Απαιτήσεις των ενεργοβόρων βιομηχανιών: Ποιες είναι οι προτεραιότητές τους;
Οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες που καταναλώνουν υψηλές ποσότητες ενέργειας εκφράζουν την ανησυχία τους σχετικά με τις πολιτικές της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή, διατυπώνοντας αίτημα για πιο σταδιακή μείωση των εκπομπών CO2. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν αυτό είναι εφικτό χωρίς να jeopardize τις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις της Ένωσης ή αν η εμπορία εκπομπών θα πρέπει να επανεξεταστεί.
Σε μια πρόσφατη συνέντευξη για το podcast της Handelsblatt, ο Υπουργός Περιβάλλοντος του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν, Τόμπιας Γκόλντσμιντ, χρησιμοποίησε έντονη γλώσσα για να περιγράψει αυτές τις απαιτήσεις. «Αυτό θα ήταν πραγματικά η αυτοεγκατάλειψη του πλανήτη», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Η συζήτηση γύρω από το κόστος των ρυπαντικών εκπομπών είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Οι απόψεις δεν συγκλίνουν, με αρκετούς στην βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένων των κορυφαίων στελεχών, να τονίζουν την πίεση που δέχονται λόγω της οικονομικής κρίσης, του υψηλού κόστου ενέργειας και του διεθνούς ανταγωνισμού που συμμορφώνονται λιγότερο με τις κλιματικές ρυθμίσεις.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Evonik, Christian Kullmann, ζητά την πλήρη κατάργηση του φόρου CO2, επισημαίνοντας στην Süddeutsche Zeitung: «Από οικονομική άποψη, αυτή είναι μια τρέλα για την Ευρώπη». Παρόμοιες ανησυχίες εκφράζει και ο διευθύνων σύμβουλος της Lanxess, Matthias Zachert, τονίζοντας την ανάγκη για «δραστική μεταρρύθμιση» στην Handelsblatt.
Η κεντρική προτεραιότητα των κλιματικών πολιτικών της ΕΕ σχετίζεται με την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών, η οποία λειτουργεί ως εξής:
- Φορτίζονται οι εταιρείες με υπερβολικές εκπομπές CO2 να αγοράζουν πιστοποιητικά για να καταθέσουν τις εκπομπές τους.
- Αντίθετα, οι εταιρείες που εκλύουν λιγότερο CO2 μπορούν να πωλήσουν πλεονάζοντα δικαιώματα με κέρδος.
- Σύμφωνα με τα σχέδια της ΕΕ, ο αριθμός των διαθέσιμων πιστοποιητικών πρόκειται να περιοριστεί στο μηδέν έως το 2039 – επιδιώκοντας να απαγορεύσουν τις εκπομπές CO2 για τις μεγάλες εταιρείες.
Ο Γκόλντσμιντ αντεπιτίθεται σε αυτούς που αμφισβητούν την εμπορία εκπομπών, σημειώνοντας ότι «Είχαμε συμφωνία όπως στην βιομηχανία ότι οι μειώσεις εκπομπών πρέπει να επιτευχθούν κυρίως μέσω αγορών, δηλαδή με τη τιμολόγηση του CO2». Ωστόσο, ζητά από αυτούς να παρουσιάσουν συγκεκριμένες προτάσεις για βελτίωση, αντί απλά να αντιτίθενται.
Πλέον, η πολιτική συζήτηση περιπλέκεται από πληθώρα θεμάτων. Είναι εμφανής η ανάγκη για δωρεάν πιστοποιητικά, αλλά και η πίεση για θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις, με κάποιους να ανησυχούν για το μέλλον του κλίματος. Παρ’ όλα αυτά, οι εναλλακτικές για την βιομηχανία μπορεί να παροτρύνουν σε αλλαγές που δεν θα υπονομεύσουν τους κλιματικούς στόχους.
- Προσαρμογή των κανόνων για τα δωρεάν πιστοποιητικά
Η πίεση από την εμπορία εκπομπών έχει σοβαρές επιπτώσεις για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, καθιστώντας απαραίτητη την αγορά πιστοποιητικών για τις εκπομπές CO2 ανάλογα με την παραγωγή τους.
Το ζήτημα των “δωρεάν πιστοποιητικών” έχει προκαλέσει έντονες αντιπαραθέσεις. Ορισμένες βιομηχανίες, όπως οι χημικές εταιρείες και οι εταιρείες παρασκευής τσιμέντου, λαμβάνουν επί του παρόντος μέρος των πιστοποιητικών δωρεάν από την ΕΕ.
Η ΕΕ στοχεύει να αποτρέψει την εξωτερική παραγωγή CO2, εφόσον για παράδειγμα, εάν ένας Γερμανός χάλυβας χρειάζεται πιστοποιητικά, ενώ ένας Ινδός δεν το απαιτεί, τότε ο γερμανικός χάλυβας γίνεται πιο ακριβός.
