Η Ευρώπη εντείνει τις πιέσεις για βιώσιμο πλαστικό, η βιομηχανία σε κρίση

Μια παράξενη κατάσταση προκύπτει στην Ευρώπη, καθώς η ήπειρος επιδιώκει να ενισχύσει την ανακύκλωση των πλαστικών, ενώ ταυτόχρονα η βιομηχανία αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις, στέλνοντας σήματα κινδύνου. Αυτή η αντινομία είναι ενδεικτική των γενικότερων αντιφάσεων στην ευρωπαϊκή πολιτική: οι εταιρείες παραγωγής αγαθών, ειδικά στον αγροδιατροφικό τομέα, προγραμματίζουν την υιοθέτηση ανακυκλώσιμων υλικών και εναλλακτικών συσκευασιών, ενώ οι ειδικοί του τομέα των ανακυκλωμένων πλαστικών βυθίζονται σε μια κλιμακούμενη κρίση.

Στο πλαίσιο αυτό, την Τετάρτη, τρεις σημαντικές γαλλικές οργανώσεις του συγκεκριμένου τομέα εξέφρασαν την ανησυχία τους και κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Ένωση να παρέμβει άμεσα. Η Ομοσπονδία Επαγγελματιών Ανακύκλωσης (FEDEREC), η Εθνική Ομοσπονδία Δραστηριοτήτων Απορρύπανσης και Περιβάλλοντος (FNADE) και το Εθνικό Συνδικάτο Αναγεννητών Πλαστικών Υλών (SRP) προειδοποίησαν ότι οι τιμές για ανακυκλωμένο πλαστικό έχουν κατρακυλήσει. Η αιτία του φαινομένου, κατά τις ίδιες τις οργανώσεις, είναι οι «μαζικές εισαγωγές παρθένου και ανακυκλωμένου πλαστικού» από τρίτες χώρες, που διατίθενται σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές, με αποτέλεσμα «τα εργοστάσια ανακύκλωσης να κλείνουν στην Ευρώπη».

Αιτίες της Ευρωπαϊκής Κρίσης

Οι γαλλικές οργανώσεις εκφράζουν με σαφήνεια ότι το πρόβλημα είναι ευρύτερο από τη Γαλλία. «Δρούμε σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους συναδέλφους μας», τονίζει η αντιπρόεδρος του τομέα πλαστικών της FEDEREC, Sophie Sicard-Lemaire, στη Les Echos. Από το 2023, η ευρωπαϊκή αγορά έχει πλημμυρίσει από φτηνές εισαγωγές παρθένων και ανακυκλωμένων πολυμερών, προερχόμενων από χώρες εκτός της ΕΕ, οι οποίες πωλούνται σε τιμές χαμηλότερες από το κόστος ανακύκλωσης στην Ευρώπη. Αυτό έχει δημιουργήσει μια υπερπροσφορά και έχει πιέσει τις τιμές σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα.

Η κατάσταση χειροτέρεψε μετά την πανδημία. Όπως περιγράφει η Sicard-Lemaire, η αγορά του ανακυκλωμένου πλαστικού αρχικά βίωσε μια «φούσκα» κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης, ακολούθως επανήλθε προσωρινά σε μια μορφή κανονικότητας, αλλά τελικά έπεσε σε κρίση. Τα ενεργειακά προβλήματα, οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι εμπορικές πιέσεις έχουν επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση, οδηγώντας σε απότομη πτώση των τιμών. Μόνο το τελευταίο έτος, η αξία των βασικών παρθένων πολυμερών μειώθηκε κατά 25%.

Αυτή η πτώση έχει αναγκάσει πολλές μονάδες ανακύκλωσης σε όλη την Ευρώπη να κλείσουν. Από το 2023, έχουν καταγραφεί δεκάδες κλεισίματα σε Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ιβηρική χερσόνησο και Γαλλία. Σύμφωνα με τις οργανώσεις, η Ευρώπη έχει απωλέσει σχεδόν 1 εκατομμύριο τόνους από την ικανότητα ανακύκλωσής της, όγκος αντίστοιχος με τη συνολική παραγωγή της γαλλικής βιομηχανίας. Η κατάσταση φαντάζει ακόμη πιο σοβαρή με 15 ακόμα εργοστάσια να σταματούν τη λειτουργία τους μέσα στο 2024.

Αίτημα της Βιομηχανίας

Σε αυτό το δύσκολο και αβέβαιο περιβάλλον, οι τρεις γαλλικές οργανώσεις ζητούν άμεσες ενέργειες από τις Βρυξέλλες. Οι προτάσεις τους περιλαμβάνουν την επιβολή φόρων στις εισαγωγές, την ενίσχυση της ευρωπαϊκής παραγωγής («made in Europe») και αυστηρότερους ελέγχους στις εισαγωγές ανακυκλωμένων υλών. Επισημαίνουν ότι, θεωρητικά, η ευρωπαϊκή βιομηχανία ανακυκλωμένου πλαστικού θα έπρεπε να αναπτύσσεται. Αντ’ αυτού, τονίζουν ότι «η Ευρώπη, που ηγείται της συζήτησης για την ανακύκλωση, μένει πίσω στο θέμα λόγω της έλλειψης προτεραιοτήτων για τη δική της βιομηχανία».

Παράλληλα, οι εισαγωγές ανακυκλωμένου PET (πλαστικού τύπου Πολυαιθυλενο-Τερεφθαλικού που χρησιμοποιείται κυρίως για μπουκάλια) γνωρίζουν σημαντική αύξηση, παρότι από το 2025 η ΕΕ θα εφαρμόσει νέο κανονισμό για τις συσκευασίες, ο οποίος θα αυστηροποιήσει τις υποχρεώσεις χρήσης ανακυκλωμένου υλικού έως το 2030. Η Jessika Roswall, Επίτροπος Περιβάλλοντος και Κυκλικής Οικονομίας, έχει δεσμευτεί να λάβει έκτακτα μέτρα, ενώ έξι κράτη-μέλη -Αυστρία, Βέλγιο, Ισπανία, Γαλλία, Λουξεμβούργο και Ολλανδία- απαιτούν πιο άμεσες και αποφασιστικές ενέργειες.

Με τους στόχους ανακύκλωσης να γίνονται ολοένα και πιο φιλόδοξοι, η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο δίλημμα: πώς να προωθήσει τη χρήση ανακυκλωμένου πλαστικού, όταν η βιομηχανία που το παράγει αγωνίζεται να επιβιώσει.

Διαβάστε επίσης