Πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει αρνητικά το ΑΕΠ της Ελλάδας

Η ανάγκη ενσωμάτωσης της κλιματικής κρίσης στον πυρήνα του εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού υπογραμμίστηκε από τον Γενικό Διευθυντή του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης με θέμα «Εκτίμηση των επιδράσεων της κλιματικής αλλαγής σε επιλεγμένους τομείς υψηλής σημασίας για την ελληνική οικονομία». Ο κ. Βέττας τόνισε ότι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι πολυδιάστατες και χρειάζονται άμεσα πολιτικές παρεμβάσεις.

Μέσα από έξι αναλυτικές μελέτες του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), εξετάζονται οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης σε κρίσιμα οικονομικά πεδία, όπως τα νοικοκυριά, ο πρωτογενής τομέας, η βιομηχανία, ο τουρισμός, η επιχειρηματικότητα και ο χρηματοπιστωτικός τομέας. Το ΙΟΒΕ όχι μόνο εντοπίζει τους κινδύνους, αλλά και προτείνει πολιτικές για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της οικονομίας.

Ο Νίκος Βέττας σχολίασε ότι «οι αλλαγές δεν είναι μόνο απειλές, αλλά και ευκαιρίες που μπορούν να αξιοποιηθούν», υπογραμίζοντας την ανάγκη αναβάθμισης του τομέα ασφάλισης από φυσικές καταστροφές, όπου η χώρα υστερεί σημαντικά.

Ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στον τουρισμό

Ο ελληνικός τουρισμός βρίσκεται σε μια κρίσιμη φάση, καθώς η κλιματική αλλαγή αρχίζει να επηρεάζει τόσο τη φυσική του υπόσταση όσο και τις στρατηγικές των επιχειρήσεων. Η μελέτη του ΙΟΒΕ για τον τουριστικό τομέα αποκαλύπτει ότι, παρά την ισχυρή ανάκαμψη μετά την πανδημία, η περιβαλλοντική και ενεργειακή του πίεση καθώς και η ευπάθειά του σε ακραία καιρικά φαινόμενα αποτελούν προκλήσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξή του.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο τουρισμός συνεισφέρει σημαντικά στην ελληνική οικονομία, δημιουργώντας 11,9 δισ. ευρώ στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία το 2023 και υποστηρίζοντας 695.000 θέσεις πλήρους απασχόλησης. Ωστόσο, σύμφωνα με την ανάλυση του ΙΟΒΕ, αν η χώρα ακολουθήσει το Σενάριο Α, θα παρατηρηθεί απότομη πτώση της τουριστικής ελκυστικότητας το καλοκαίρι, με συνέπεια απώλειες 2,2 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ και σημαντική μείωση θέσεων εργασίας.

Αντίθετα, το Σενάριο Β προτείνει την επέκταση της τουριστικής περιόδου, οδηγώντας σε επιπλέον 228 εκατ. ευρώ στο ΑΕΠ και 6.600 νέες θέσεις εργασίας, αναδεικνύοντας την ανάγκη για μια στρατηγική που θα μειώσει την πίεση στα οικοσυστήματα.

Ταυτόχρονα, το 40% των τουριστικών καταλυμάτων βρίσκεται κοντά σε περιοχές υψηλής περιβαλλοντικής αξίας, επισημαίνοντας την ανάγκη για μηχανισμούς εκτίμησης της φέρουσας ικανότητας των περιοχών.

Η στρατηγική αναδιάρθρωσης του τουριστικού προϊόντος προτείνει την ενσωμάτωσή του με νέες μορφές τουρισμού και την τεχνολογική αναβάθμιση.

Οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες στον αγροτικό τομέα

Στον πρωτογενή τομέα, οι ανάγκες προσαρμογής και οι πιέσεις από ακραία καιρικά φαινόμενα καταδεικνύουν την ευαλωτότητά του, καθώς η γεωργία καλύπτει το 39,1% της ελληνικής γης. Παρά τις βελτιώσεις στην αποδοτικότητα άρδευσης, οι απαιτήσεις του τομέα για νερό και η χρήση λιπασμάτων είναι υψηλότερες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Η ανάπτυξη μηχανισμών για την ανακύκλωση αγροτικού πλαστικού είναι αναγκαία, ενώ οι βιώσιμες γεωργικές πρακτικές μπορούν να προσφέρουν σημαντικά οικονομικά οφέλη, με τη δέσμευση άνθρακα να μπορεί να συντελέσει με 156,8 εκατ. ευρώ ετήσιο εισόδημα από τρεις κύριες καλλιέργειες.

Η έκθεση ανάλυσης αναδεικνύει και τις καταστροφικές συνέπειες από φυσικές καταστροφές, όπως η κακοκαιρία Daniel το 2023, η οποία προκάλεσε ζημιές που εκτιμώνται στα 719 εκατ. ευρώ και θα μπορούσαν να φτάσουν τα 1,4 δισ. ευρώ.

Η βιομηχανία σε κρίση

Η ελληνική βιομηχανία βρίσκεται μπροστά σε μεγάλες προκλήσεις λόγω του χαμηλού επιπέδου τεχνολογικής εξέλιξης και του αυξημένου ενεργειακού κόστους, αν και συνεισφέρει το 15% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας. Η πράσινη μετάβαση μπορεί να προσφέρει 4,6 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ με 66.800 νέες θέσεις εργασίας, ενώ απαιτείται ριζικός επανασχεδιασμός για την ενίσχυση της παραγωγικότητας.

Οι επιπτώσεις στα νοικοκυριά

Τα νοικοκυριά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, με ενδεχόμενη μείωση του εισοδήματος κατά 5%, προκαλώντας συνολική απώλεια 7,9 δισ. ευρώ ή 3,5% του ΑΕΠ. Η δεύτερη, πιο δυσοίωνη προοπτική δείχνει ότι η μείωση της καταναλωτικής δαπάνης μπορεί να φτάσει το 10%, προκαλώντας υψηλές απώλειες σε θέσεις εργασίας και δημόσια έσοδα.

Οι οικονομικές επιβαρύνσεις αναμένονται να αυξηθούν, πλήττοντας περισσότερο τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Ο Νίκος Βέττας κατέληξε τονίζοντας τη σημασία άμεσων επενδύσεων για την ελληνική οικονομία στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής.

Διαβάστε ακόμη