Πόσο αποτελεσματικό είναι το νερό δεύτερης χρήσης για κρίσιμες ανάγκες;
Η κλιματική αλλαγή, η παρατεταμένη ξηρασία και οι αυξανόμενες απαιτήσεις σε νερό, τόσο για καταναλωτικές όσο και για αγροτικές ανάγκες, αναδεικνύουν το όλο και πιο επιτακτικό πρόβλημα της διαχείρισης των υδατικών πόρων στην Ελλάδα. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η χώρα εισέρχεται σε μια κρίσιμη φάση αποφάσεων, όπου η πρόβλεψη επάρκειας του νερού δεν μπορεί πια να θεωρείται αυτονόητη, αλλά απαιτεί στρατηγικό σχεδιασμό.
Κατά τη διάρκεια του Ετήσιου Συνεδρίου της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) με θέμα «Ερευνώντας τον εθνικό μας υπόγειο πλούτο», οι ομιλητές – εκπρόσωποι δημοσίων φορέων, γεωτεχνικοί και επιχειρηματίες – ανέφεραν τη συνολική εικόνα. Από την ενεργοποίηση γεωτρήσεων μέχρι μεγάλα έργα εμπλουτισμού ταμιευτήρων και προγράμματα ανακύκλωσης νερού, η χώρα καλείται να ευθυγραμμίσει τις πολιτικές της σε επτά βασικούς τομείς. Η αποδοτική διαχείριση των υδατικών αποθεμάτων απαιτεί ευελιξία, ταχύτητα στις επενδύσεις και προσαρμοστικότητα σε τοπικό επίπεδο, πάντα με στόχο τη βιωσιμότητα και την ενεργειακή συνεργασία.
Η Κατερίνα Δημητρού, διευθύνουσα των Νέων Δραστηριοτήτων της ΕΥΔΑΠ, παρουσίασε τις στρατηγικές που ασφαλίζουν τη μετάβαση της εταιρείας σε κυκλική οικονομία και βιώσιμη διαχείριση του νερού, με καινοτόμες λύσεις που συνδυάζουν τεχνολογία, πολεοδομική ανάπτυξη και ιστορική αναγνώριση. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην επαναλειτουργία του Αδριάνειου Υδραγωγείου, ένα αρχαίο έργο που διασχίζει οκτώ δήμους της Αττικής, από το Ολυμπιακό Χωριό μέχρι το Κολωνάκι. Ήδη, με την αρχή του Ιουλίου, προγραμματίζεται η παροχή ανακυκλωμένου νερού στο Δήμο Χαλανδρίου, προκειμένου να αρδευτούν δημόσιοι χώροι.
Στο επόμενο στάδιο, το πρόγραμμα θα επεκταθεί και σε άλλους δήμους, με απώτερο στόχο να φτάσουν τα ανακυκλωμένα νερά και σε οικιακούς κήπους, στο πλαίσιο ευρύτερης χωρικής παρέμβασης της Περιφέρειας Αττικής. Παράλληλα, η ΕΥΔΑΠ υποστηρίζει την εγκατάσταση κινητών μονάδων επεξεργασίας λυμάτων για τοπική ανακυκλωμένη χρήση σε αστικές περιοχές. Αυτές οι μονάδες, αντλώντας λύματα από το αποχετευτικό δίκτυο, θα τα επεξεργάζονται ένα εγκαταστάσεις συμπαγούς μορφής και θα άρδευουν πάρκα και αστικές περιοχές. Σκοπός είναι η εξοικονόμηση υδάτινων πόρων και η αυτονομία των δήμων στο θέμα της καθαριότητας και της άρδευσης, βελτιώνοντας την αντοχή των πόλεων στις προκλήσεις της λειψυδρίας.
Η κα Δημητρού αναφέρθηκε επίσης στον συνολικό σχεδιασμό της ΕΥΔΑΠ για ενίσχυση της υδροδοτικής ασφάλειας στην Αττική. Ένα κρίσιμο στοιχείο είναι η ενεργοποίηση γεωτρήσεων που βρίσκονται ανενεργές και η ένταξή τους στην εθνική υδροδοτική στρατηγική. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται σε γεωτρήσεις στη Στερεά Ελλάδα. Ταυτόχρονα, η ΕΥΔΑΠ προετοιμάζει ένα από τα σημαντικότερα υδροδοτικά έργα των τελευταίων χρόνων, το οποίο περιλαμβάνει την ενίσχυση του ταμιευτήρα του Εύηνου μέσω μεταφοράς υδάτων από τον Κρικελοπόταμο και τον Καρπενησιώτη. Οι αρχικοί προϋπολογισμοί φτάνουν τα 365 εκατ. ευρώ, συνδυάζοντας τη βραχεία και μακροπρόθεσμη υδροδοτική στρατηγική. Στο δεύτερο στάδιο, θα εξεταστεί η αξιοποίηση της λίμνης των Κρεμαστών, της μεγαλύτερης τεχνητής λίμνης για υδροδότηση της Αττικής με προϋπολογισμό 170 εκατ. ευρώ.
