Εμπόδιο οι χώρες παραγωγής πετρελαίου στη συμφωνία για τα πλαστικά

Οι κύριοι παραγωγοί πετρελαίου προγραμματίζουν να παίξουν κρίσιμο ρόλο στο μέλλον της βιομηχανίας πλαστικών, στο πλαίσιο μιας σημαντικής διεθνούς διάσκεψης που διεξάγεται αυτή την εβδομάδα στη Γενεύη της Ελβετίας. Αντιμετωπίζοντας προκλήσεις από περιβαλλοντικά συνειδητούς «αντιπάλους» όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, έχουν βρει τη στήριξη ενός ισχυρού συμμάχου: των Ηνωμένων Πολιτειών, υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με δεδομένα του Politico.

Από τη Δευτέρα, εκπρόσωποι σχεδόν 180 χωρών συναντώνται στη Γενεύη για να διαπραγματευτούν τη θέσπιση ενός «διεθνούς, νομικά δεσμευτικού πλαισίου για την καταπολέμηση της ρύπανσης από πλαστικά, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας ρύπανσης».

«Αυτή η φάση είναι εξαιρετικά κρίσιμη, καθώς αποτελεί την τελευταία ευκαιρία μας για μια νομικά δεσμευτική συμφωνία που να περιορίζει τη ρύπανση από πλαστικά», δήλωσε η πρέσβειρα του Παλάου στον ΟΗΕ, Ιλάνα Σάιντ, πριν από την έναρξη των συνομιλιών.

Οι ωκεανοί δέχονται περίπου 10 εκατομμύρια τόνους πλαστικού ετησίως, μια τάση που συνεχώς αυξάνεται, θέτοντας σε κίνδυνο τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, η παγκόσμια παραγωγή πλαστικών μπορεί να τριπλασιαστεί έως το 2050, ενώ τα μικροπλαστικά έχουν πλέον εντοπιστεί σε ανθρώπινους ιστούς, ακόμα και στο μητρικό γάλα.

Ωστόσο, οι σοβαρές διαφωνίες σχετικά με το αν και πώς πρέπει να μειωθεί η παραγωγή πλαστικών — και όχι μόνο να βελτιωθεί η διαχείριση αποβλήτων — απειλούν την πρόοδο των συνομιλιών. Οι χώρες που παράγουν πετρέλαιο βλέπουν τα πλαστικά ως μια νέα πηγή ζήτησης για τα ορυκτά καύσιμα και εμποδίζουν κάθε πρόταση μείωσης της παραγωγής.

Αυτές οι εντάσεις παρατηρούνται εδώ και τρία χρόνια στις διαπραγματεύσεις και δεν φαίνεται να υποχωρούν. Ήταν μάλιστα ένας από τους λόγους που ο προηγούμενος γύρος στη Μπουσάν της Νότιας Κορέας, που είχε προγραμματιστεί να είναι ο τελικός, κατέρρευσε τον Δεκέμβριο, επισημαίνει το Politico.

Άλλες προκλήσεις στις συνομιλίες περιλαμβάνουν την αναγνώριση επικίνδυνων χημικών ουσιών που περιέχονται στα πλαστικά, καθώς και τον μηχανισμό χρηματοδότησης των επιβαλλόμενων μέτρων.

Η τελευταία ευκαιρία

Μια ομάδα χωρών που αποκαλείται «Συμμαχία Υψηλής Φιλοδοξίας», που περιλαμβάνει τη Γαλλία, τον Παναμά και τα Φίτζι, δημοσίευσε πρόσφατα άρθρο γνώμης τονίζοντας τη σημασία των διαπραγματεύσεων. Οι υπουργοί σημείωσαν ότι η διαδικασία πραγματοποιείται «σε μια κρίσιμη στιγμή, όπου ο πολυμερής διάλογος βρίσκεται υπό απειλή και ο προϋπολογισμός των Ηνωμένων Εθνών πιέζεται». Προσθέτουν ότι «αυτή ίσως είναι η τελευταία ευκαιρία για μια συμφωνία που να ανταποκρίνεται στον στόχο της».

Η δήλωση αυτή αποκαλύπτει την αυξανόμενη απειλή για το περιβαλλοντικό πολυμερές σύστημα, καθώς ο Τραμπ αποσύρει ξανά τις ΗΠΑ από διεθνείς οργανισμούς — πιο πρόσφατα από την UNESCO.

