Αμερικανοί εντοπίζουν τρία κρίσιμα εμπόδια και προτείνουν λύσεις
Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη του Ενεργειακού Συνδέσμου των ΗΠΑ (USEA), οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο Κάθετος Διάδρομος Φυσικού Αερίου είναι τρεις: οι υπερβολικές χρεώσεις διαμετακόμισης, οι μακροχρόνιες συμφωνίες που διατηρούν χώρες της Κεντρικής Ευρώπης με την Gazprom, καθώς και οι καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση κρίσιμων υποδομών στη Βουλγαρία. Η μελέτη αυτή προέρχεται από έναν από τους μεγαλύτερους think tank των ΗΠΑ, με επικεφαλής τον πρώην υφυπουργό Ενέργειας Μαρκ Μενέζες, που συνεργάζεται με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την προώθηση αμερικανικών ενεργειακών συμφερόντων διεθνώς.
Η έκθεση επισημαίνει τη στρατηγική σημασία του Κάθετου Διαδρόμου για τη μεταφορά εναλλακτικού LNG από τα ελληνικά τερματικά στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, κυρίως στην Ουκρανία. Αυτά τα ζητήματα συζητήθηκαν πρόσφατα κατά συνάντησης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου με τον Αμερικανό ομόλογό του Κρις Ράιτ, καθώς και κατά την επίσκεψη του Υπουργού Εσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ στην Ελλάδα. Η κατάθεση της μελέτης παρακλείνει σε μια καθοριστική περίοδο, δεδομένου ότι η επίλυση των προβλημάτων του Κάθετου Διαδρόμου αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία, ιδιαίτερα μετά τη μέτρια έως τώρα επιτυχία του πολυσυζητημένου προϊόντος Route 1, που έχει αναπτύξει ο ελληνικός ΔΕΣΦΑ και άλλοι Διαχειριστές Συστήματος.
Αναγκαία βήματα για την απελευθέρωση του Κάθετου Διαδρόμου
Ως προς την εμπορική δυναμική του Κάθετου Διαδρόμου, η USEA δηλώνει: «Αν και ο διάδρομος είναι τεχνικά εφικτός και στρατηγικά ελκυστικός, υπάρχουν σοβαρές προκλήσεις που χρειάζεται να αντιμετωπιστούν για να απελευθερωθεί το πλήρες εμπορικό του δυναμικό», αναφερόμενη σε σχέδια μεταφοράς τουλάχιστον 10 δισ. κυβικών μέτρων αερίου ετησίως, κυρίως μη ρωσικού LNG.
1. Καθυστερήσεις στην υποδομή της Βουλγαρίας
Η μελέτη επισημαίνει ότι, παρόλο που το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις υποδομές κοντά στην Ελλάδα, η αληθινή πρόκληση εντοπίζεται στη βουλγαρική διαδρομή μεταξύ Rupcha και Vetrino, μήκους 61 χλμ. Η ολοκλήρωση αυτού του τμήματος θα μπορούσε να ενεργοποιήσει αντίστροφες ροές στον Διαβαλκανικό Διάδρομο, ανοίγοντας το δρόμο για τον αμερικανικό LNG προς την Κεντρική Ευρώπη και την Ουκρανία. Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη έχει καθυστερήσει λόγω συμφερόντων που προτιμούν τον Turk Stream της Gazprom, με τον υπουργό Ενέργειας της Βουλγαρίας να δηλώνει ότι η ολοκλήρωση του έργου προγραμματίζεται για το τέλος του 2026.
2. Μακροχρόνιες συμβάσεις με την Gazprom
Ένα ακόμα σημαντικό εμπόδιο είναι οι εν ισχύ συμφωνίες φυσικού αερίου με την Gazprom που διατηρούν χώρες όπως η Σερβία, η Ουγγαρία και η Βόρεια Μακεδονία. Ειδικότερα, η Σερβία επιδιώκει να υπογράψει τριετές συμβόλαιο προμήθειας 2,5 bcm/έτος ρωσικού αερίου. Σύμφωνα με τη USEA, τα προβλήματα που συνδέονται με την ισχυρή εξάρτηση αυτών των χωρών από τον Balkan Stream εμποδίζουν τις ανταγωνιστικές ροές αερίου και η κατάσταση αυτή είναι σε αντίθεση με τις πολιτικές της ΕΕ για διαφάνεια και μη-διακριτική πρόσβαση. Ενώ υπάρχει διάθεση για μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ενέργειας, τα μακροχρόνια συμβόλαια και οι πολιτικές στάσεις αποτρέπουν αποτελεσματικές λύσεις.
3. Υψηλές χρεώσεις του Κάθετου Διαδρόμου
Τέλος, οι υπερβολικές χρεώσεις διαμετακόμισης παραμένουν ένας αποφασιστικός παράγοντας που περιορίζει την ελκυστικότητα του Κάθετου Διαδρόμου, εγείροντας ανησυχίες σχετικά με την βιωσιμότητα του Route 1. Ειδικότερα, οι χρεώσεις για τη μεταφορά αερίου από την Ελλάδα στην Ουκρανία είναι σημαντικά υψηλότερες σε σύγκριση με άλλες διαδρομές, περιορίζοντας τις εισαγωγές LNG και άλλες μορφές αερίου. Εφόσον οι ρουμανικές αρχές αρνούνται να μειώσουν τις χρεώσεις, το κόστος παραμένει αβάσταχτο, με το μέσο επίπεδο να κυμαίνεται γύρω στα 9,65 ευρώ/MWh, όπου παρατηρείται ότι το 30% σχετίζεται με την Transgaz.
Συνοπτικά, το αμερικανικό ενδιαφέρον δεν αρκεί για την απεμπλοκή του Κάθετου Διαδρόμου, αν οι επενδύσεις δεν συνοδευτούν με χαμηλότερες χρεώσεις και ελκυστικότερα προϊόντα για τους συμμετόχους. Η κατεύθυνση και ο χρόνος αυτών των εξελίξεων παραμένουν αβέβαιοι.
Διαβάστε επίσης
