Ανακαλύπτοντας τον Έλληνα εγκέφαλο πίσω από την κλοπή 1,5 δισ. σε crypto

Η σκηνή είναι δραματική: ένας Έλληνας χρήστης κρυπτονομισμάτων βρίσκει τον εαυτό του στη δίνη μιας από τις πιο εντυπωσιακές ψηφιακές κλοπές στην ιστορία. Πρόσφατα, οι αρχές της Ελλάδας ανακάλυψαν ότι είχε δεχθεί μια εντυπωσιακή ποσότητα Ethereum σε λογαριασμό του σε πλατφόρμα ανταλλαγής κρυπτονομισμάτων. Στην αρχή, η συναλλαγή φάνηκε πως ήταν αθώα, μέχρι που οι ειδικοί από την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων παρατήρησαν μια ανησυχητική λεπτομέρεια: τα κρυπτονομίσματα αυτά προέρχονταν από τη μεγαλύτερη κλοπή κρυπτονομισμάτων στον κόσμο, η οποία συνέβη το Φεβρουάριο σε μια πλατφόρμα με το όνομα Bybit. Στη συνέχεια, η Αρχή προχώρησε σε άμεση δέσμευση του ψηφιακού πορτοφολιού του χρήστη με δικαστική εντολή. Ήταν η πρώτη φορά που η Ελλάδα βρέθηκε τόσο εμφανώς εμπλεγμένη σε μια υπόθεση ψηφιακής οικονομικής εγκληματικότητας με τέτοιες διαστάσεις.

Τι είναι το Ethereum;

Για να κατανοήσουμε τα γεγονότα, είναι απαραίτητο να διευκρινίσουμε τι ακριβώς είναι το Ethereum. Σκεφτείτε το σαν ένα ψηφιακό νόμισμα που δεν έχει φυσική υπόσταση όπως χαρτονομίσματα ή κέρματα· υπάρχει μόνο στο διαδίκτυο. Το Ethereum (ETH) είναι το δεύτερο πιο δημοφιλές κρυπτονόμισμα παγκοσμίως, μετά το Bitcoin. Ωστόσο, είναι κάτι πολύ περισσότερο από απλώς ένα «ψηφιακό ευρώ»· λειτουργεί ως μια ψηφιακή πλατφόρμα που φιλοξενεί εφαρμογές, όπως αυτά τα λεγόμενα «έξυπνα συμβόλαια», ψηφιακές αγορές και τραπεζικές υπηρεσίες χωρίς την παρεμβολή τράπεζας. Είναι σαν ένα έξυπνο χρηματοκιβώτιο που μπορεί να προγραμματιστεί.

Τα κρυπτονομίσματα αποθηκεύονται σε ψηφιακά πορτοφόλια (crypto wallets), που δρουν όπως οι τραπεζικοί λογαριασμοί, χωρίς όμως τη μεσολάβηση μιας τράπεζας. Η διαδικασία απαιτεί έναν κωδικό πρόσβασης, γνωστό ως «private key», και μια δημόσια διεύθυνση wallet που δεν αποκαλύπτει την ταυτότητα του κατόχου.

Πώς συνέβη το περιστατικό στο Bybit και η σύνδεση με την Ελλάδα

Το Bybit είναι ένα από τα μεγαλύτερα διεθνή ανταλλακτήρια κρυπτονομισμάτων, λειτουργώντας ως μια ψηφιακή «τράπεζα» όπου οι χρήστες αγοράζουν, πωλούν και αποθηκεύουν κρυπτονομίσματα όπως το Ethereum και το Bitcoin. Τον Φεβρουάριο του 2024, το Bybit υπήρξε θύμα μιας μαζικής κυβερνοεπίθεσης. Οι κυβερνοεγκληματίες κατάφεραν να διεισδύσουν στα «ψυχρά πορτοφόλια» της εταιρίας, αποσπώντας κρυπτονομίσματα αξίας 1,5 δισεκατομμυρίου δολαρίων. Οι αρχές των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του FBI, αναγνώρισαν την υπεύθυνη ομάδα ως τη διαβόητη Lazarus, μια ομάδα χάκερ που συνδέεται με την κυβέρνηση της Βόρειας Κορέας, γνωστή για την εμπλοκή της σε οικονομικά εγκλήματα που χρηματοδοτούν το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας. Στις 26 Φεβρουαρίου, το FBI εξέδωσε ένα δημόσιο «alert» με διευθύνσεις ψηφιακών πορτοφολιών και κάλεσε τις χώρες να εντοπίσουν και να παγώσουν τα περιουσιακά στοιχεία που σχετίζονται με αυτές.

