Εξελίξεις που ανατρέπουν τον κόσμο των φθηνών αγορών: TEMU και SHEIN
Νέα δεδομένα δημιουργούνται στην ευρωπαϊκή αγορά με την πρόσφατη συμφωνία των υπουργών Οικονομικών στο πλαίσιο του Ecofin, η οποία ανατρέπει το προηγούμενο καθεστώς ατελούς εισαγωγής των μικρών δεμάτων. Από το 2026, οι χώρες της Ε.Ε. σχεδιάζουν την επιβολή δασμών και σε αποστολές που αξίζουν λιγότερο από 150 ευρώ, επηρεάζοντας εκατομμύρια αποστολές που προέρχονται κυρίως από την Κίνα.
Η εναρκτήρια αυτή κίνηση δεν σηματοδοτεί την οριστική εφαρμογή του νέου καθεστώτος, αλλά αποτελεί το προοίμιο μιας μεταβατικής διαδικασίας που θα διαρκέσει μέχρι το 2028, οπότε αναμένεται να ολοκληρωθεί η λειτουργία του ενιαίου ευρωπαϊκού τελωνειακού συστήματος. Στο μεταξύ, η επιβολή δασμών στα μικρότερα δέματα θα λειτουργήσει ως προσωρινό μέτρο που στοχεύει στην εξομάλυνση των στρεβλώσεων της αγοράς.
Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων στο Ecofin, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης υποστήριξε θερμά την ευρωπαϊκή πρόταση για την κατάργηση του ορίου των 150 ευρώ, επισημαίνοντας τη σημασία της επιβολής δασμών στις χαμηλής αξίας αποστολές από τρίτες χώρες. Η συμφωνία αυτή θεωρείται κρίσιμη για την ενίσχυση της διαφάνειας στο ηλεκτρονικό εμπόριο και τη στήριξη των Ευρωπαίων καταναλωτών, καθώς και για την αποκατάσταση των ίσων όρων ανταγωνισμού για χιλιάδες επιχειρήσεις στην Ε.Ε. Ο υπουργός πλασσαρίστηκε και με τη γαλλική θέση, προτείνοντας μάλιστα την πρόωρη εφαρμογή του μέτρου, από το ξεκίνημα του 2026, τονίζοντας τη σημασία του για τα τελωνεία και την Ένωση.
Ο επίτροπος Οικονομίας και Παραγωγικότητας Βάλντις Ντομπρόβσκις επεσήμανε πως η ανάγκη για «δίκαιους κανόνες» στο ηλεκτρονικό εμπόριο είναι πιο επιτακτική από ποτέ, δεδομένου του τεράστιου όγκου φθηνών προϊόντων που εισάγονται στους Ευρωπαίους καταναλωτές, γεγονός που απαιτεί μία πιο οργανωμένη και ενεργητική θεσμική προσέγγιση.
Εντός των επόμενων εβδομάδων, αναμένονται λεπτομέρειες σχετικά με την εφαρμογή των νέων χρεώσεων. Στόχος του μέτρου είναι η περιορισμένη και ελεγμένη εισαγωγή μικρών δεμάτων, τα οποία σήμερα απολαμβάνουν ατέλεια, δημιουργώντας έναν αθέμιτο ανταγωνισμό εις βάρος των ευρωπαϊκών προϊόντων. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν στη συνεδρίαση, το 65% των μικροδεμάτων δηλώνονται με χαμηλότερη αξία από την πραγματική, ενώ το 91% των αποστολών κάτω των 150 ευρώ που εισήχθησαν πέρυσι προήλθαν από την Κίνα. Πολλές εταιρείες υπερβαίνουν την κανονιστική ρύθμιση σπάζοντας τις παραγγελίες σε μικρότερες αποστολές, επιβαρύνοντας ταυτόχρονα το περιβάλλον με αυξημένα απόβλητα συσκευασίας.
Η συνολική αναδόμηση του συστήματος θα ολοκληρωθεί το 2028 με τη λειτουργία της νέας ηλεκτρονικής πλατφόρμας «EU Customs Data Hub», η οποία θα καταστήσει δυνατή την αυτόματη διαχείριση των τελωνειακών χρεώσεων για όλα τα εισαγόμενα αγαθά. Με την ενεργοποίησή της, η πολιτική περί εισαγωγών αγαθών αξίας κάτω των 150 ευρώ χωρίς δασμούς θα καταργηθεί οριστικά.
Για την Ελλάδα, αυτό το μέτρο αγγίζει ένα από τους πιο ακμάζοντες τομείς του ηλεκτρονικού εμπορίου, καθώς η μέση αξία κάθε δέματος κυμαίνεται γύρω από τα 25 ευρώ. Συνολικά, η αξία των μικροδεμάτων που εισήχθησαν στη χώρα πέρυσι εκτιμάται στα 627 εκατ. ευρώ, συνιστώντας σχεδόν το 21% των online αγορών, που ανέρχονται σε 3 δισ. ευρώ. Αυτό δείχνει ότι περίπου 1 στα 5 ευρώ που ξοδεύουν οι Έλληνες online προέρχεται από πλατφόρμες τρίτων χωρών.
Ως ενδεικτικό παράδειγμα, σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, η Ελλάδα κατά την περίοδο 2023-2024 βρέθηκε ανάμεσα στις κορυφαίες ευρωπαϊκές αγορές των TEMU και SHEIN, με τις δύο πλατφόρμες να καταγράφουν αθροιστικά σχεδόν 2,7 εκατομμύρια ενεργούς χρήστες μηνιαίως στο πρώτο εξάμηνο του 2025, αποδεικνύοντας τη δυναμική τους στην ελληνική αγορά.
Παρόμοιες στρατηγικές ενίσχυσης της εποπτείας στις εισαγωγές μικρής αξίας έχουν υιοθετηθεί και από τις ΗΠΑ, οι οποίες, από τον Μάιο, αναίρεσαν την πολιτική απαλλαγής (de minimis) για προϊόντα από Κίνα και Χονγκ Κονγκ αξίας κάτω των 800 ευρώ.
