Η κινεζική επιρροή στο ηλεκτρικό δίκτυο της Ελλάδας: Μια νέα πραγματικότητα
Ο Τζέικομπ Χέλμπεργκ, υφυπουργός Οικονομικών Υποθέσεων των ΗΠΑ, πρόσφατα υπέγραψε τη «Διακήρυξη Οικονομικής Ασφάλειας» σε συνεργασία με τον Έλληνα υφυπουργό Εξωτερικών, Χάρη Θεοχάρη, και την πρέσβειρα των ΗΠΑ, Κίμπερλι Γκίλφοϊλ. Η πρωτοβουλία αυτή έχει σκοπό να απευθυνθεί στις «αθέμιτες εμπορικές πρακτικές» και τις κρατικές επιδοτήσεις, ωστόσο φαίνεται ότι ο Χέλμπεργκ δεν γνώριζε ότι πέντε ή έξι κινεζικές εταιρείες ελέγχουν την πλειοψηφία των μετασχηματιστών και των υποσταθμών «κλειστού τύπου» (GIS) του ΑΔΜΗΕ.
Ο Χέλμπεργκ, μέσω του βιβλίου του «The Wires of War: Technology and the Global Struggle for Power», είχε προειδοποιήσει το 2021 ότι οι ΗΠΑ πρέπει να σκληρύνουν τη στάση τους απέναντι στη τεχνολογική ανάπτυξη της Κίνας. Εντούτοις, παραμένει αναπάντητο το ερώτημα πώς είναι δυνατόν ο μετασχηματιστής που κατασκευάζεται στην Ευρώπη, με κόστος μεταφοράς 50.000 ευρώ, να είναι ακριβότερος από τον αντίστοιχο που φθάνει από την Κίνα με 100.000 ή 200.000 ευρώ.
Η κινεζική State Grid κατέχει το 24% του ΑΔΜΗΕ και έχει αυξήσει τη συμμετοχή της στη διαχείριση δικτύου υψηλής τάσης στην Ελλάδα. Αυτό έχει επιφέρει κυριαρχία των κινεζικών κατασκευαστών, οι οποίοι συμμετέχουν και σε ιδιωτικά ενεργειακά έργα, αν και προς το παρόν βρίσκονται σε αντίσταση απέναντι στον ΔΕΔΔΗΕ.
Σημαντικές κινεζικές εταιρείες έχουν επενδύσει σε ηλεκτρικά δίκτυα κυρίως στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες όπως η Ιταλία και η Πορτογαλία. Παρά ταυτόχρονα, οι ευρωπαϊκές αρχές ανακοινώνουν σχέδια ενίσχυσης της παραγωγής εντός Ε.Ε. για να αποτρέψουν τους κινδύνους από κυβερνοεπιθέσεις.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι κινεζικές εταιρείες κερδίζουν συμβάσεις από κοινοτικά ταμεία και χρησιμοποιούν τις ελληνικές συμφωνίες ως βήμα για να εισέλθουν σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η προστασία κρίσιμων τεχνολογιών και υποδομών είναι θεμελιώδης στον στρατηγικό σχεδιασμό που υπογράφηκε από τους Χέλμπεργκ, Θεοχάρη και Γκίλφοϊλ. Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική αγορά πρόκειται να αντιμετωπίσει προκλήσεις, καθώς αναμένεται ότι έως το 2030, το σύστημα παραγωγής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας θα περιλαμβάνει μεγάλα ποσοστά κινεζικών προϊόντων.
Στην ενεργειακή αγορά λέγεται ότι διεθνείς όμιλοι που είχαν καταθέσει προσφορές στην Ελλάδα, πλέον αποσύρονται όταν εντοπίζουν πως κινεζικές εταιρείες συμμετέχουν στις διαγωνιστικές διαδικασίες. Η δενδρολογία επιβεβαιώνει ότι οι Κινέζοι είναι σχεδόν αδύνατο να ανταγωνιστούν τους ευρωπαϊκούς ομίλους με χαμηλότερες τιμές.
Ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία και η Λιθουανία προσπαθούν να ενισχύσουν την ασφάλεια των κρίσιμων υποδομών τους, σημειώνοντας ακυρώσεις διαγωνισμών και θεσπίζοντας κανονισμούς περιορισμού της πρόσβασης κινεζικών εταιρειών.
Υπενθυμίζεται ότι στο πεδίο των τηλεπικοινωνιών, οι ΗΠΑ είχαν επιτυχώς παρεμποδίσει κατασκευαστές όπως η Huawei, ενώ οι εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα δείχνουν ότι οι αντιδράσεις καθυστερούν. Στις Βρυξέλλες, ωστόσο, παρατηρείται έντονη δραστηριότητα για την αντιμετώπιση της κινεζικής επιρροής στα ενεργειακά δίκτυα.
