Ρήτρα Διαφυγής: Ευελιξία ή δικαιολογία για χαλάρωση; Προειδοποίηση από την ΤτΕ (γράφημα)

Η Τράπεζα της Ελλάδος δημοσίευσε την Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής 2024-2025, αποκαλύπτοντας το βαρύ φορτίο που επιφέρει στις δημόσιες δαπάνες η αμυντική πολιτική της χώρας. Η έκθεση τονίζει ότι η «ρήτρα διαφυγής», η οποία εντάσσεται στους νέους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως παραβίαση της δημοσιονομικής πειθαρχίας ή για ανεύθυνες παροχές.

Σύμφωνα με την ανάλυση της ΤτΕ, η νέα ρήτρα επιτρέπει την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από το έλλειμμα, με την προϋπόθεση ότι η αύξησή τους είναι μεγαλύτερη από την ανάπτυξη του ονομαστικού ΑΕΠ. Ωστόσο, προειδοποιεί ότι αυτό δεν θα πρέπει να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση ενός μεγαλύτερου δημοσιονομικού χώρου, δεδομένου ότι το δημόσιο χρέος παραμένει υψηλό.

«Δημοσιονομικά, οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες εκτιμάται ότι θα επιβαρύνουν το χρέος, αν και οι ευρωπαϊκές ρυθμίσεις και η συγχρηματοδότηση ενδέχεται να μετριάσουν την αντίκτυπο στις αγορές, ειδικά για χώρες με προκλήσεις δημοσιονομικής βιωσιμότητας», επισημαίνει η έκθεση. Η συγκεκριμένη διατύπωση αντικατοπτρίζει την ανάγκη υπευθυνότητας, ώστε η χώρα να αποφύγει υποβαθμίσεις ή αύξηση του κόστους δανεισμού της και να εξασφαλίσει το μέλλον των επόμενων γενεών.

Η έκθεση επισημαίνει επίσης τις πιθανές πληθωριστικές πιέσεις: «Στη τρέχουσα διεθνή συγκυρία, οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες, σε συνδυασμό με τον εμπορικό προστατευτισμό και τις διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες, ενδέχεται να > εντείνουν τις πληθωριστικές πιέσεις μεσοπρόθεσμα», αναφέρει. Αυτή η κατάσταση είναι ανησυχητική, καθώς ο πληθωρισμός έχει άμεσο αντίκτυπο στο διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών.

Η Ελλάδα πληρώνει το τίμημα

Οι αμυντικές δαπάνες δεν περιορίζονται μόνο στην προμήθεια οπλικών συστημάτων. Η ΤτΕ υπογραμμίζει ότι οι κύριες δαπάνες σχετίζονται με το προσωπικό (μισθός, συντάξεις, εκπαιδεύσεις, υγειονομική περίθαλψη), ενώ άλλη μιας σημαντικής κατηγορίας είναι οι δαπάνες λειτουργίας και συντήρησης, έρευνας και ανάπτυξης.

Η ανάγκη για κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό και η συνεχής ανανέωση εξοπλισμού επιβαρύνει σημαντικά τις δημοσιονομικές υποχρεώσεις. Στην ΕΕ, μόλις έξι χώρες αναμένεται να επιτύχουν το στόχο του 2% του ΑΕΠ για στρατιωτικές δαπάνες το 2025, με την Ελλάδα, Πολωνία, χώρες της Βαλτικής και Φινλανδία να έχουν ήδη υπερβεί αυτόν το στόχο. Η Ελλάδα, εν μέσω ανησυχιών για την ασφάλεια, πληρώνει ένα βαρύ τίμημα για την άμυνά της από πολύ νωρίς.

Αύξηση αμυντικών δαπανών 2014-2024 (% του ΑΕΠ) στις χώρες της ΕΕ

(Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, Νομισματική Πολιτική 2024-2025, επεξεργασία newmoney.gr)

Η Ελλάδα υπερέχει

Σημαντικά στοιχεία δείχνουν ότι η Ελλάδα αναλαμβάνει το μεγαλύτερο φορτίο στον τομέα της Άμυνας, σε αντίθεση με άλλες χώρες που δεν επιδεικνύουν την ίδια δέσμευση. Σύμφωνα με την ΤτΕ, η Ελλάδα δαπανά παραπάνω από οποιαδήποτε άλλη χώρα του ΝΑΤΟ (ως ποσοστό του ΑΕΠ), αν και άλλες χώρες, όπως η Ιρλανδία και η Αυστρία, δαπανούν λιγότερο από 2%. Αξιοσημείωτο είναι ότι, για το 2024, αν και η Ελλάδα δαπάνησε 3,1% του ΑΕΠ, χώρες όπως η Γερμανία και η Ισπανία έμειναν σε επίπεδα που δεν ξεπερνούν το 1,8% του ΑΕΠ.

Αξιοσημείωτο είναι ότι η Ελλάδα καταφέρνει να υπολογίσει τη «ρήτρα διαφυγής» με βάση το 2024, αντί του 2021, μειώνοντας έτσι την επίδραση των υψηλών δαπανών εκείνης της χρονιάς.

Ανάπτυξη μέσω Άμυνας

H Τράπεζα της Ελλάδος εξετάζει τις αμυντικές δαπάνες και την αναπτυξιακή τους διάσταση. Η αύξηση αυτών των δαπανών δεν περιορίζεται μόνο στην ενίσχυση της στρατηγικής ασφάλειας, αλλά ενδέχεται να προσφέρει και οικονομικά οφέλη.

Η ΤτΕ διαπιστώνει ότι οι αμυντικές δαπάνες μπορούν να ενισχύσουν τη δημόσια κατανάλωση και τις επενδύσεις, συμβάλλοντας έτσι στην αύξηση των εισοδημάτων και της απασχόλησης. Ωστόσο, οι θετικές επιδράσεις διαφέρουν ανά χώρα και μπορεί να είναι μειωμένες σε λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες, όπου οι δημόσιες δαπάνες εκτοπίζουν τις ιδιωτικές επενδύσεις.

Η στρατηγική σχεδίαση και οι στοχευμένες επενδύσεις είναι ουσιαστικές για την εκμετάλλευση των αναπτυξιακών πλεονεκτημάτων από τις αμυντικές δαπάνες χωρίς να θίγονται οι καθημερινές οικονομικές ανάγκες των πολιτών.

Διαβάστε επίσης 

Φυσικό αέριο: «Καβάλησε» τα 41 ευρώ στην ευρωπαϊκή αγορά και… τρέχει (pics)

Helleniq Energy: Με συμμαχίες στον διαγωνισμό για τα νέα μπλοκ υδρογονανθράκων – Στο κάδρο η Chevron και άλλοι μνηστήρες 

Uniko: Ένας ψηφιακός μεσίτης που προωθεί «ακίνητα χωρίς εκπλήξεις με πιστοποίηση και χρηματοδότηση»

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφθείτε το Πρώτο Θέμα.