Επιταχυνόμενη πίεση στην ΕΕ για απομάκρυνση από το ρωσικό αέριο – Οι συνέπειες για την Ελλάδα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται να αντιμετωπίζει τις πιέσεις του Ντόναλντ Τραμπ για γρηγορότερη απομάκρυνση από το ρωσικό αέριο. Την περασμένη Παρασκευή, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μαζί με την επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας, ανακοίνωσαν ότι στο νέο πακέτο κυρώσεων που προτείνουν κατά της Ρωσίας, περιλαμβάνεται η διακοπή των εισαγωγών ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) μέχρι τον Ιανουάριο του 2027, ένα χρόνο νωρίτερα από την αρχική πρόταση του Ιουνίου. Μόλις πριν από μία εβδομάδα, η Άννα-Κάισα Ιτκόνεν, εκπρόσωπος τύπου της Κομισιόν σχετικά με θέματα ενέργειας, είχε δηλώσει ότι «είμαστε δεσμευμένοι στο χρονοδιάγραμμα που προβλέπει η πρόταση που καταθέσαμε τον Ιούνιο». Αυτό την ίδια στιγμή εγείρει ερωτήματα σχετικά με την επίδραση αυτής της ταχύτερης αποσύνδεσης στην Ελλάδα.

Ο Νίκος Μάντζαρης, Senior Policy Analyst & Partner στο Green Tank, μιλώντας στο energygame.gr, τόνισε πως «είναι θετικό ότι η Κομισιόν προσπαθεί να επιταχύνει την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, αλλά είναι σημαντικό να μην το υποκαταστήσουμε με άλλο αέριο». Ο ίδιος επεσήμανε ότι στην Ελλάδα η ηλεκτροπαραγωγή είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής φυσικού αερίου. «Έχουμε το πλεονέκτημα ότι διαθέτουμε φθηνές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αν συνδυαστούν με αποθηκευτικές δυνατότητες. Άρα, δεν θα πληγούμε από την ταχύτερη απεξάρτηση, εφόσον στραφούμε σε αυτές τις βιώσιμες μορφές ενέργειας», δήλωσε.

Ωστόσο, ο κ. Μάντζαρης εκφράζει ανησυχίες: «Αν προσπαθήσουμε να αντικαταστήσουμε το ρωσικό αέριο με αμερικανικό, κάτι που αναμένεται να συμβεί το 2025, αυτό θα ήταν λάθος. Η ορθή κίνηση για την ελληνική οικονομία είναι να στραφούμε γρηγορότερα σε ΑΠΕ και αποθήκευση, καθώς αυτό θα μειώσει το ενεργειακό κόστος». «Η πιθανότερη εκδοχή είναι ότι το ρωσικό αέριο θα αντικατασταθεί με αμερικανικό LNG στην Ελλάδα, αλλά αυτή η επιλογή είναι λανθασμένη», επισημαίνει. Τονίζει μάλιστα ότι «η αυξημένη χρήση του αμερικανικού LNG θα αυξήσει τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, κάτι που δεν έχει αναλυθεί επαρκώς στις συζητήσεις».

Από την άλλη πλευρά, η Anne-Sophie Corbeau, ερευνήτρια στο Center on Global Energy Policy, ανέφερε σε ανάλυσή της στο LinkedIn ότι η απόφαση της Κομισιόν να απαγορεύσει το ρωσικό LNG εντός της ΕΕ μέχρι το 2027 δεν θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές για χώρες όπως η Ελλάδα, που προμηθεύονται ρωσικό αέριο μέσω αγωγών, όπως ο Turkstream. Σύμφωνα με την Corbeau, «μέχρι το 2027, θα υπάρχουν αρκετά αποθέματα LNG στην αγορά, περιορίζοντας τις επιπτώσεις στους Ευρωπαίους καταναλωτές και την αύξηση τιμών». Αυτό δείχνει, εν μέρει, την πρόθεση της Κομισιόν να ενισχύσει τις σχέσεις με τις ΗΠΑ.

