Αξιοσημείωτη αναγνώριση του Εθνικού Σχεδίου Ενέργειας και Κλίματος

Η Ελλάδα αναγνωρίζεται ως μια από τις πιο επιτυχημένες χώρες της ΕΕ στην εφαρμογή των ενεργειακών και κλιματικών πολιτικών που καθορίζουν οι Βρυξέλλες, σύμφωνα με την τελευταία αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Στην «κατάταξη» της ΕΕ, η Ελλάδα ξεχωρίζει για τη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και προγραμματίζει να επιτύχει ποσοστό 43% ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

Διείσδυση ΑΠΕ άνω του μέσου όρου της ΕΕ

Σύμφωνα με το οδικό σχέδιο που έχει κατατεθεί στην Κομισιόν, το ποσοστό των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας αναμένεται να φτάσει το 30,9% το 2025 (από 23,5% το 2023) και το 36,3% το 2027, ποσοστά που ξεπερνούν τους ευρωπαϊκούς στόχους για επίτευξη 42,5% ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα.

Θετικές επιδόσεις παρουσίαζει η Ελλάδα και στην μείωση εκπομπών CO2. Ωστόσο, η Κομισιόν προτρέπει τη χώρα να επιταχύνει τους ρυθμούς στην εξοικονόμηση ενέργειας, καθώς οι επιδόσεις της αποκλίνουν από τις ευρωπαϊκές στοχεύσεις. Η διασυνδεσιμότητα αναδεικνύεται ως ένα ακόμη πρόβλημα, με ποσοστά μόλις 4,8% για το 2024, ενάντια στον ευρωπαϊκό στόχο του 15% έως το 2030, τοποθετώντας την Ελλάδα μεταξύ των κρατών που πρέπει να επιταχύνουν την ανάπτυξη διασυνοριακών διασυνδέσεων, όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία.

Πιο συγκεκριμένα, η Κομισιόν αναφέρει ότι η Ελλάδα ανακοίνωσε τον περασμένο Φεβρουάριο ότι θα επιτύχει μείωση 43,2% των εκπομπών CO2 μέχρι το τέλος της δεκαετίας σε σύγκριση με το 2005. Θετικά αξιολογείται η αναμενόμενη μείωση 10% στις εκπομπές ρύπων από τις οδικές μεταφορές, ενώ υπάρχει σαν παρατηρούμενη ανησυχία η αύξηση εκπομπών ρύπων από τον ναυτιλιακό τομέα.

Σημαντικά βήματα για την απολιγνιτοποίηση

Η Κομισιόν επιβραβεύει την Ελλάδα για τη δέσμευσή της να τερματίσει τη χρήση λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή έως το 2028, με τη ΔΕΗ να προγραμματίζει τον τερματισμό της το 2026. Παρόλα αυτά, το ελληνικό ΕΣΕΚ αναγνωρίζει την ανάγκη σταδιακής κατάργησης επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα, ωστόσο δεν παρέχει σαφείς προθεσμίες ή σχέδιο.

Επιπλέον, η Κομισιόν επισημαίνει κενά όπως η απουσία στόχων για την ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας μέχρι το 2030 και η μη ύπαρξη ελάχιστων ποσοστών ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης για τη βιομηχανία. Ο στόχος του ΕΣΕΚ για 52,6% ΑΠΕ στη θέρμανση/ψύξη το 2030 λαμβάνει θετική αξιολόγηση, ενώ ο στόχος για 13,4% στις μεταφορές θεωρείται ανεπαρκής, όταν ο ανώτατος στόχος είναι 29%.

Εξοικονόμηση ενέργειας

Σχέτικά με την εξοικονόμηση ενέργειας, η Κομισιόν επισημαίνει ότι ο εθνικός στόχος για 15,2 μετρικούς τόνους ισοδύναμου πετρελαίου δεν είναι συμβατός με τους ευρωπαϊκούς στόχους. Επισημαίνει, επίσης, ότι η Ελλάδα δεν έχει καθορίσει ετήσιους στόχους για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας από δημόσιες υπηρεσίες. Αν και το ΕΣΕΚ έχει προτάσεις για ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, δεν αναλύει ποσοτικά την συμβολή του κάθε μέτρου.

Επενδύσεις

Για την επίτευξη των στόχων του ΕΣΕΚ, που υπολογίζονται σε 95 δισ. ευρώ για 2025-2030, η Κομισιόν υπογραμμίζει την έλλειψη κατανομής πόρων μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και απαιτεί σαφείς επενδυτικές ανάγκες και πηγές χρηματοδότησης. Σημειώνει ότι οι παρεχόμενες πληροφορίες δεν επαρκούν για τον υπολογισμό των χρηματοδοτικών κενών και ότι χρειάζεται αναλυτική βάση για την προετοιμασία του Κοινωνικού Κλιματικού Σχεδίου που πρέπει να υποβληθεί στην Επιτροπή το επόμενο μήνα.

Συστάσεις της Κομισιόν για την εφαρμογή του ΕΣΕΚ

Η Κομισιόν προτείνει στην Ελλάδα να:

• Καθορίσει οδικό χάρτη με συγκεκριμένα μέτρα για την κατάργηση των επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα
• Εξετάσει πρόσθετες πρωτοβουλίες για τη μείωση των εκπομπών ρύπων στην ενεργοβόρο βιομηχανία
• Δημιουργήσει ένα γρήγορο σχέδιο μεταρρυθμίσεων για την απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας των ΑΠΕ, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη συμβολή των τοπικών κοινωνιών
• Εφαρμόσει περισσότερα μέτρα ενεργειακής εξοικονόμησης στις μεταφορές, καθώς το 5,7% της συνολικής εξοικονόμησης προβλέπεται να προέλθει από αυτό τον τομέα
• Επιταχύνει την ενεργειακή αναβάθμιση και άλλων κτιρίων, εκτός των κατοικιών
• Αυξήσει την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας

Η συνολική εικόνα στην ΕΕ

Από την αξιολόγηση των ΕΣΕΚ των χωρών της ΕΕ προκύπτει ότι το μπλοκ είναι σε καλό δρόμο για τους στόχους του 2030 αναφορικά με μειώσεις εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% σε σχέση με το 1990 και την αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο 42,5%. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες στον τομέα της ενεργειακής αποδοτικότητας. Η Κομισιόν αναμένει μείωση εκπομπών ρύπων της τάξεως του 54% έως το 2030, κοντά δηλαδή στον στόχο του 55%. Η συμμετοχή των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας εκτιμάται στο 41% σε σύγκριση με τον στόχο του 42,5%. Ειδικά στον τομέα της ενεργειακής αποδοτικότητας, αναμένονται μόλις 8,1% λιγότερη κατανάλωση ενέργειας, όταν ο στόχος είναι 11,7%. Σχετικά με την πυρηνική ενέργεια, η Κομισιόν αναφέρει ότι τα τελικά σχέδια υποδεικνύουν ότι θα μπορούσε να φτάσει έως 110 GW μέχρι το 2050, αλλά με σημαντική αβεβαιότητα.

Διαβάστε επίσης