας πολιτική στήριξη. Για την Κομισιόν, η διασύνδεση GSI είναι ζωτικής σημασίας, καθώς θα άρει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και θα ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το έργο έχει επαναβεβαιωθεί στη λίστα Προγραμμάτων Κοινού Ενδιαφέροντος και έχει λάβει σημαντική χρηματοδότηση από το CEF, επιβεβαιώνοντας την ευρωπαϊκή του διάσταση. Η Επιτροπή παράλληλα είναι ενήμερη για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το GSI λόγω του γεωπολιτικού κλίματος, και διατηρεί τη δέσμευσή της να στηρίξει το έργο, διατηρώντας την προτεραιότητά του στον στρατηγικό σχεδιασμό.
Η θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι σαφής μέσω του Επιτροπού Ενέργειας, Νταν Γιόργκενσεν: το Great Sea Interconnector είναι ένα έργο υψηλής προτεραιότητας, χωρίς να σχεδιάζεται νέα ανάλυση κόστους–οφέλους, καθώς η σχετική αξιολόγηση έχει ήδη ολοκληρωθεί, επιβεβαιώνοντας ότι τα οφέλη του υπερβαίνουν το κόστος. Η Επιτροπή αναγνωρίζει τις πρόσφατες αυξήσεις κόστους που αντιμετωπίζουν μεγάλα έργα, αλλά τονίζει τη σημασία τους στον τομέα της ασφάλειας εφοδιασμού και της ενσωμάτωσης ανανεώσιμων πηγών.
Σημαντική είναι και η επιστροφή του αμερικανικού ενδιαφέροντος για το GSI, με την ανάπτυξη εναλλακτικών σχεδίων χρηματοδότησης και διακυβέρνησης. Μετά τις δημόσιες τοποθετήσεις από τις συναντήσεις Μητσοτάκη και Χριστοδουλίδη, καθώς και τη στρατηγική των ΗΠΑ να περιορίσουν την κινεζική παρουσία σε βασικές υποδομές, η διάθεση της αμερικανικής Development Finance Corporation (DFC) επανέρχεται στο προσκήνιο. Ο υπουργός Σταύρος Παπασταύρου ανέφερε ότι το έργο μπορεί να προχωρήσει και υπό το υφιστάμενο καθεστώς, επισημαίνοντας ότι «οι Αμερικανοί θέλουν τα στοιχεία για να κατανοήσουν πώς να προχωρήσουν».
Σύντομα, το πλαίσιο γύρω από τον Great Sea Interconnector έχει γνωρίσει δραματική αλλαγή, καθώς οι αβεβαιότητες που προϋπήρχαν έχουν αντικατασταθεί από την προσδοκία των εξελίξεων.
Διαβάστε ακόμη
