Νέα δεδομένα στην αρχιτεκτονική εποπτείας αγοράς σύμφωνα με την ΥΠΑΝ

Προχωρά σε ουσιαστικές αλλαγές η ελληνική αγορά με τη νέα νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Ανάπτυξης, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης μέχρι τις 11 Νοεμβρίου. Το σχέδιο νόμου στοχεύει στη δημιουργία ενός ενιαίου πλαισίου εποπτείας που θα ενσωματώνει τις ρυθμίσεις, τον έλεγχο και τις διαδικασίες ανταγωνισμού, με σκοπό να διασφαλίσει δίκαιους όρους και αυξημένη διαφάνεια στις τιμές, καθώς και ισχυρότερη προστασία του καταναλωτή.

Κεντρικοί άξονες του νομοσχεδίου είναι η ίδρυση της Ανεξάρτητης Αρχής Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή και η αναβάθμιση της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Αυτές οι δύο σημαντικές παρεμβάσεις θα συνεργάζονται για να διαμορφώσουν ένα μοντέρνο και λειτουργικό σύστημα εποπτείας που θα ανταποκρίνεται στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς, ιδίως στην εποχή της ψηφιοποίησης.

Η Νέα Αρχή

Όπως είχε δημοσιεύσει το Business Stories το περασμένο καλοκαίρι, το νομοσχέδιο περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας Ανεξάρτητης Αρχής με νομική προσωπικότητα που θα λειτουργεί σύμφωνα με το παράδειγμα της ΑΑΔΕ. Αυτή η Αρχή θα είναι θεσμικά υπό τη Βουλή, διαφοροποιούμενη έτσι από τα ελεγκτικά όργανα του Υπουργείου Ανάπτυξης.

Συγκεντρώνει σε μια ενιαία δομή τη Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ), τη Διεύθυνση Προστασίας Καταναλωτή και τον Συνήγορο του Καταναλωτή, ο οποίος θα λειτουργεί πλέον ως τμήμα της Αρχής. Σύμφωνα με πληροφορίες, η νέα αυτή δομή θα διαθέτει περίπου 300 ελεγκτές, ενώ θα έχει τη δυνατότητα να προσλαμβάνει ή να αποσπά εκπαιδευμένο προσωπικό αναλόγως των αναγκών.

Η Αρχή θα έχει ευθύνες υπό την οπτική της αγοράς, αναλαμβάνοντας την εποπτεία προϊόντων και υπηρεσιών, την καταπολέμηση παράνομων πρακτικών και τον έλεγχο ηλεκτρονικών αγορών. Επιπλέον, θα έχει στη διάθεσή της μηχανισμό εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών.

Μια καινοτόμος προσθήκη είναι η δημιουργία ενός ψηφιακού συστήματος ελέγχου και συλλογής δεδομένων, που θα επιτρέπει την παρακολούθηση των τιμών, των προωθητικών μέτρων και των καταγγελιών, καταρτίζοντας ένα “παρατηρητήριο αγοράς”. Το όλο εγχείρημα θα διέπεται από στόχους και προγραμματισμένα κριτήρια αξιολόγησης, ενώ θα προγραμματίζεται και συνεργασία με άλλους δημόσιους φορείς, όπως η ΑΑΔΕ.

Οι διοικητικές θέσεις της Αρχής θα περιλαμβάνουν Διοικητή, τρεις Υποδιοικητές και ένα πενταμελές Συμβούλιο Διοίκησης, με θητεία πέντε ετών, βάσει των προτάσεων της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής.

Αλλαγές στην Επιτροπή Ανταγωνισμού

Σε συνδυασμό με την Aρχή, το νομοσχέδιο εισάγει σημαντικές βελτιώσεις στην επιτροπή Ανταγωνισμού. Στοχεύει στην ενίσχυση της ευέλικτης και τεχνολογικά εξοπλισμένης λειτουργίας της, προκειμένου να διασφαλίσει ίσους όρους στο επιχειρηματικό περιβάλλον. Οι θεσμικές αλλαγές δεν αφορούν μόνο διοικητικές διαδικασίες, αλλά και την εκσυγχρόνιση του ελέγχου συγκεντρώσεων.

