Η στρατηγική της ΕΕ για αξιοποίηση παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων για την στήριξη της Ουκρανίας

Σχέδιο χρηματοδότησης της Ουκρανίας μέσω παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει σχέδια χρηματοδότησης για την Ουκρανία, με αναφορά στα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας, σύμφωνα με πληροφορίες από τους New York Times.

Σε μια χρονική στιγμή που η στήριξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πιο αβέβαιη από ποτέ και οι ανάγκες του Κιέβου παραμένουν ασαφείς, οι ηγέτες των 27 κρατών μελών της ΕΕ που συνεδριάζουν την Πέμπτη στις Βρυξέλλες, θα εξετάσουν μια νέα, αμφιλεγόμενη πρόταση. Αυτή επικεντρώνεται στη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, τα οποία έχουν παγώσει μετά την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη διαμορφώσει ένα προσχέδιο που προορίζεται να στηρίξει ένα δάνειο ύψους 140 δισεκατομμυρίων ευρώ (163 δισεκατομμύρια δολάρια) προς την Ουκρανία. Στη συνεδρίαση της Πέμπτης, οι ηγέτες της ΕΕ θα αποφασίσουν αν η Επιτροπή θα προχωρήσει με επίσημη πρόταση, αν και οι τελικές λεπτομέρειες και συμφωνίες ενδέχεται να χρειαστούν μήνες για να ολοκληρωθούν.

“Θα λάβουμε την πολιτική απόφαση για να διασφαλίσουμε τις οικονομικές ανάγκες της Ουκρανίας για το 2026 και το 2027, συμπεριλαμβανομένης της προμήθειας στρατιωτικού εξοπλισμού,” δήλωσε ο Αντόνιο Κόστα, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Αν οι ηγέτες αποφασίσουν να προχωρήσουν με την πρόταση, αυτό θα μπορούσε να είναι το πρώτο βήμα προς την υλοποίηση ενός “δανείου επανορθώσεων”, παρέχοντας πολιτική υποστήριξη για μια διαδικασία που θα μπορούσε να ανακουφίσει την Ουκρανία, τώρα που η αμερικανική βοήθεια μειώνεται.

Ωστόσο, οι κίνδυνοι είναι πολλοί — μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται οι πιθανές ρωσικές αντιδράσεις και η ζημιά που θα μπορούσε να προκληθεί στη φήμη της Ευρώπης ως ασφαλούς καταφυγίου για διεθνείς επενδύσεις.

Υλοποίηση του σχεδίου

Η βασική ιδέα είναι να χρησιμοποιηθούν τα παγωμένα κεφάλαια για την υποστήριξη του δανείου. Τα περισσότερα από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία βρίσκονται στο Euroclear, ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα στο Βέλγιο, το οποίο ήδη μεταφέρει στην Ουκρανία τους τόκους που προκύπτουν από αυτά τα κεφάλαια, περίπου 8 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι.

Η πρόταση ενδέχεται να δίνει έλεγχο των παγωμένων κεφαλαίων στην ΕΕ για να υποστηριχθούν οι οικονομικές ανάγκες της Ουκρανίας, με την επισήμανση ότι οι αποπληρωμές θα πραγματοποιηθούν μόνο αν η Ουκρανία λάβει επανορθώσεις από τη Ρωσία.

Ωστόσο, το σχέδιο αυτό εμπεριέχει πολιτικούς και οικονομικούς κινδύνους. Η αντίδραση του Κρεμλίνου θεωρείται κρίσιμη, ενώ εκπρόσωποι της Ρωσίας έχουν κατηγορήσει την ΕΕ για κλοπή, προαναγγέλλοντας νομικές ενέργειες κατά ατόμων και κρατών που θα εμπλακούν στη διαδικασία.

Η κυβέρνηση του Βελγίου, ως έδρα του Euroclear, έχει εκφράσει τις ανησυχίες της για τις πιθανές νομικές συνέπειες και απαιτεί την κατανομή των κινδύνων μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ.

Οι επικριτές του σχεδίου προειδοποιούν ότι αν τελικά χρησιμοποιηθούν ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, άλλες χώρες στη διεθνή σκηνή, όπως η Κίνα και η Ινδία, μπορεί να διστάσουν να αποθηκεύσουν τα κεφάλαιά τους σε ευρωπαϊκές τράπεζες, θορυβημένες από το ενδεχόμενο να παγώσουν και αυτά.

Η Κάγια Κάλας, κορυφαία διπλωμάτης της ΕΕ, έχει επανειλημμένα τονίσει την αναγκαιότητα αυτής της κίνησης για τη στήριξη της Ουκρανίας, διαψεύδοντας τους φόβους που αναδύονται. “Αν δεν ξεκινήσεις πόλεμο εναντίον μιας άλλης χώρας, τότε τα περιουσιακά σου στοιχεία δεν διατρέχουν κίνδυνο,” δήλωσε.

Αν και η Ευρώπη έχει προσφέρει ουσιαστική υποστήριξη στην Ουκρανία μέχρι στιγμής, η αυξανόμενη ανάγκη χρηματοδότησης είναι επιτακτική, καθώς η αμερικανική βοήθεια έχει μειωθεί.

Ο επόμενος προβληματισμός είναι σχετικά με το πώς θα διατεθούν αυτά τα κεφάλαια, καθώς προτάσεις διακρίνονται μεταξύ της προμήθειας στρατιωτικών εφοδίων και άλλων δημοσιονομικών αναγκών.

Χωρίς ξεκάθαρους σχεδιασμούς και εγγυήσεις για τη διαχείριση αυτών των κεφαλαίων, ο δρόμος για την υλοποίηση του σχεδίου παραμένει αβέβαιο. Η απόφαση που αναμένεται να ληφθεί την Πέμπτη θα μπορούσε να είναι απλώς η αρχή μιας μακράς διαδικασίας, η οποία ωστόσο, είναι απόλυτα αναγκαία δεδομένων των συνθηκών που αντιμετωπίζει η Ουκρανία.