Η ταχύτερη απομάκρυνση από το ρωσικό αέριο αναμένεται να ενισχύσει και το σχέδιο του Κάθετου Διαδρόμου, στο οποίο την Ελλάδα ανατίθεται κεντρικός ρόλος, παρακάμπτοντας τις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας και του FSRU Αλεξανδρούπολης. Εάν η αμερικανική LNG εισρεύσει στην Ευρώπη τα επόμενα χρόνια, αυτό θα συνδέεται και με την εμπορική συμφωνία που έχει υπάρξει μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ για αγορές ενέργειας αξίας 750 δισ. ευρώ τα επόμενα τρία χρόνια.

Επιπλέον, σύμφωνα με τις πληροφορίες του Montel, το ποσοστό της Ευρώπης στις εξαγωγές ρωσικού LNG τον Αύγουστο είχε υποχωρήσει στα κατώτατα επίπεδα σχεδόν δύο ετών, εξαιτίας εργασιών συντήρησης των τερματικών σταθμών εξαγωγής και πιθανών προσπαθειών περιορισμού των προμηθειών ενόψει πλήρους απαγόρευσης.

Θα εγκριθούν οι κυρώσεις που προτείνει η Κομισιόν;

Οι ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ ασκούν πιέσεις στην ΕΕ να απομακρυνθεί και από το ρωσικό πετρέλαιο. Δημοσίευμα του Bloomberg αναφέρει πως η Ένωση εξετάζει εμπορικά μέτρα κατά των υπολειπόμενων εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου μέσω του αγωγού Druzhba, ο οποίος παρέχει καύσιμα σε Ουγγαρία και Σλοβακία. Αν και αυτά τα σχέδια δεν περιλήφθηκαν στο 19ο πακέτο κυρώσεων, εντούτοις ενδέχεται να είναι αλληλένδετα. Η έγκρισή τους απαιτεί ομοφωνία από τα κράτη μέλη, κάτι που ενδέχεται να ανατρέψουν οι Ουγγαρία και Σλοβακία, οι οποίες αντιστάθηκαν στην ολοκληρωτική διακοπή των ρωσικών εισαγωγών. «Πρέπει να διασφαλίσουμε τις σωστές προϋποθέσεις πριν προχωρήσουμε σε οποιαδήποτε δέσμευση — διαφορετικά οι βιομηχανίες μας κινδυνεύουν να υποστούν σοβαρές ζημιές», δήλωσε πρόσφατα η υπουργός Οικονομίας της Σλοβακίας, Ντένισα Σάκοβα.

Με στόχο την αποφυγή βέτο και την προώθηση των κυρώσεων, η Κομισιόν σχεδιάζει να απελευθερώσει περίπου 550 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκούς πόρους προς την Ουγγαρία. Οι Financial Times αποκαλύπτουν ότι η Κομισιόν είχε παγώσει κονδύλια ύψους περίπου 22 δισ. ευρώ προς την Ουγγαρία το 2022 λόγω ανησυχιών για θέματα δικαιοσύνης, δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ και ακαδημαϊκής ελευθερίας, όμως σταδιακά αποδεσμεύει κεφάλαια για να κατευνάσει τις αντιδράσεις του Βίκτορ Όρμπαν. Για το 2023, μια δόση 10 δισ. ευρώ αποδεσμεύθηκε καθώς η Βουδαπέστη αποδέχθηκε να μην ασκήσει βέτο στη βοήθεια προς την Ουκρανία. Επίσης, νωρίτερα φέτος, η Ουγγαρία έλαβε άλλα 157 εκατ. ευρώ, προχωρώντας σε χρήση νομικών «παραθυριών» για την επανακατανομή παγωμένων κονδυλίων σε άλλα προγράμματα.

Τον Μάιο, η Ουγγαρία υπέβαλε αίτημα 605 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο μιας ενδιάμεσης αναθεώρησης των δαπανών των κρατών-μελών από τον κοινό προϋπολογισμό της ΕΕ. Μετά από μήνες διαπραγματεύσεων, οι Βρυξέλλες αναμένεται να εγκρίνουν το μεγαλύτερο μέρος αυτού του αιτήματος, περίπου 550 εκατ. ευρώ.

Διαβάστε επίσης