Ο Βασίλειος Ζόραπας από την ΕΑΓΜΕ, επεσήμανε τις πιέσεις στις υπόγειες πηγές νερού. Όπως υπογράμμισε, η Αρχή συμμετέχει σε εθνικό πρόγραμμα παρακολούθησης των υπόγειων υδάτων και παρατηρεί τις ποσοτικές και ποιοτικές τους παραμέτρους. Οι ανησυχητικές τάσεις εντοπίζονται κυρίως στις νότιες και ανατολικές περιοχές της Ελλάδας, όπως η Κρήτη και η Ανατολική Αττική, όπου οι βροχοπτώσεις έχουν περιοριστεί κατά 20% τα τελευταία πέντε χρόνια. Τα αποτελέσματα είναι ανησυχητικά, καθώς φέτος οι απορροφήσεις βροχής στους ταμιευτήρες του Μόρνου και του Ευήνου φτάνουν μόλις το 20% των ετήσιων απαιτήσεων. Στα νησιά του Ιονίου, οι δυσκολίες στη γεωλογία καθιστούν προβληματική την αποθήκευση νερού και σε συνδυασμό με τις μειωμένες βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις, η κατάσταση γίνεται πολύ σοβαρή. Σε αυτό το σκηνικό προστίθενται οι ανεπαρκείς υποδομές και η κακή διαχείριση του νερού.
Τζίμα: Απαραίτητη η ηλεκτρονική διαδικασία αδειοδότησης γεωτρήσεων
Στην ίδια κατεύθυνση, η Μαρία Τζίμα, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Γεωλόγων, υπογράμμισε την ανάγκη ανανεωμένης προσέγγισης στην υδατική πολιτική σύμφωνα με τα στοιχεία των περιοχών απορροής. Όπως τόνισε, η διαχείριση των υδάτινων πόρων είναι ψηλά στην ατζέντα των σχετικών οργανισμών. Ο σύλλογος έχει ήδη υποβάλει προτάσεις στο υπουργείο, θέτοντας έμφαση στην οριοθέτηση προστατευόμενων ζωνών για πόσιμο νερό και την ανάγκη επενδύσεων στα υδρευτικά δίκτυα. Πάνω από το 85% των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων σήμερα καταναλώνεται για άρδευση, και υπογράμμισε ότι χωρίς ουσιαστικές αλλαγές σε αυτό το κομμάτι, δεν είναι δυνατή η σωστή διαχείριση. Επίσης, πρότεινε την ενίσχυση έργων τεχνητού εμπλουτισμού και την υιοθέτηση ηλεκτρονικής διαδικασίας αδειοδότησης γεωτρήσεων, για να μειωθούν οι γραφειοκρατικές καθυστερήσεις που φτάνουν τα 2-3 χρόνια. Αυτή η πρόταση θα υποβληθεί στον Γενικό Γραμματέα Υδάτων, Πέτρο Βαρελίδη, τονίζει.
Με τη σειρά του, ο Αθανάσιος Μαρκινός, Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας, ανέφερε την αντίφαση της περιοχής όπου το νερό είναι ταυτόχρονα πλεονάζον και ανεπαρκές. Αναφερόμενος στο φαινόμενο «Ντάνιελ» που έπληξε την περιοχή τον Σεπτέμβριο του 2023, σημείωσε ότι η βροχόπτωση εκείνη ισοδυναμούσε με περίπου 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού. Ταυτόχρονα, η λίμνη Πλαστήρα καλύπτει μόλις το 50% των αναγκών, η λίμνη Σμοκόβου παραμένει εκτός λειτουργίας και η λίμνη Κάρλα γέμισε μόνο λόγω της πλημμύρας. Ο κ. Μαρκινός υπογράμμισε την ανάγκη ταχείας υλοποίησης έργων για τη διαχείριση των υδάτων στα ορεινά, όπως και η κατασκευή φραγμάτων μεσαίας κλίμακας για τη συγκράτηση υδάτων.
Ο Κωνσταντίνος Βουδούρης, καθηγητής Υδρογεωλογίας του ΑΠΘ, καταλήγοντας, τόνισε τη σοβαρότητα της κατάστασης, αναφέροντας: «Ο κίνδυνος λειψυδρίας είναι υψηλός και πρέπει να αξιοποιήσουμε κάθε διαθέσιμη λύση, περιλαμβανομένων και των μη συμβατικών». Υπογραμμίζοντας τη σημασία της εξοικονόμησης και της επαναχρησιμοποίησης νερού, επεσήμανε και την ανάγκη να ληφθούν υπόψη οι γεωλογικές ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής. Εξετάστηκε και η αξιοποίηση βρόχινου νερού, η αφαλάτωση και η επαναφορά πρακτικών του παρελθόντος για σύγχρονα οφέλη.
Σύμφωνα με τα όσα τονίστηκαν στο συνέδριο, η χώρα μας δεν αντέχει άλλες καθυστερήσεις. Η αντίμετωπιση της λειψυδρίας απαιτεί άμεσες ενέργειες, επενδύσεις και καινοτόμα εργαλεία. Στο νέο αυτό πλαίσιο, η διασφάλιση της πρόσβασης σε πόσιμο και μη νερό, μέσω γεωτρήσεων, υδραγωγείων, αφαλάτωσης και κυκλικών λύσεων, είναι κορυφαία προτεραιότητα για το αναπτυξιακό και ενεργειακό μέλλον της χώρας.
Διαβάστε ακόμη
