Τρία ταμεία προμηνύουν επενδύσεις 8 δισ. ευρώ κατά του “φόρου άνθρακα”

Σήμερα, Δευτέρα 30 Ιουνίου, αποκαλύπτεται ο στρατηγικός σχεδιασμός της κυβέρνησης που στοχεύει στη διανομή κονδυλίων συνολικού ύψους 8 δισ. ευρώ μέχρι το 2032. Αυτή η χρηματοδότηση θα προέλθει από τρία νέα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία: το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών και το Ταμείο Εκσυγχρονισμού. Ο επιτελικός σχεδιασμός είναι αποτέλεσμα της συντονισμένης συνεργασίας υπουργείων υπό την καθοδήγηση του αντιπροεδρου της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη. Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα παρουσιάσει το πλάνο στο υπουργικό συμβούλιο, ακολουθούμενος από μια συνέντευξη τύπου στο ΥΠΕΝ με τη συμμετοχή Υπουργών όπως ο Σταύρος Παπασταύρου (ΠΕΝ), ο Τάκης Θεοδωρικάκος (Ανάπτυξης), η Σοφία Ζαχαράκη (Παιδείας) και η Δόμνα Μιχαηλίδου (Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας). Βασικός στόχος των παρεμβάσεων είναι η στήριξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, η ενίσχυση μικρών επιχειρήσεων, καθώς και η αναβάθμιση των βασικών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρικών συνδέσεων στα νησιά, μονάδων αφαλάτωσης και έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Όλα τα ταμεία θα χρηματοδοτηθούν από τις δημοπρασίες ρύπων, μέσω του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ). Αυτή τη στιγμή, οι δημοπρασίες αφορούν κυρίως τις βιομηχανίες, όμως το 2027 το σύστημα αναμένεται να επεκταθεί και στα κτίρια και τις οδικές μεταφορές, γεγονός που θα επηρεάσει το ενεργειακό κόστος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Για την ανακούφιση των πιο ευάλωτων ομάδων, η Κομισιόν προγραμματίζει την ίδρυση του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου (Social Climate Fund) που θα ξεκινήσει τη λειτουργία του την 1η Ιανουαρίου 2026, αξιοποιώντας πόρους από τα δικαιώματα ρύπων για τη χρηματοδότηση παρεμβάσεων σε «ενεργειακά και μεταφορικά ευάλωτους» πολίτες, σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό Κανονισμό, δημιουργώντας νέες ευκαιρίες δράσης.

Το ελληνικό σχέδιο για το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο

Με τη στόχευση στην εφαρμογή του «νέου ΣΕΔΕ» (γνωστό και ως ETS 2), οι χώρες της ΕΕ αναμένονται να υποβάλουν τα σχέδιά τους στην Κομισιόν σύντομα, προκειμένου να επωφεληθούν από τους πόρους του διευρυμένου Ταμείου Ρύπων μέσω των εθνικών Κοινωνικών Κλιματικών Ταμείων. Το ελληνικό σχέδιο, που αφορά πάνω από 4 δισ. ευρώ για τα επόμενα χρόνια, θα παρουσιαστεί σήμερα, με το τελικό κείμενο να διατίθεται για δημόσια διαβούλευση μέσα στον Ιούλιο προτού υποβληθεί στις Βρυξέλλες.

Το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα έχει κεντρικό ρόλο στον σχεδιασμό και θα χρηματοδοτήσει νέα προγράμματα ενεργειακής εξοικονόμησης για ευάλωτες ομάδες, χωρίς οι κριτήρια συμμετοχής να περιορίζονται αποκλειστικά σε εισοδηματικά δεδομένα. Όπως ανέφεραν οι σχετικές πληροφορίες, σημαντική είναι η δημιουργία ενός νέου μοντέλου υλοποίησης που θα αποβλέπει στην εξάλειψη των γνωστών δυσκολιών που προκαλούν καθυστερήσεις, αφήνοντας χώρο για πιο άμεσες εφαρμογές και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Ενδεικτικά, για τα προγράμματα «Εξοικονομώ», εκτός από εκείνα που ξεκίνησαν φέτος, οι πληρωμές ανέρχονται σε μόλις 270 εκατ. ευρώ από 3 δισ. ευρώ εγκεκριμένων αιτήσεων, ποσοστό που μονοπωλεί λιγότερο από το 10%. Η κίνηση προς τα νέα Εξοικονομώ στοχεύει στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Το Κλιματικό Ταμείο αναμένεται, επίσης, να χρηματοδοτήσει δράσεις Κοινωνικής Κατοικίας, μειώσεις του ανθρακικού αποτυπώματος μεταφορών και νέες πρωτοβουλίες ηλεκτροκίνησης, εμπνευσμένες από το γαλλικό μοντέλο του «social leasing» που προώθησε την ηλεκτροκίνηση σε οικογένειες με μέσο και χαμηλό εισόδημα.

Σήμερα στην Κομισιόν οι προτάσεις για το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων

Σήμερα, λήγει η προθεσμία για την υποβολή των ελληνικών προτάσεων προς την Κομισιόν για το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων, καθώς αναμένεται η λεπτομερής παρουσίαση του σχεδιασμού που είχε ήδη παρουσιαστεί τον περασμένο Νοέμβριο σε ειδική εκδήλωση στη Νάξο.

Αυτό το Ταμείο, το οποίο συνιστά το δεύτερο σκέλος του προγράμματος, αποβλέπει σε περισσότερα από 2 δισ. ευρώ μέσω εσόδων από 25 εκατομμύρια δικαιώματα CO2.

Οι προγραμματισμένες παρεμβάσεις θα διαρθρωθούν γύρω από τρεις βασικούς πυλώνες:

1. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) – εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων.
2. Ηλεκτρικές Διασυνδέσεις – σύνδεση νησιών με το ηπειρωτικό δίκτυο, με έμφαση στα Δωδεκάνησα και το Βόρειο Αιγαίο.
3. Συμπληρωματικές τεχνολογίες – μπαταρίες, υβριδικά συστήματα, αντλησιοταμιευτικά έργα και μονάδες αφαλάτωσης.

Η επιτυχία της πρωτοβουλίας εξαρτάται άμεσα από την ετοιμότητα των τοπικών αρχών, την προσέλκυση επενδυτών και την ωρίμανση των μελετών. Παρόλο που η χρηματοδότηση είναι εξασφαλισμένη, ο μηχανισμός υλοποίησης αναγνωρίζεται ως η μεγαλύτερη πρόκληση.

Ταμείο Εκσυγχρονισμού: Στοχευμένα έργα 1,5 δισ. ευρώ

Τέλος, το τρίτο Ταμείο, το Ταμείο Εκσυγχρονισμού, προγραμματίζει κονδύλια 1,5 δισ. ευρώ για την περίοδο 2024-2030, εστιάζοντας σε έργα που αφορούν στην ενεργειακή αναβάθμιση δημοσίων υποδομών και την απανθρακοποίηση του πρωτογενούς τομέα. Η Ελλάδα έχει ήδη διασφαλίσει χρηματοδότηση 208 εκατ. ευρώ για τέσσερα έργα, που περιλαμβάνουν την αγορά ηλεκτρικών και υδρογονοκίνητων λεωφορείων καθώς και την εγκατάσταση αντλιών θερμότητας σε θερμοκήπια και δημοτικά κολυμβητήρια. Στοχεύεται επίσης στη χρηματοδότηση δράσεων για τον εκσυγχρονισμό και την «πρασίνισμα» της ναυτιλίας καθώς και για την απανθρακοποίηση της ενεργοβόρου βιομηχανίας.

Διαβάστε επίσης