Διακυβεύονται 1,2 δισ. δασμών για την Ελλάδα αν δεν υπάρξει συμφωνία Ε.Ε.

Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει δασμούς ύψους 30% στις αμερικανικές εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση, προγραμματισμένοι να τεθούν σε εφαρμογή από την 1η Αυγούστου 2025, ανατρέπει το οικονομικό σκηνικό στην Ευρώπη, με ευρείες συνέπειες και για την Ελλάδα. Αν και οι εξαγωγές της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ είναι σχετικά περιορισμένες, αναμένονται σημαντικές επιπτώσεις που δεν θα είναι άμεσες, αλλά θα λειτουργήσουν μέσω των ευρωπαϊκών εταίρων. Η Τράπεζα της Ελλάδος και οι οικονομικοί παράγοντες εκφράζουν ανησυχίες για τις συνέπειες αν δεν υπάρξει συμφωνία πριν από την κρίσιμη ημερομηνία.

ΤτΕ

Φαίνεται ότι οι συνέπειες των δασμών δεν θα εκδηλωθούν άμεσα και καταστροφικά, αλλά θα πραγματοποιηθούν σταδιακά μέσω μιας «αλυσιδωτής αντίδρασης». Η Ελλάδα, αν και δεν έχει μεγάλες εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, θα επηρεαστεί έμμεσα από τη μείωση των εξαγωγών των Ευρωπαίων εταίρων της. Οι αρνητικές συνέπειες για την ζήτηση ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών στην ΕΕ θα γίνουν εμφανείς καθώς οι εξαγωγές των Γερμανών, Ιταλών και Γάλλων προς τις ΗΠΑ μειώνονται.

Σύμφωνα με την ανάλυση της Τράπεζας της Ελλάδος, η ελληνική οικονομία μπορεί να εισέλθει σε έναν κύκλο έξι σταδίων: Πρώτον, θα υπάρξει μείωση της εξωτερικής ζήτησης, που θα περιορίσει τις εξαγωγές. Δεύτερον, θα προκληθεί συρρίκνωση της παραγωγής, με πτώση του ΑΕΠ. Τρίτον, θα υπάρξει μειωμένη ζήτηση εργασίας, που θα ασκήσει πίεση στους μισθούς. Τέταρτον, οι επιχειρήσεις θα μειώσουν τις τιμές, προκαλώντας πτώση του πληθωρισμού. Πέμπτον, θα παρατηρηθεί πτώση εισοδημάτων, με περιορισμό της ιδιωτικής κατανάλωσης. Τέλος, θα επικρατήσει ανασφάλεια για τις επενδύσεις, επιβραδύνοντας την ανάπτυξη.

Οι οικονομολόγοι της κεντρικής τράπεζας εκτιμούν δύο πιθανά σενάρια για την περίοδο 2025-2027: το «ήπιο σενάριο», όπου η αβεβαιότητα υποχωρεί γρήγορα, και το «δυσμενές σενάριο», όπου η εμπορική ένταση συνεχίζεται. Στο δεύτερο σενάριο, η ελληνική οικονομία μπορεί να μειωθεί κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, πάνω από 1,2 δισ. ευρώ, ενώ οι επενδύσεις ενδέχεται να υποχωρήσουν κατά 4,5 ποσοστιαίες μονάδες. Αντίθετα, στο ήπιο σενάριο, αν οι αγορές προσαρμοστούν γρήγορα, οι επενδύσεις θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 2,2 μονάδες.

Ο εμπορικός τομέας εκφράζει σοβαρές ανησυχίες בעקבות την ανακοίνωση Τραμπ για τους δασμούς. Αν και οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ είναι περιορισμένες, αναμένεται μείωση τους κατά 20%-25%, με απώλειες περίπου μισού δισεκατομμυρίου δολαρίων ετησίως. Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει το ελληνικό εμπορικό πλεόνασμα σε έλλειμμα, πλήττοντας τις εξαγωγικές επιχειρήσεις, κυρίως τις μικρομεσαίες.

Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά (ΕΒΕΠ) προειδοποιεί ότι το πρόσθετο κόστος για τις ευρωπαϊκές εξαγωγές μπορεί να φτάσει τα 150 δισ. ευρώ ετησίως εάν οι δασμοί υπολογιστούν στο σύνολο των 532 δισ. εξαγωγών προς τις ΗΠΑ. Ο αντίκτυπος διαφέρει ανά κλάδο, με τα τρόφιμα, ποτά, φάρμακα και βιομηχανικά προϊόντα να αναμένονται να επιβαρυνθούν περισσότερο. Οι επιχειρήσεις ίσως χρειαστεί να μετακυλήσουν αύξηση κόστους στους καταναλωτές, ειδικά στα φάρμακα και στα μηχανήματα.

Η Ε.Ε. στην αντεπίθεση

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μια εναλλακτική εκτίμηση υπολογίζει ότι η ζήτηση θα μπορούσε να υποχωρήσει κατά 15-25% λόγω των δασμών, γεγονός που θα φέρει πτώση πωλήσεων 100-130 δισ. ευρώ. Αν οι δασμοί επιβληθούν, το εμπορικό πλεόνασμα της Ε.Ε. με τις ΗΠΑ αναμένεται να μειωθεί κατά 2/3.

Στα σενάρια δεν περιλαμβάνονται οι πιθανές εξελίξεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε γενικευμένο εμπορικό πόλεμο. Μέχρι τώρα, η Ευρωπαϊκή Ένωση διατηρεί ήπια στάση, ωστόσο θα μπορούσε να απαντήσει με αντίμετρα σε αμερικανικά προϊόντα, αυξάνοντας τα κόστη και τις τιμές για νοικοκυριά και επιχειρήσεις στην Ευρώπη.

Η αναζήτηση συμφωνίας συνεχίζεται, με τον πρόεδρο Τραμπ να αφήνει να εννοηθεί τις αντιπαροχές που επιθυμεί. Ενώ η Ε.Ε. δεν έχει επιβάλει ακόμη αντίμετρα, έχει ήδη ανακοινώσει ότι μπορεί να απαντήσει με μέτρα ύψους 90-95 δισ. ευρώ.

Ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, Βασίλης Κορκίδης, εκφράζει ανησυχία: «τα περιθώρια στενεύουν και η ανακοίνωση για 30% δασμούς από 1 Αυγούστου 2025, αυξάνει τον κίνδυνο εμπορικού πολέμου». Θεωρεί ότι η Ε.Ε. προσπαθεί να κερδίσει χρόνο για να βρει μια επωφελή εμπορική συμφωνία μέχρι τις 31 Ιουλίου.

Περισσότερη προετοιμασία

Η Τράπεζα της Ελλάδος υπογραμμίζει ότι η ένταση και η διάρκεια της αβεβαιότητας είναι κομβικής σημασίας. Όσο περισσότερο καθυστερεί μια συμφωνία, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι επιπτώσεις. Η αβεβαιότητα ορθώνει εμπόδια για τις επιχειρήσεις, αναβάλλοντας ενέργειες που θα μπορούσαν να αναδείξουν την οικονομία.

Οι αντοχές της ελληνικής οικονομίας θα τεθούν και πάλι σε δοκιμασία. Αν και η ανάλυση της κεντρικής τράπεζας δεν προδιαγράφει κατάρρευση, η επιβράδυνση είναι προφανής. Αυτός ο χρόνος μπορεί να αξιοποιηθεί από την κυβέρνηση, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες για αναγκαίες προσαρμογές. Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις θα πρέπει να αναζητήσουν νέες αγορές, ενώ η Πολιτεία καλείται να εντείνει τα προγράμματα στήριξης. Η διαφοροποίηση της οικονομίας είναι πιο επιτακτική από ποτέ, καθώς αυτό μπορεί να μετατρέψει την πρόκληση σε ευκαιρία, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα απέναντι σε εξωτερικές κρίσεις και διατηρώντας την αναπτυξιακή δυναμική.