Δικαστικές Αίθουσες: Νέα Αρένα Πολέμου για την Κλιματική Κρίση

Τα ανώτατα δικαστήρια παγκοσμίως μετατρέπονται σε κεντρικά μέτωπα κλιματικής δράσης, όπως αποκαλύπτει πρόσφατη σημαντική έκθεση του Ινστιτούτου Έρευνας Grantham για την Κλιματική Αλλαγή και το Περιβάλλον.

Σύμφωνα με το euronews, από το 2015 έως το 2024, έχουν καταγραφεί 276 κλιματικές υποθέσεις που έφτασαν σε υπέρτατα δικαστήρια, περιλαμβανομένων των ανωτάτων και συνταγματικών δικαστηρίων. Συνολικά, από το 1995 έως το 2024, ο αριθμός αυτός ξεπερνά τις 360. Από το 1986 μέχρι σήμερα, οι υποθέσεις με κλιματική θεματολογία ανέρχονται περίπου σε 3.000 παγκοσμίως.

Ενώ η νομική πρακτική γύρω από την κλιματική αλλαγή εξελίσσεται, η έκθεση επισημαίνει ότι οι νομικές στρατηγικές μπορούν να λειτουργήσουν ως «δίκοπο μαχαίρι», υποστηρίζοντας τόσο την προώθηση όσο και την ανατροπή των κλιματικών πολιτικών. Μόνο το έτος 2024, το 20% των νέων υποθέσεων αφορούσε επιχειρήσεις ή τα ηγετικά τους στελέχη. Παράλληλα, σημαντικές αποφάσεις σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Νορβηγία, η Γερμανία και η Ελβετία δημιούργησαν νομικά πρότυπα ευθύνης για κυβερνήσεις και εταιρείες.

Στην Ευρώπη, το 2024 παρατηρείται ενισχυμένος νομικός έλεγχος σχετικά με την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων. Στη Νορβηγία, το Ανώτατο Δικαστήριο ανέστειλε τις εγκρίσεις για τρία κοιτάσματα πετρελαίου στη Βόρεια Θάλασσα. Υπάρχουν υποθέσεις που εξετάζουν αν οι «έμμεσες» εκπομπές (Scope 3) θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την έγκριση έργων, μια τάση που κερδίζει σταδιακά έδαφος διεθνώς.

Από τις 276 υποθέσεις που ανέβηκαν σε ανώτερα δικαστήρια από το 2015, πάνω από το 80% αφορούσε κυβερνητικές παραλείψεις στη συμμόρφωση με κλιματικούς στόχους. Οι προσφυγές που σχετίζονται με συγκεκριμένα έργα σημείωσαν υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας (44%) σε σύγκριση με εκείνες που βασίζονται σε γενικές συνταγματικές ευθύνες. Ομοίως, οι αγωγές κατά εταιρειών επίσης κατέγραψαν υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας, κυρίως σε περιπτώσεις «κλιματικού ξεπλύματος» και κακής χρήσης πιστώσεων άνθρακα.

Ορισμένες αποφάσεις έχουν δημιουργήσει σημαντικά νομικά προηγούμενα, ακόμη και αν οι συγκεκριμένες υποθέσεις απορρίφθηκαν. Το Ανώτερο Περιφερειακό Δικαστήριο του Χαμ στη Γερμανία, αν και απέρριψε την αγωγή του Περουβιανού αγρότη Σαούλ Λουθιάνο Λιούγια κατά της RWE, αναγνώρισε ότι οι εταιρείες μπορούν να θεωρηθούν νομικά υπεύθυνες για ζημίες που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή.

Αν και η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική καταγράφουν τις περισσότερες υποθέσεις, τα ποσοστά επιτυχίας παραμένουν σχετικά χαμηλά. Για παράδειγμα, η Γερμανία έχει αντιμετωπίσει πολλές αποτυχημένες υποθέσεις αναφορικά με την απόφαση Neubauer, αλλά το νομικό τοπίο συνεχώς εξελίσσεται, επηρεάζοντας βαθιά την παγκόσμια κλιματική διακυβέρνηση.

Διαβάστε ακόμη