Ιδιόγραφες Διαθήκες: Αλλαγές και Προϋποθέσεις Εγκυρότητας με τη Νέα Νομοθεσία

Η ιδιόγραφη διαθήκη συνεχίζει να αποτελεί έναν από τους πιο προσιτούς, απλούς και δημοφιλείς τρόπους ρύθμισης της μεταβίβασης περιουσίας μετά τον θάνατο, παρά τις σύγχρονες μεταρρυθμίσεις στο κληρονομικό δίκαιο. Ωστόσο, η εγγραφή της προϋποθέτει πολλές νομικές διαδικασίες και απαιτήσεις. Οι αλλαγές που προώθησε το Υπουργείο Δικαιοσύνης το 2025 προσδιορίζουν σαφώς τους κανόνες σχετικά με την εγκυρότητά της.

Με τη νέα νομοθεσία, σημαντικές ανατροπές προκύπτουν στη διαδικασία έκδοσης όλων των τύπων διαθηκών, συμπεριλαμβανομένων των ιδιόγραφων, δημοσίων και μυστικών. Για πρώτη φορά, θα δημιουργηθεί ένα ενιαίο ψηφιακό Μητρώο Διαθηκών, δίνοντας ώθηση στην πλήρη ψηφιοποίηση των διαδικασιών, σύμφωνα με την πληροφορία από τα ΤΑ ΝΕΑ.

Στο εξής, η τελευταία επιθυμία κάθε διαθέτη θα καταχωρείται σε μια ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα. Η δημοσίευση της διαθήκης θα γίνεται άμεσα διαδικτυακά, με την καταγραφή σημαντικών πληροφοριών, όπως ο ΑΦΜ του διαθέτη, η ημερομηνία γέννησής του, η κατηγορία της διαθήκης και ο αριθμός της σχετικής πράξης.

Η υποχρέωση του συμβολαιογράφου είναι να προχωρά αμέσως στην καταχώρηση της διαθήκης μόλις την παραλάβει. Επίσης, όσοι κατέχουν ιδιόγραφη διαθήκη είναι νομικά υποχρεωμένοι να την προσκομίσουν άμεσα σε συμβολαιογράφο μόλις πληροφορηθούν για τον θάνατο του διαθέτη, προκειμένου να αποτραπεί η πιθανότητα καθυστερήσεων που ενδέχεται να οδηγήσουν σε παραβάσεις ή αμφισβητήσεις της αυθεντικότητάς της.

Η νέα ρύθμιση στοχεύει στη μείωση τέτοιων περιπτώσεων, οι οποίες συχνά οδηγούν σε μακροχρόνιες δικαστικές διαδικασίες. Από τη στιγμή που η διαθήκη παραληφθεί από τον συμβολαιογράφο, αυτός είναι υποχρεωμένος να την καταχωρίσει αμέσως στο Μητρώο.

Πλεονεκτήματα της Ιδιόγραφης Διαθήκης

Η ιδιόγραφη διαθήκη συντάσσεται αποκλειστικά με το χέρι του διαθέτη, ο οποίος την υπογράφει και την ημερομηνεί από μόνος του, επιλέγοντας το μέρος φύλαξης: είτε στο σπίτι του, σε τραπεζική θυρίδα ή σε συμβολαιογράφο.

Υπό αυτή την έννοια, η ιδιόγραφη διαθήκη είναι η λιγότερο κοστοβόρα και πιο ευχάριστη μορφή διαθήκης. Η σύνταξή της δεν απαιτεί την παρέμβαση συμβολαιογράφου ούτε τη συμμετοχή μαρτύρων ή τρίτων προσώπων.

Ωστόσο, η απουσία νομικού προσώπου κατά τη διαδικασία σύνταξης φέρνει σοβαρούς κινδύνους ακυρώσεων, παραποιήσεων ή απώλειας της διαθήκης.