Μια από τις πιο σημαντικές τροποποιήσεις αφορά τη διαδικασία γνωστοποίησης επιχειρηματικών συγκεντρώσεων. Σύμφωνα με τη νέα διάταξη, η προθεσμία των τριάντα εργάσιμων ημερών για τη γνωστοποίηση θα αρχίζει να “τρέχει” μόνον όταν η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού κρίνει ότι ο φάκελος είναι πλήρης. Αυτό επιτρέπει στην Επιτροπή να προχωρά σε πλήρη και τεκμηριωμένη αξιολόγηση, αποφεύγοντας άσκοπες καθυστερήσεις.

Παράλληλα, θα καθιερωθεί ηλεκτρονική υποβολή γνωστοποιήσεων, αυξάνοντας τη διαφάνεια και την παρακολούθηση της διαδικασίας. Επιπλέον, θα μπορεί να ζητά πληροφορίες και από τρίτους φορείς για να εκτιμήσει τη συγκέντρωση.

Ένα άλλο κρίσιμο σημείο αφορά την ενίσχυση των ερευνητικών εργαλείων, μέσω τεχνολογικών εφαρμογών και ανάλυσης δεδομένων, που θα προσφέρουν δυνατότητες ταχύτερης ανίχνευσης αθέμιτων επιχειρηματικών πρακτικών.

Το νομοσχέδιο αυστηροποιεί τα κυρώσεις για επιχειρήσεις που ακυρώνουν ή παρακωλύουν το έργο της Αρχής, επιβάλλοντας πρόστιμα έως 1% του ετήσιου κύκλου εργασιών για εταιρείες και έως €30.000 για φυσικά πρόσωπα. Σε περιπτώσεις υποτροπής, η Επιτροπή διατηρεί το δικαίωμα να προτείνει ποινικές κυρώσεις, στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα κατά της καθυστέρησης ελέγχων.

Επιπλέον, αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού των τελών επί αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου για μεγαλύτερη διαφάνεια, ενώ εισάγεται και η πρακτική άσκησης για φοιτητές και δικηγόρους, διευρύνοντας τη βάση εξειδικευμένου προσωπικού.

Η κατεύθυνση του νομοσχεδίου είναι ξεκάθαρη: η Επιτροπή Ανταγωνισμού εξελίσσεται σε έναν σύγχρονο οργανισμό με ενισχυμένες εγγυήσεις ανεξαρτησίας και απόδοσης. Μαζί με την Αρχή Εποπτείας, αποσκοπεί στην ανασύνταξη της εμπιστοσύνης των πολιτών και των επιχειρήσεων.

Μέτρα κατά της Ακρίβειας

Επιπλέον, το νομοσχέδιο παρατείνει κάποια από τα εργαλεία παρακολούθησης και διαφάνειας που είχαν θεσπιστεί νωρίτερα για την καταπολέμηση της ακρίβειας. Αυτά περιλαμβάνουν τις υποχρεώσεις γνωστοποίησης προγραμματισμένων αυξήσεων στις τιμές και την ανακοίνωση ενδεικτικών τιμών λιανικής οπωροκηπευτικών, που θα ισχύσουν μέχρι τις 30 Ιουνίου 2026.

Επιπλέον, εισάγεται και η υποχρέωση αναγραφής της διαδικασίας διαμόρφωσης της τελικής τιμής για νωπά προϊόντα στα καταστήματα—μια πρωτοβουλία που αποσκοπεί στην αύξηση της διαφάνειας σχετικά με τα κόστη που προκύπτουν σε κάθε στάδιο από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωση. Η νέα Αρχή θα είναι υπεύθυνη για τη εποπτεία αυτών των ρυθμίσεων, με τη ΔΙΜΕΑ να αναλαμβάνει τη μεταβατική περίοδο μέχρι την πλήρη ενεργοποίηση της Αρχής.

Ωστόσο, παρά τις εν λόγω πρωτοβουλίες, η ακρίβεια παραμένει η μεγαλύτερη πρόκληση για τα νοικοκυριά. Η αποδοτικότητα του νέου συστήματος εποπτείας θα κριθεί από την ικανότητά του να συγκρατεί τις τιμές και να ενισχύει την εμπιστοσύνη στους κανόνες της αγοράς.

Διαβάστε επίσης

Ο κανόνας του 37%: Πόσους ανθρώπους πρέπει να γνωρίσεις πριν «κατασταλάξεις»;

Εισπράξεις φόρων: Τα… λεφτά τα φέρνουν πλέον οι επιχειρήσεις και τα myDATA

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφθείτε το Πρώτο Θέμα