Η επίδραση της κλιματικής κρίσης στην παγκόσμια οικονομία: Ποιες είναι οι συνέπειες;

Η πρόβλεψη του μέλλοντος ενός κόσμου που θα έχει επέλθει στο τέλος του τρέχοντος αιώνα φαντάζει αδύνατο εγχείρημα. Ωστόσο, χωρίς τέτοιες εκτιμήσεις, είναι αδύνατη η κατάστρωση στρατηγικών για τη μελλοντική μας πορεία, καθώς και η αποτίμηση της επείγουσας ανάγκης δράσης έναντι της κλιματικής κρίσης. Αυτός είναι ο λόγος που οι επιστήμονες συνεχίζουν να πραγματοποιούν απαιτητικές και συχνά αντικρουόμενες εκτιμήσεις σχετικά με το οικονομικό κόστος της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αναστάτωση που προκλήθηκε από μια πρόσφατη μελέτη του Potsdam Institute for Climate Impact Research, η οποία δημοσιεύθηκε το 2024 στο περιοδικό Nature. Η συγκεκριμένη έρευνα τράβηξε την προσοχή, καθώς προέβλεπε μείωση έως και 60% στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα μέχρι το 2100 λόγω της κλιματικής αλλαγής — μια εκτίμηση σχεδόν τριπλάσια συγκριτικά με προηγούμενες μελέτες. Η απρόσμενη αυτή απόκλιση οδήγησε σε ακρίβεια των ελέγχων, με αποτέλεσμα, μέσα σε λίγους μήνες, το Nature να εκδώσει μια προειδοποίηση για ενδεχόμενα προβλήματα αξιοπιστίας στη μεθοδολογία της μελέτης, σύμφωνα με το Bloomberg.

Λίγο αργότερα, δύο ανεξάρτητες μελέτες ανακάλυψαν σημαντικά σφάλματα, με συνέπεια την απόσυρση της αρχικής μελέτης. Παρά ταύτα, τα συμπεράσματα δεν ξαναγράφτηκαν ριζικά. Στην αναθεωρημένη εκδοχή της, η οποία παραμένει υπό αξιολόγηση, η πρόβλεψη για το 2050 υποχωρεί ελαφρώς – από 19% σε 17% απώλειας εισοδήματος. Ωστόσο, για το 2100, η εκτιμώμενη ζημία εξακολουθεί να κυμαίνεται κοντά στο 60%. Ακόμη και μετά τις διορθώσεις, οι αριθμοί παραμένουν ανησυχητικοί.

Ταυτόχρονα, κάποιες εναλλακτικές μέθοδοι υπολογισμού υποδεικνύουν ότι οι επιπτώσεις μπορεί να είναι λιγότερο σοβαρές· μια διαφορετική προσέγγιση μέτρησης του πληθωρισμού μειώνει τη ζημία για το 2050 από το 17% σε περίπου 6%, ενώ η εκτίμηση για το 2100 υποχωρεί από το 60% σε κοντά στο 15%. Η διαφορά αυτή αποδεικνύει πόσο δύσκολη είναι η ακριβής μοντελοποίηση ενός τέτοιου πολύπλοκου ζητήματος.

Ένα ακόμα κρίσιμο σημείο είναι ότι η μελέτη του Potsdam βασίζεται στο σενάριο RCP 8.5 – το πιο ακραίο σενάριο εκπομπών που μελετά ο ΟΗΕ. Αυτό το σενάριο υποθέτει ότι δεν θα ληφθούν σοβαρά μέτρα για την παρακολούθηση των εκπομπών, με αποτέλεσμα μια αύξηση θερμοκρασίας έως και 5°C μέχρι το τέλος του αιώνα. Πολλοί επιστήμονες θεωρούν σήμερα ότι είναι απίθανο να ισχύσει αυτό το σενάριο στην ακραία του μορφή. Παρ’ όλα αυτά, παραμένει χρήσιμο, καθώς καταδεικνύει πώς οι συνέπειες θα μπορούσαν να εξελιχθούν εν καιρώ της πλήρους αδράνειας.

Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, παρά τις διαφωνίες, η γενική τάση στην επιστημονική βιβλιογραφία είναι ξεκάθαρη: όσο πιο υψηλές είναι οι θερμοκρασίες, τόσο πιο καταστροφικό γίνεται το οικονομικό αντίκτυπο. Μελέτες από πανεπιστήμια όπως το Stanford και το Northwestern αποκαλύπτουν ότι κάθε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1°C μπορεί να προκαλέσει μείωση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά και πάνω από 20% μακροπρόθεσμα. Άλλες έρευνες που εξετάζουν τις ακραίες θερμοκρασίες μαζί με καιρικά φαινόμενα, προειδοποιούν για απώλειες έως και 40% μέχρι το 2100 σε σενάρια υψηλών εκπομπών.

Παρά τις αντιρρήσεις σχετικά με την χρησιμότητα τέτοιων προβλέψεων – ακόμη και αν μπορεί να βλάψουν την αξιοπιστία της επιστήμης και οι περισσότερες μελέτες καταλήγουν σε μια κοινή διαπίστωση: το κόστος της αδράνειας θα είναι κατά πολύ μεγαλύτερο από αυτό της ενεργειακής μετάβασης. Η κλιματική κρίση, όποιον αριθμό και αν χρησιμοποιήσει κανείς για να τη μετρήσει, παραμένει μια οικονομική βόμβα μεγατόνων.

Διαβάστε ακόμη