Υπεύθυνος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής χαρακτήρισε τις διαπραγματεύσεις της Γενεύης ως «παράθυρο ευκαιρίας ζωτικής σημασίας». «Χάσαμε την ευκαιρία στη Μπουσάν», τόνισε. «Χρειαζόταν περισσότερη δουλειά, και τώρα τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, καθώς έχουμε έναν άλλο πρόεδρο στις ΗΠΑ.»

Περίπου 95 χώρες της «υψηλής φιλοδοξίας» υποστηρίζουν έναν παγκόσμιο στόχο για τη μείωση της παραγωγής και της κατανάλωσης πρωτογενών πλαστικών πολυμερών, καθώς και μια «νομικά δεσμευτική υποχρέωση για την κατάργηση των πιο προβληματικών προϊόντων και χημικών ουσιών που περιέχονται στα πλαστικά».

Από την άλλη μεριά, ο «συνασπισμός όμορων» συμφερόντων, που περιλαμβάνει πετρελαιοπαραγωγείς και εξαγωγείς πλαστικών, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, εμφανίζεται ως υπερασπιστής της πλαστικής βιομηχανίας, η οποία αναμένεται να έχει κομβικό ρόλο στην κατανάλωση πετρελαίου, καθώς η χρήση του στις μεταφορές μειώνεται λόγω της στροφής προς ηλεκτρικά οχήματα.

Στον προηγούμενο γύρο συνομιλιών, το μπλοκ των «όμορων» κατηγορήθηκε για καθυστέρηση και επιτυχία στο να διχάσει τους υποστηρικτές της υψηλής φιλοδοξίας, ώστε να αποδυναμώσει τη συμφωνία.

«Οι χώρες του “συνασπισμού όμορων” κάνουν —και θα συνεχίσουν να κάνουν— το παν για να μετατρέψουν τη συμφωνία σε συνθήκη διαχείρισης αποβλήτων πλαστικών, αντί να περιορίσουν την παραγωγή», διευκρίνισε διπλωματική πηγή στο Politico.

Τα εμπόδια

Φέτος, το «δόγμα drill baby drill» της κυβέρνησης Τραμπ επιβαρύνει τις διαπραγματεύσεις. Από τον Ιανουάριο, διπλωμάτες έχουν προειδοποιήσει ότι οι ΗΠΑ ενδέχεται να συμπαραταχθούν με τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες και να μπλοκάρουν οποιαδήποτε πρόταση που στοχεύει στη μείωση της ρύπανσης από τη φάση παραγωγής.

Διπλωματικές πηγές επιβεβαιώνουν αυτούς τους φόβους μέσω ανεπίσημων συνομιλιών που διεξήχθησαν μέχρι στιγμής.

«Οι Αμερικανοί διαπραγματευτές παραμένουν οι ίδιοι», δήλωσε η ίδια πηγή. «Αλλά πλέον υποστηρίζουν πλήρως τις χώρες του “συνασπισμού” — είναι πρόθυμοι να συζητήσουν όλο τον κύκλο ζωής των πλαστικών αποβλήτων, αλλά αρνούνται οποιαδήποτε ιδέα περί περιορισμού της παραγωγής».

Η μεγαλύτερη αβεβαιότητα αφορά την Κίνα, τη Βραζιλία και την Ινδία — μεγάλες χώρες που παραγωγής και κατανάλωσης πλαστικών. Οι χώρες της υψηλής φιλοδοξίας πιστεύουν ότι αυτές οι χώρες είναι πιο πρόθυμες για συνεργασία συγκριτικά με το μπλοκ των «όμορων συμφερόντων», αν και οι θέσεις τους για τη μείωση της παραγωγής παραμένουν θολές.

«Υπάρχουν θετικές εξελίξεις», δήλωσε Ευρωπαίος αξιωματούχος στο Politico. «Η απόσταση δεν είναι τόσο μεγάλη όσο στο παρελθόν — αν και εξακολουθεί να υπάρχει.»

Ωστόσο, και η ΕΕ δείχνει διάθεση για κάποιες παραχωρήσεις, αφού αναγνωρίζει την ανάγκη αποδοχής της μη βιώσιμης παραγωγής και κατανάλωσης στο κείμενο της συμφωνίας. «Αν αυτό διατυπωθεί ως όριο ή στόχος, πιθανόν να μην είναι εφικτό προς το παρόν, δεδομένων των αντίθετων απόψεων. Ωστόσο, παραμένουμε δεσμευμένοι σε μια συνολική προσέγγιση στο ζήτημα», κατέληξε.

Διαβάστε επίσης