Η ανακάλυψη της ελληνικής εμπλοκής

Η ελληνική σύνδεση εντοπίστηκε μέσα από μία φαινομενικά κανονική συναλλαγή. Μια αναφορά για ύποπτη χρηματοδότηση έφτασε στα συστήματα της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων, που είχε να κάνει με ένα σημαντικό ποσό Ethereum που είχε μεταφερθεί σε πορτοφόλι χρήστη ελληνικής πλατφόρμας ανταλλαγής κρυπτονομισμάτων. Οι ειδικοί της Αρχής, χρησιμοποιώντας εξειδικευμένα εργαλεία ανάλυσης blockchain, εντόπισαν γρήγορα ότι η προέλευση αυτών των ψηφιακών νομισμάτων δεν προερχόταν από μια επικυρωμένη εμπορική συναλλαγή, αλλά από ένα συγκεκριμένο μονοπάτι συναλλαγών που είχε επισημανθεί από το FBI.

Αυτό το μονοπάτι οδηγούσε σε ένα πορτοφόλι που εμπλέκονταν στο «ξέπλυμα» των 1,5 δισ. δολαρίων που κλάπηκαν από την Bybit. Έτσι, τα κρυπτονομίσματα είχαν μεταφερθεί μέσω πολλών ενδιάμεσων πορτοφολιών, πριν καταλήξουν στον λογαριασμό του Έλληνα χρήστη. Αυτή η διαδικασία παρακολούθησης είναι εφικτή χάρη στη διαφάνεια του blockchain, που, αν και δεν αποκαλύπτει τα ονόματα των κατόχων, καταγράφει δημοσίως κάθε συναλλαγή. Χάρη στα εργαλεία που χρησιμοποιούν οι αρχές, εντοπίστηκε το ελληνικό ίχνος και ενεργοποιήθηκε το εσωτερικό πρωτόκολλο της Αρχής, με τη δέσμευση του πορτοφολιού και την αποστολή της έκθεσης στην Εισαγγελία για διερεύνηση πιθανών ποινικών ευθυνών.

Η τεχνολογία στον αγώνα κατά του εγκλήματος

Στη μάχη κατά του οικονομικού εγκλήματος, η τεχνολογία παίζει κρίσιμο ρόλο. Η Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων, υπό την ηγεσία του Χαράλαμπου Βουρλιώτη, ενισχύει τις ψηφιακές δυνατότητές της. Το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, αναγνωρίζοντας τη σημασία του έργου της, προχωρά στην τεχνική και θεσμική υποστήριξή της.

Συγκεκριμένα:
· Έχουν ήδη εφαρμοστεί νομοθετικές πρωτοβουλίες που ενισχύουν τη λειτουργία και την ανεξαρτησία της Αρχής.
· Ταυτόχρονα, γίνεται επένδυση άνω του 1 εκατομμυρίου ευρώ για την αναβάθμιση των υποδομών της, περιλαμβάνοντας:
– €550.000 για τις μηχανογραφικές ανάγκες που υποστηρίζουν το έργο των ελεγκτών.
– €500.000 για τον εκσυγχρονισμό του πληροφοριακού συστήματος, ώστε να διασυνδέεται με διεθνείς βάσεις δεδομένων και να ενισχύσει την ικανότητα παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο.