Αναγκαστική υιοθέτηση IRIS από τον Νοέμβριο 2025: Επιπτώσεις για επιχειρήσεις και καταναλωτές

Από την 1η Νοεμβρίου 2025, όλα τα καταστήματα και e‑shops στην Ελλάδα θα είναι υποχρεωμένα να δέχονται πληρωμές μέσω IRIS, είτε μέσω POS είτε μέσω QR κωδικού που μπορεί να σκανάρει ο πελάτης μέσω της εφαρμογής της τράπεζάς του.

Η κυβερνητική ανακοίνωση αναφέρει ότι το νέο αυτό μέτρο προορίζεται να εξασφαλίσει ταχύτερες, ασφαλέστερες και πιο οικονομικές χρηματοοικονομικές συναλλαγές, ενώ παράλληλα θα ενισχύσει τη φορολογική διαφάνεια. Με το IRIS, οι πληρωμές γίνονται άμεσα account-to-account σε πραγματικό χρόνο, προάγοντας τη διαφάνεια και τη νομιμότητα.

Οι κανονισμοί για τις μεταφορές μέσω IRIS διαμορφώνονται ως εξής:

– Μέχρι 500 € ημερησίως για ιδιώτες (IRIS P2P)
– Μέχρι 500 € ημερησίως από ιδιώτες προς επαγγελματίες (IRIS P2B)
– Συνολικό ημερήσιο όριο 1.000 €.

Η υπηρεσία P2P δεν επιβαρύνει τον αποστολέα, ενώ η P2B έχει μια μικρή προμήθεια για τον επαγγελματία. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι πληρωμές P2B θα υλοποιούνται υποχρεωτικά μέσω POS, με αυστηρές ποινές για παραβιάσεις.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα, οι επιχειρήσεις που αποδέχονται πληρωμές μέσω IRIS ή μέσω mobile banking πρέπει να ολοκληρώνουν τις συναλλαγές τους αποκλειστικά μέσω τερματικών POS που συνδέονται με φορολογικά συστήματα. Όλες οι άλλες μέθοδοι θα θεωρούνται παράνομες.

Η ρύθμιση αυτή αφορά κυρίως καταστήματα, επιχειρήσεις λιανικής και εστίασης, οι οποίες μέχρι τώρα δέχονταν άμεσες πληρωμές χωρίς φορολογική τεκμηρίωση. Με την εφαρμογή του νόμου, κάθε τέτοια συναλλαγή θα αντιμετωπίζεται ως παράνομη και θα επιφέρει αυστηρές ποινές:

– 10.000 € για τις επιχειρήσεις με απλογραφικά βιβλία
– 20.000 € για τις επιχειρήσεις με διπλογραφικά βιβλία.

Ωστόσο, υπάρχει μια μείωση της ποινής κατά 50% για επαγγελματίες σε οικισμούς με πληθυσμό κάτω των 500 κατοίκων ή σε νησιά με λιγότερους από 3.100 κατοίκους, εκτός τουριστικών ζωνών.

Το συγκεκριμένο μέτρο θα αποτελέσει το πρώτο βήμα για εκτενέστερη αναβάθμιση του IRIS:

– Από Νοέμβριο 2025: πληρωμές χωρίς όριο ποσού σε καταστήματα φυσικής και ηλεκτρονικής μορφής, εφόσον υπάρχει επαρκές υπόλοιπο.
– Από Ιανουάριο 2026: το ημερήσιο όριο για IRIS P2P θα αυξηθεί σε 1.000 €, με μηνιαίο πλαφόν 5.000 €. Ακριβώς το ίδιο θα ισχύσει και για IRIS P2B, με όριο 31.000 €/μήνα.
– Από τα μέσα του 2026, το IRIS θα επεκταθεί διεθνώς, επιτρέποντας μεταφορές σε χώρες του δικτύου EuroPA, όπως η Ιταλία, η Ισπανία και οι Σκανδιναβικές χώρες.

Από τις 8.000 επιχειρήσεις και e‑shops που συμμετέχουν σήμερα στο IRIS Commerce, αναμένεται σημαντική αύξηση μέχρι το τέλος του 2025, καθώς η νέα νομοθεσία καθιστά υποχρεωτική την αποδοχή άμεσων πληρωμών από νομικά πρόσωπα, παράλληλα με τις πληρωμές με κάρτα.

Την επόμενη χρονιά, η Ελλάδα θα ενταχθεί μέσω της ΔΙΑΣ και του IRIS στην πρωτοβουλία EuroPA. Με την προσθήκη 4 εκατομμυρίων χρηστών στο IRIS, η συνολική βάση του EuroPA θα φθάσει τους 105 εκατομμύρια χρήστες σε 10 ευρωπαϊκές χώρες, με την ολοκλήρωση της υλοποίησης της υπηρεσίας P2P να αναμένεται μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2026.

Η διαδικασία χρήσης του IRIS Payments είναι απλή, απαιτώντας μόνο τον αριθμό κινητού του παραλήπτη. Σημειώνεται ότι τους πρώτους οκτώ μήνες του 2025, οι συναλλαγές μέσω IRIS ανήλθαν στα 68 εκατομμύρια, σε σύγκριση με 787.000 το αντίστοιχο διάστημα το 2020 – σημειώνοντας αύξηση περίπου 86 φορές.

Αυτή τη στιγμή, το IRIS έχει ήδη 3,8 εκατομμύρια εγγεγραμμένους χρήστες P2P, με εκτιμήσεις να ξεπεράσουν τα 4 εκατομμύρια στο άμεσο μέλλον. Επίσης, πάνω από 565.000 επαγγελματίες είναι εγγεγραμμένοι στο IRIS (P2B). Οι προσωπικές μεταφορές διενεργούνται άμεσα και δωρεάν, ενώ οι επαγγελματίες ενδέχεται να έχουν μικρές χρεώσεις. Το σύστημα χαρακτηρίζεται ως πολύ ασφαλές, καθώς οι συναλλαγές εκτελούνται μέσω των αξιόπιστων κινητών εφαρμογών των τραπεζών, χρησιμοποιώντας βιομετρικά δεδομένα.