Αυτό έχει προκαλέσει ανησυχίες, καθώς αν η αυτοκινητοβιομηχανία στραφεί σε χώρες με χαμηλότερες περιβαλλοντικές απαιτήσεις, απλώς μεταφέρεται το πρόβλημα των εκπομπών εκτός ΕΕ. Τα δωρεάν πιστοποιητικά προορίζονται ως προσωρινή λύση για την αποτροπή αυτού του φαινομένου.
Ωστόσο, ένα πρόγραμμα αντιστάθμισης αναμένεται να ξεκινήσει το 2026, γνωστό ως Μηχανισμός Προσαρμογής των Συνόρων Άνθρακα (CBAM), ο οποίος θα επιβάλλει τιμές στα εισαγόμενα προϊόντα με βάση την ΕΕ.
Σύμφωνα με την αναλύτρια Patricia Merschel, ως το 2034, οι εκπομπές από εισαγόμενα προϊόντα θα επιβάλλονται σε τιμή, με τους εγχώριους παραγωγούς να προστατεύονται όσο προχωρά η διαδικασία εφαρμογής του CBAM.
Ωστόσο, η ΕΕ πρέπει να διασφαλίσει ότι μπορεί οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες να εξάγουν τα προϊόντα τους στην διεθνή αγορά, χωρίς να επηρεάζονται από τις τιμές άνθρακα των ξένων προμηθευτών.
Το Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEP) εκτιμά ότι οι Βρυξέλλες θα χρειαστεί να καταβάλουν δισεκατομμύρια ευρώ σε αποζημιώσεις ετησίως για να καλύψουν τις ζημιές των ευρωπαϊκών εταιρειών που επιθυμούν να πωλήσουν προϊόντα εκτός ΕΕ.
Μια σειρά από επιχειρήσεις, καθώς και πολιτικοί, ζητούν την επέκταση των δικαιωμάτων εκπομπών, κάτι που δεν απειλεί άμεσα τους κλιματικούς στόχους, εφόσον οι διαθέσιμες ποσότητες δικαιωμάτων CO2 συνεχίζουν να μειώνονται.
Αν οι επιχειρήσεις αποκτήσουν την δυνατότητα για δωρεάν δικαιώματα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, η ΕΕ θα αρχικά μάλλον θα εισπράξει λιγότερα έσοδα. Το αποδεσμευόμενο κεφάλαιο θα επενδυθεί σε έργα καινοτομίας και μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα.
Ήδη αν και η πίεση από το κόστος CO2 θα αυξηθεί με δωρεάν δικαιώματα, οι επιχειρήσεις θα μπορέσουν να αντιδράσουν πιο ήπια και να επενδύσουν σε προγαμιές χαμηλότερων εκπομπών, προτού οι τιμές γίνουν ασφυκτικές.
Πέρα από τις αιτήσεις για δωρεάν δικαιώματα, γίνεται λόγος και για την προσαρμογή του εμπορίου εκπομπών με τους νέους κλιματικούς στόχους:
2. Προσαρμογή του εμπορίου εκπομπών σύμφωνα με νέους κλιματικούς στόχους
Ο Kullmann της Evonik προτείνει ριζική κατάργηση του εμπορίου εκπομπών, όμως εξετάζεται σοβαρά η επιβράδυνση της μείωσης των διαθέσιμων δικαιωμάτων εκπομπών. Υπουργοί περιβάλλοντος της ΕΕ έδωσαν ήδη εντολή στην Επιτροπή να διασφαλίσει την περιορισμένη προσφορά μετά το 2039.
Ένα τέτοιο μέτρο, αντίθετο στις προτάσεις τις επέκτασης των δωρεάν δικαιωμάτων, θα μπορούσε να επηρεάσει σημαντικά τους κλιματικούς στόχους, καθώς δεν θα επιτρέπει στην ευρωπαϊκή βιομηχανία να μειώσει τις εκπομπές της αρκετά γρήγορα.
Ωστόσο, υπάρχουν περιθώρια ασφαλείας στο υφιστάμενο σύστημα, αν τα δικαιώματα λήξουν το 2039, καθώς η ΕΕ στοχεύει στη φιλόδοξη κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.
Η Merschel αναφέρει: «Το 2026, η Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση για την τροποποίηση της Οδηγίας για την Εμπορία Δικαιωμάτων Εκπομπών, που θα απαιτήσει συνοδευτικές διαδικασίες φοβερά χρονοβόρες».
Η παράταση της κυκλοφορίας δωρεάν δικαιωμάτων είναι επίσης στις προτάσεις με στόχο την ανακούφιση της βιομηχανίας, ωστόσο, κάποια μέτρα ενδέχεται να περιπλέκουν τα υπάρχοντα σχέδια του CO2 χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα επιτευχθούν τελικά οι κλιματικοί στόχοι.
Διαβαστε επισης