Νομικό Πλαίσιο από το 2025 – Κλειδιά Εγκυρότητας

Μετά τις νομοθετικές μεταρρυθμίσεις που τέθηκαν σε ισχύ το καλοκαίρι του 2025, το νομικό καθεστώς ενισχύθηκε για την προστασία της βούλησης του διαθέτη και την αποφυγή χρονοβόρων και δαπανηρών δικαστικών αντιπαραθέσεων μεταξύ των κληρονόμων.

Για να θεωρηθεί έγκυρη μια ιδιόγραφη διαθήκη, πρέπει να πληροί ορισμένες προϋποθέσεις:

1. Να είναι γραμμένη ολόκληρη από τον διαθέτη

Η διαθήκη δεν έχει δικαίωμα να είναι δακτυλογραφημένη ή συνταγμένη από άλλους, αλλά πρέπει οπωσδήποτε να έχει γραφεί με το χέρι του διαθέτη – αυτό μπορεί να επιβεβαιωθεί μέσω γραφολογικής εξέτασης, αν χρειαστεί.

2. Να φέρει υπογραφή και ημερομηνία

Η ημερομηνία είναι κρίσιμη για την εκτίμηση της κατάστασης των διαθηκών (σε περίπτωση πολλαπλών) και για την αξιολόγηση της πνευματικής ικανότητας του διαθέτη κατά τη σύνταξή της. Η υπογραφή του διασφαλίζει την αυθεντικότητα.

3. Να τηρείται σε ασφαλές μέρος και να εντοπίζεται μετά τον θάνατο

Η διαθήκη μπορεί να κρατείται σε διάφορες τοποθεσίες, όπως ο οίκος του διαθέτη ή σε επίσημο συμβολαιογράφο. Συστήνεται όμως η υποβολή της σε συμβολαιογράφο για την επίσημη κατηγοριοποίηση της ύπαρξής της, καθώς το Μητρώο Διαθηκών ενισχύεται από το 2025.

4. Να δημοσιευθεί από τον συμβολαιογράφο μετά τον θάνατο

Η διαδικασία δημοσίευσης είναι κρίσιμη, διότι προσφέρει νομική ισχύ στη διαθήκη και εκκινεί τη διαδικασία αποδοχής της κληρονομιάς. Ο συμβολαιογράφος είναι υπεύθυνος για την καταγραφή του περιεχομένου της διαθήκης σύμφωνα με τη διαδικασία.

5. Γραφολογική εκτίμηση σε περιπτώσεις αμφισβήτησης

Σε περιπτώσεις όπου οι κληρονόμοι δεν έχουν συγγένεια πρώτου έως τέταρτου βαθμού ή δεν υπάρχει σύμφωνο συμβίωσης, η διαθήκη ενδέχεται να αμφισβητηθεί. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ειδικοί εξετάζουν αν το χέρι και η υπογραφή ανήκουν πράγματι στον διαθέτη.

Παρά την όψη της απλότητας, οι ιδιόγραφες διαθήκες συχνά εμπλέκονται σε επίπονες και χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες. Για την αποφυγή περαιτέρω προβλημάτων για τους κληρονόμους, είναι επιτακτική η καταγραφή τους στο νέο Μητρώο Διαθηκών. Επίσης, είναι καλό να ζητείται νομική υποστήριξη πριν τη σύνταξή τους για τη διασφάλιση της εγκυρότητάς τους.

Διαβάστε επίσης:

Τεκμήρια αυτοκινήτων: Επιστρέφουν τα… δίλιτρα στους δρόμους

ΔΕΗ: Ανατροπή στα «μπλε» τιμολόγια – Σπάει το μονοπώλιο των fix χρεώσεων με έξτρα μπόνους

Κτήμα Σπυρόπουλος: «Σύννεφα» στον ορίζοντα για την ιστορική οινοποιία της Αρκαδίας (pic)

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφθείτε το Πρώτο Θέμα